Opublikowane w

Utrata prawa do zwolnienia z VAT

Opublikowano: 2024-03-04

Polscy podatnicy niejednokrotnie szukają rozwiązań obniżających obciążenia różnego rodzaju daninami państwowymi.

Jednym z takich ustawowych rozwiązań jest korzystanie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT ze względu na nieprzekroczenie rocznego limitu obrotu – 200.000 zł.

Niekiedy jednak podatnik przekroczy ten limit. Co wtedy?

Utrata prawa do zwolnienia z VAT to nie tylko przekroczenie limitu. W jakiej jeszcze sytuacji podatnik może utracić nagle prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Zwolnienie podmiotowe z VAT

Zwolnienie podmiotowe z VAT to pierwszy typ zwolnienia z obowiązku opodatkowania podatkiem VAT z którego może skorzystać przedsiębiorca (obok przedmiotowego zwolnienia z VAT).

Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza, iż podmiot jest zwolniony z opodatkowania z VAT w stosunku do wszystkich czynności (sprzedaży) które wykonuje. Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza, że cała sprzedaż jaką realizuje przedsiębiorca jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

ISTOTNE:

Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT oznacza, iż podatnik:

  1. nie przekroczył rocznego limitu obrotu 200.000 zł za poprzedni rok podatkowy,
  2. nie przekroczył limitu obrotu ustalonego proporcjonalnie w zależności ile prowadził działalność w roku jej rozpoczęcia,
  3. nie rozpoczął sprzedaży towarów lub usług wyłączających skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT (towary lub usługi objęte obowiązkiem opodatkowania VAT).

Jak działa zwolnienie podmiotowe z VAT przedstawia poniższa tabela.

Zwolnienie podmiotowe z VAT
Podatnik cały poprzedni rok prowadził działalność Podatnik w trakcie roku podatkowego rozpoczął sprzedaż towarów lub usług Podatnik w trakcie roku podatkowego nie rozpoczął sprzedaży towarów lub usługo objętych opodatkowaniem VAT
Wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł Przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym Podatnik nie rozpoczął w trakcie roku sprzedaży towarów lub usług które jeszcze przed pierwszą sprzedażą wymagają rejestracji do VAT nawet jeżeli podatnik nie przekroczył limitu obrotu 200.000 zł (m.in. sprzedaż towarów opodatkowanych akcyzą, nowych środków transportu, świadczenie usług prawniczych, jubilerskich, w zakresie doradztwa z wyjątkiem doradztwa rolniczego itd.)

Ustalając roczny limit obrotu podatnik nie dolicza kwoty podatku VAT.

Należy podkreślić, iż podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT mogą z niego zrezygnować.

Mogą także utracić prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT. Kiedy to nastąpi?

Utrata prawa do zwolnienia z VAT – przekroczenie limitu obrotu

Ustawodawca wprost sygnalizuje, że gdy podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT przekroczy sumę rocznego limitu obrotu:

  1. za poprzedni rok podatkowy – 200.000 zł, albo
  2. ustalanego proporcjonalnie jeżeli podatnik rozpoczął prowadzenie działalności w trakcie roku

– to podatnik traci zwolnienie podmiotowe z VAT od czynności sprzedaży (otrzymania zaliczki), która spowodowała przekroczenie limitu. Po przekroczeniu rocznego limitu obrotu podatnik opodatkuje podatkiem VAT całą wartość transakcji, która spowodowała przekroczenie limitu obrotu a nie tylko jej część. To z kolei oznacza, iż wartość transakcji na skutek której nastąpiło przekroczenie rocznego limitu obrotu należy traktować jako wartość brutto.

W takiej sytuacji podatnik ma obowiązek złożyć formularz VAT-R do urzędu skarbowego właściwego ze względu na swój adres zamieszkania a więc dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT (rejestracja do VAT) w momencie (dniu) przekroczenia rocznego limitu obrotu.

Przykład 1

Podatnik rozpoczął 1 czerwca 2023r. działalność gospodarczą. Podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Podatnik do końca roku 2023 prowadził działalność gospodarczą.

Zatem liczba dni prowadzenia działalności w roku 2023 wyniosła 214 dni (łączna liczba dni miesięcy od 1 czerwca do końca grudnia 2023r.).

200.000 zł x (214 dni / 365 dni) = 117.260,27 zł

Podatnik do końca roku 2023 nie mógł przekroczył rocznego limitu obrotu wynoszącego 117.260,27 zł.

Przykład 2

Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT prowadzi działalność od połowy roku 2021. W tymże roku nie przekroczył rocznego limitu obrotu ustalanego proporcjonalnie.

W roku 2022 w październiku wartość sprzedaży z prowadzonej przez niego działalności wynosiła 185.000 zł.

W tym samym miesiącu dokonał sprzedaży usług na sumę 20.000 zł i przekroczył limit obrotu 200.000 zł.

Zatem cała wartość transakcji 20.000 zł będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wartość tej transakcji powinna być liczona jako 20.000 zł brutto, 3.739,84 VAT należny, 16.260,16 zł netto.

Podatnik ma obowiązek złożyć formularz VAT-R do urzędu skarbowego właściwego ze względu na swój adres zamieszkania a więc dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT z dniem przekroczenia rocznego limitu.

Utrata prawa do zwolnienia z VAT – rozpoczęcie sprzedaży towarów lub usług objętych opodatkowaniem VAT

Ustawodawca wymienił kilkanaście towarów lub usług, których sprzedaż wyklucza możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

ISTOTNE:

Jeżeli podatnik zwolniony podmiotowo z VAT wykona choćby jedną sprzedaż tych towarów lub usług (z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT) to z tym dniem sprzedaży traci podmiotowe zwolnienie z VAT i ma obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT (za pomocą formularza VAT-R).

Przykład 3

Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT prowadzi działalność od połowy roku 2020. W tymże roku nie przekroczył rocznego limitu obrotu ustalanego proporcjonalnie. W latach 2021, 2022 także nie przekroczył rocznego limitu obrotu 200.000 zł.

W roku 2023 w grudniu wartość sprzedaży z prowadzonej przez niego działalności wynosiła 125.000 zł.

Jeszcze w grudniu podatnik rozpoczął sprzedaż pierwszego preparatu kosmetycznego. Z tym właśnie dniem utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT (obowiązek złożenia formularza VAT-R) z uwagi na sprzedaż towaru wymienionego w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, który zawsze jest objęty obowiązkiem opodatkowania VAT (niezależnie od stosowanego zwolnienia z VAT).

Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT dotyczy rozpoczęcia sprzedaży:

  • towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT – tzw. towary wrażliwe,
  • towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (CN 2716 00 00),

– wyrobów tytoniowych,

– samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

  • budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT,
  • terenów budowlanych,
  • nowych środków transportu,
  • następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),

– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

  • hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),

– motocykli (PKWiU ex 45.4);

  • świadczenia usług prawniczych,
  • świadczenia usług jubilerskich,
  • świadczenia usług ściągania długów, w tym factoringu,
  • świadczenia usług w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Końcowo należy podkreślić, iż zwolnienie podmiotowe z VAT nie dotyczy podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Opublikowane w

Przekroczenie limitu zwolnienia podmiotowego z VAT 200.000 zł – czy aby w każdym przypadku ono nastąpi

Opublikowano: 2024-01-12

Ze zwolnienia z podatku VAT ze względu na wysokość obrotów korzysta wielu przedsiębiorców. Przekroczenie wysokości limitu obrotów będzie skutkować obowiązkiem rejestracji do VAT. Jednak nie tylko przekroczenie limitu obrotu może skutkować obowiązkiem rejestracji do VAT.

Ponadto istnieją rodzaje transakcji, które nie wlicza się do limitu obrotu 200.000 zł a zatem nie powiększają one wartości sprzedaży podatnika, którą przyrównuje do limitu obrotu podmiotowego zwolnienia z VAT 200.000 zł.

Jakie to rodzaje transakcji sprzedaży?

Zwolnienie podmiotowe z VAT

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

Zwolnienie podmiotowe z VAT dotyczy nieprzekroczenia rocznego limitu obrotu (sprzedaży) 200.000 zł.

Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza, że cała sprzedaż jaką realizuje przedsiębiorca jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

ISTOTNE:

Osoba fizyczna prowadząca działalność może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT jeżeli:

  1. wartość sprzedaży nie przekroczyła u niej łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł,
  2. nie sprzedaje towarów lub usług które jeszcze przed pierwszą sprzedażą wymagają rejestracji do VAT nawet jeżeli osoba fizyczna nie przekroczyła limitu obrotu 200.000 zł (m.in. sprzedaż towarów opodatkowanych akcyzą, nowych środków transportu, świadczenie usług prawniczych, jubilerskich, w zakresie doradztwa z wyjątkiem doradztwa rolniczego itd.).

Do ww. wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku VAT.

Osoby fizyczne, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku kalendarzowego mogą na takich samych warunkach jak powyżej skorzystać z podmiotowego zwolnienia z VAT.

Muszą jednak pamiętać, że limit wartości obrotu nie będzie wynosił 200.000 zł. Będzie natomiast mniejszy a jego wartość osoba fizyczna obliczy w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku rozpoczęcia działalności.

ISTOTNE:

Jeżeli w trakcie roku u osoby fizycznej wartość sprzedaży przekroczy limit 200.000 zł (albo obliczoną kwotę limitu osoby fizycznej rozpoczynającej działalność) to zwolnienie podmiotowe z VAT traci moc począwszy od czynności (dostawa towarów, wykonanie usługi, wystawienie faktury, otrzymanie zaliczki, ostatni dzień okresu rozliczeniowego) którą przekroczono tę kwotę.

Warto zaznaczyć, iż podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT mogą zrezygnować z tego zwolnienia.

Muszą jednak złożyć formularz VAT-R (w trybie aktualizacji) do właściwego urzędu skarbowego ze względu na adres zamieszkania (osoby fizyczne) i za jego pomocą zrezygnować z podmiotowego zwolnienia z VAT:

  1. przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia,
  2. przed dniem wykonania czynności opodatkowanej VAT (czynności skutkującej realizacją sprzedaży) – w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT.

Niekiedy nie nastąpi przekroczenie limitu obrotu 200.000 zł

Ustawodawca w art. 113 ust. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT) przedstawił rodzaje sprzedaży, które niezależnie od wysokości obrotu nie wpływają na limit zwolnienia podmiotowego – 200.000 zł.

Jakie to rodzaje sprzedaży? Wszystkie te rodzaje zaprezentowano w poniższej tabeli.

Rodzaje sprzedaży, których wartość nie wlicza się do limitu obrotu zwolnienia podmiotowego z VAT 200.000 zł
Lp. Rodzaj transakcji sprzedaży Opis
1. SOTI SOTI – sprzedaż na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium RP
2. WDT WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
3. WSTO WSTO – wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium RP
4. Odpłatna sprzedaż Środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji
5. Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług zwolnionych przedmiotowo z VAT (art. 43 ust. 1 ustawy o VAT) z wyjątkiem transakcji, które nie mają charakteru transakcji pomocniczych Transakcje związane z nieruchomościami
Usługi ubezpieczeniowe
Transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną
Usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę
Usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę
Usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług
Usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie
Usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach lub w innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi
Usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych
Usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych
Usługi zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej
Usługi zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów
Usługi zarządzania pracowniczymi programami emerytalnymi
Usługi zarządzania obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez CCP, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami
Usługi zarządzania pracowniczymi planami kapitałowymi

To, że wartość powyższych rodzajów sprzedaży nie wlicza się do limitu obrotu zwolnienia podmiotowego z VAT 200.000 zł oznacza, że niezależnie ile będzie wynosić ta wartość to nie będzie ona doliczana np. do sprzedaży krajowej, która będzie porównywana do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT.