Opublikowane w

Podatkowe skutki otrzymania zapłaty za towar lub usługę wykonane na rzecz konsumenta w gotówce

Pomimo, że płatności bankowe stają się obecnie normą jeżeli chodzi o regulowanie należności to jednak wciąż zdarzają się sytuacje gdzie przedsiębiorca otrzymuje płatność za towar lub usługę w formie gotówki. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się jakie może to wywoływać skutki podatkowe w sytuacji gdy nabywcą jest konsument.

Wyłączenie z kosztów podatkowych transakcji opłaconych gotówką

W kontekście rozpatrywanego problemu należy przede wszystkim zwrócić uwagę na treść art. 22p ust. 1 pkt 1 ustawy PIT, która to podaje, że podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części albo zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody.

Odpowiednio zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów dokonuje się w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Należy jednak podkreślić, że przepis ten nie będzie dotyczył przypadków gdy kupującym – czyli ponoszącym wydatek – jest konsument. Konsument jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej nie rozpoznaje kosztów podatkowych. W konsekwencji nie dotyczy go ww. art. 22p ustawy PIT i nie wiążą się dla konsumenta żadne negatywne skutki w przypadku zapłaty należności w gotówce.

WAŻNE

Podstawową sankcją w przypadku zapłaty należności w gotówce jest brak możliwości zaliczenia wydatku do kosztu podatkowego. Zagadnienie to jest jednak istotne z punktu widzenia nabywcy towarów lub usług, który ma status przedsiębiorcy.

Przyjęcie należności w gotówce od konsumenta a skutki dla sprzedawcy

Zgodnie z pierwotnymi założeniami Polskiego Ładu, na mocy ustawy zmieniającej z dnia 29 października 2021 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych miał zostać dodany nowy art. 14 ust. 2 pkt 22, zgodnie z którym za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty płatności dotyczącej transakcji, o której mowa w art. 7b ustawy o prawach konsumenta otrzymana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Zgodnie zaś z ww. art. 7b ustawy o prawa konsumenta konsument jest obowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Co istotne ww. przepisy miały początkowo wejść w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku. Ustawodawca zdecydował jednak o uchyleniu tych regulacji co po pierwsze oznacza, że konsument nie jest zobowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego (niezależnie od wartości transakcji), zaś po drugie po stronie przedsiębiorcy nie występuje dodatkowy przychód z uwagi na płatności gotówkowe.

Nadal zatem możliwe jest aby konsument regulował należności wobec przedsiębiorcy w gotówce. Przypomnijmy bowiem, że forma bezgotówkowych rozliczeń jest obligatoryjna w zakresie transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. Otóż zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

  1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
  1. jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Ww. przepis odnosi się do płatności realizowanych jako rezultat transakcji dokonywanych pomiędzy przedsiębiorcami.

WAŻNE

Przepisy nakazujące przyjmowanie płatności od konsumenta w formie bezgotówkowej (przy wartości powyżej 20 000 zł) i ustanawiające przychód podatkowy dla przedsiębiorców przy naruszeniu tego obowiązku zostały uchylone i nie weszły w życie od 1 stycznia 2024 roku.

Rozpoznanie przychodu podatkowego w przypadku płatności w gotówce otrzymanej od konsumenta

Powyższe oznacza, że w zakresie rozpoznania momentu powstania przychodu w przypadku realizowanej dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz konsumentów obowiązują zasady ogólne wyrażone w art. 14 ust. 1c ustawy PIT. Przepis ten stanowi, że za datę powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h-1j i 1n-1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

  1. wystawienia faktury lub
  2. uregulowania należności.

Warto podkreślić, że powyższa regulacja nie różnicuje momentu powstania przychodu od tego czy konsument ureguluje płatność w gotówce czy też w formie płatności bezgotówkowych. Moment powstania przychodu będzie określany na takich samych zasadach.

Reasumując powyższe należy wskazać, ze w aktualnym stanie prawnym przedsiębiorca nie ponosi żadnych negatywnych skutków w przypadku przyjmowania należności za dostarczony towar lub też wykonaną usługę w formie gotówki. Przepisy stanowiące o obowiązku korzystania z bezgotówkowych form przyjmowania płatności od konsumentów nie weszły w życie.

Opublikowane w

Wycofanie nieruchomości z firmy w celu dalszego wynajmu prywatnego – rozliczenie VAT

Przypadek w ramach którego dochodzi do wycofania nieruchomości z majątku firmowego może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Okazuje się jednak, że sytuacja podatkowa ulega zmianie jeżeli taka nieruchomość będzie nadal wynajmowana – nawet jeżeli odbywać się to będzie w ramach najmu prywatnego.

Wycofanie nieruchomości a podatek VAT

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że opodatkowaniu VAT podlega nie tylko odpłatna dostawa towarów. Jak bowiem wynika z treści art. 7 ust. 2 ustawy VAT opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu VAT podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego, to wszelkie przekazanie lub zużycie towarów bez wynagrodzenia (nieodpłatne przekazania), pozostaje neutralne podatkowo (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania).

W konsekwencji jeżeli podatnik odliczył podatek VAT od nabycia lub też wytworzenia nieruchomości i następnie nieruchomość tą wycofał z firmy (czyli przekazał do majątku prywatnego) to taka czynność generuje konieczność odprowadzenia podatku VAT (pomijamy tu kwestie ewentualnego zwolnienia od podatku VAT).

WAŻNE

W przypadku wycofania nieruchomości z działalności gospodarczej i przekazania jej do majątku prywatnego powstaje obowiązek w podatku VAT, o ile przy nabyciu lub wytworzeniu podatnik posiadał prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Najem prywatny a działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT

Najem nieruchomości jest w świetle przepisów prawa cywilnego czynnością ciągłą i dokonywaną za wynagrodzeniem, a więc czynnością odpłatną. Umowę najmu należy zestawić z definicją działalności gospodarczej zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy VAT. Zgodnie z tym przepisem działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powołanych wyżej przepisów najem wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych (zawierane umowy najmu mają zazwyczaj długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe), bez względu na to, czy najem jest prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Najem nieruchomości niemieszkalnych stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Jedynie w przypadku najmu nieruchomości mieszkalnych na długoterminowe cele mieszkaniowe istnieje możliwość zastosowania przedmiotowego zwolnienia od podatku określonego w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy VAT.

WAŻNE

Najem nieruchomości – również ten prowadzony w ramach majątku prywatnego – kwalifikuje się na gruncie podatku VAT jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu tymże podatkiem.

Wycofanie nieruchomości w celu dalszego wynajmu nie generuje obowiązku zapłaty podatku VAT

W świetle przedstawionych wyjaśnień możemy zatem wskazać, że w sytuacji gdy nieruchomość jest wycofana z majątku firmowego jednakże w celu prowadzenia wynajmu w ramach majątku prywatnego to na gruncie podatku VAT mamy zachowaną ciągłość prowadzenia działalności gospodarczej. Taka nieruchomość będzie bowiem dalej wykorzystywana w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

To z kolei oznacza, że w odniesieniu do czynności wycofania nieruchomości z prowadzonej działalności, która po wycofaniu będzie wynajmowana, nie będzie miał zastosowania art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, bowiem nie nastąpi tutaj dostawa towaru na cele osobiste podatnika. Co za tym idzie czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Takie też stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 29.04.2022r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.77.2022.2.OS.

W rezultacie jeżeli podatnik wycofuje z majątku firmowego nieruchomość (np. wykreśla ją z ewidencji środków trwałych) i przekazuje do majątku prywatnego celem prowadzenia dalszego wynajmu to takie wycofanie jest na gruncie podatku VAT neutralne podatkowo i nie obliguje konieczności zapłaty podatku od towarów i usług. Oczywiście trzeba pamiętać, że najem prywatny jest formą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT, a zatem należy w tym zakresie dokonać stosowanych rozliczeń z fiskusem w ramach odpłatnego świadczenia usług.

Opublikowane w

Zbieg czynności podatkowych w przypadku najmu prywatnego i działalności gospodarczej (VAT, JPK, kasa fiskalna)

Najem prywatny stanowi u wielu przedsiębiorców dodatkowe źródło dochodu pasywnego. Choć teoretycznie nie jest związany z działalnością gospodarczą z uwagi na rozliczanie w ramach odrębnego źródła przychodów w PIT, to na gruncie podatku VAT sprawa ma się zgoła odmiennie. W pewnych przypadkach nie dopilnowanie korelacji najmu prywatnego z działalnością gospodarczą może doprowadzić do licznych kłopotów, a nawet do utraty prawa do zwolnienia z VAT.

Na gruncie VAT najem prywatny traktowany jest jak każda inna działalność gospodarcza

Tak jak zaakcentowano na wstępie, kwestia najmu prywatnego na gruncie PIT i VAT to dwa zupełnie odmienne zagadnienia, które należy rozpatrywać i analizować odrębnie.

Każdy najem, w tym tzw. najem prywatny na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi de facto działalność gospodarczą z uwagi na cechę ciągłości i zorientowaniu na cel zarobkowy. Powyższa teza znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 20 września 2023r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.334.2023.5.AMA, podkreślił, że „Również bez znaczenia, dla uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu podatku VAT z tytułu udostępnienia pokoi, pozostaje okoliczność ich wynajmu w ramach tzw. „najmu prywatnego” jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług będzie Pani prowadziła działalność gospodarczą w rozumieniu tej ustawy i będzie Pani miała status podatnika podatku VAT.”

Powyższa kwalifikacja sprawia, że wynajmując prywatnie lokale należy przestrzegać przepisów ustawy o VAT na każdej płaszczyźnie.

Podatnik zwolniony z VAT wliczy przychody z najmu do limitu 200 000 zł uprawniającego do zwolnienia podmiotowego

Pierwszą istotną konsekwencją najmu prywatnego przy jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej jest konieczność kumulowania przychodów z najmu i działalności gospodarczej w celu weryfikacji limitu zwolnienia podmiotowego z VAT.

Co prawda z art. 113 ust. 2 pkt 2 lit a) ustawy o VAT wynika, że do limitu zwolnienia z VAT nie wlicza się usług zwolnionych na podstawie art. 43 ust. 1 z wyjątkiem jednak transakcji związanych z nieruchomościami, jeśli czynności te nie mają charakteru usług pomocniczych. Fiskus stoi jednak na stanowisku, iż najem prywatny nawet jednego mieszkania nie ma charakteru usługi pomocniczej, lecz ciągłej, a co za tym idzie przychody należy uwzględnić w limicie zwolnienia z VAT. Potwierdza to w szczególności interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 15 maja 2023r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.208.2023.1.KO: „Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie obroty z tytułu świadczenia usług najmu mieszkań na cele mieszkaniowe, jako transakcje związane z nieruchomościami, które nie mają charakteru czynności pomocniczych, powinny być wliczane do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy. Zatem po przekroczeniu kwoty, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, powinien Pan złożyć zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R we właściwym urzędzie skarbowym.”

W skrajnym przypadku przeoczenie obrotów z najmu prywatnego przy jednoczesnym założeniu, że obroty z działalności gospodarczej balansują na granicy zwolnienia podmiotowego z VAT, może doprowadzić do utraty tego zwolnienia. Wsteczna rejestracja do VAT połączona z koniecznością dopłaty podatku wraz z odsetkami może być niezwykle dotkliwa finansowo dla podatnika.

Czynny podatnik VAT winien wykazać najem prywatny w JPK_VAT z odpowiednią stawką podatku lub zastosować zwolnienie

Czynny podatnik VAT świadczący usługi najmu prywatnego obowiązany jest do uwzględnienia w odrębnych pozycjach deklaracji/JPK wartości wyświadczonych usług. Istnieją trzy możliwości rozliczenia najmu na gruncie VAT:

  • zastosowanie zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36, tj. najem na cele mieszkalne (długoterminowy),
  • zastosowanie obniżonej stawki VAT 8% dla usług krótkotrwałego zakwaterowania (dział PKWiU 55),
  • zastosowanie podstawowej stawki VAT 23% dla pozostałych usług najmu np. lokali użytkowych itp.

W tym miejscu należy jednak podkreślić, iż obniżona stawka VAT 8% znajduje zastosowanie tylko przy bezpośrednim wynajmie. Jeżeli podatnik korzysta z usług pośrednika, który dalej podnajmuje nieruchomość na własny rachunek, wówczas konieczne jest zastosowanie stawki podstawowej 23% (np. Wiążąca Informacja Stawkowa z dnia 4 marca 2022, sygn. 0112-KDSL2-1.440.362.2021.2.SS).

Pozostałe obowiązki na gruncie VAT wynikające z najmu prywatnego: kasa fiskalna, rozpoznanie obowiązku podatkowego, wystawienie faktury

Traktowanie najmu prywatnego na gruncie ustawy o VAT jak każdej innej działalności gospodarczej sprawia, że podmioty świadczące usługi w zakresie najmu zobligowani są do weryfikowania wszelkich obowiązków wynikających z tych przepisów. Poniżej przegląd najważniejszych zagadnień.

Wystawienie faktury. Co do zasady podatnik świadczący usługi zwolnione z VAT nie jest zobligowany do wystawienia faktury (art. 106b ustawy o VAT). W przypadku świadczenia usługi najmu na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury nawet na żądanie nabywcy. W takich przypadkach podatnik może wystawić fakturę dobrowolnie. Świadczenie opodatkowanych usług najmu i/lub na rzecz innych podatników VAT obowiązkowo należy udokumentować fakturą. Moment wystawienia faktury należy skorelować z powstaniem obowiązku podatkowego.

Obowiązek podatkowy. W przypadku usług najmu obowiązek podatkowy powstaje z momentem wystawienia faktury. Do czynienia mamy w tym przypadku z wyjątkiem, bowiem wedle zasady ogólnej obowiązek podatkowy na gruncie VAT powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi. Jeżeli podatnik nie wystawia faktury lub wystawia ją z opóźnieniem, wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności wynikającego np. z umowy najmu.

Kasa fiskalna. Rozporządzenie wydane na podstawie ustawy o VAT w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących przewiduje zwolnienie podmiotowe, gdzie do 20 000 zł obrotu na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nie ma obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Jednorazowe przekroczenie limitu obliguje do posiadania kasy fiskalnej chyba, że podmiot będzie korzystać ze zwolnień przedmiotowych. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania szereg czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia, do których zalicza się w szczególności:

  • wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła,
  • świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Inaczej rzecz ujmując po przekroczeniu limitu 20 000 zł podatnik może nie instalować kasy fiskalnej, o ile płatności wynikające z umowy będzie przyjmować tylko i wyłącznie w formie bezgotówkowej. Końcowo należy zauważyć, iż o przekroczenie limitu nietrudno – wystarczy miesięczny czynsz na poziomie niecałych 1670 zł.

Opublikowane w

Urząd skarbowy wykreślił przedsiębiorcę z rejestru VAT. Co wtedy?

Wykreślenie podatnika VAT z rejestru podatników VAT to dla podatnika VAT konsekwencje w zakresie rozliczania podatku VAT ale nie tylko.

Kiedy naczelnik urzędu skarbowego może dokonać wykreślenia podatnika VAT z rejestru podatników VAT?

Co w takiej sytuacji. Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Co oznacza wykreślenie podatnika z rejestru VAT

Wykreślenie z rejestru podatników VAT dokonuje naczelnik właściwego urzędu skarbowego (przy osobie fizycznej prowadzącej działalność – ze względu na jej adres zamieszkania).

Wykreślenie z rejestru podatników VAT oznacza, iż podatnik który do tej pory widniał w (urzędowym) rejestrze podatników VAT (biała lista) zostaje z określonym dniem z niego wykreślony.

Wykreślenie z rejestru podatników VAT oznacza, że nie może on korzystać z uprawnień wynikających z tego, iż widniał na tej liście. To jest jednak pewne uproszczenie. Dlatego, że gdy podatnika spełnił wszystkie warunki np. do realizacji prawa do odliczenia VAT to pomimo, iż sprzedawca był w ten czas wykreślony z rejestru VAT to nabywca zachowa prawo do odliczenia VAT.

Zgodnie z art. 96 ust. 9 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) naczelnik urzędu skarbowego wykreśla podatnika z rejestru podatników VAT bez zawiadamiania o tym fakcie wobec zaistnienia okoliczności przedstawionych w poniższej tabeli.

Wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT z urzędu bez zawiadomienia o tym fakcie podatnika
Lp. Okoliczność
1. Podatnik nie istnieje
2. Mimo podjętych i udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem
3. Dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym (VAT-R) okażą się niezgodne z prawdą
4. Podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej
5. Posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków bądź instytucji SKOK do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi
6. Wobec tego podatnika sąd orzekł zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

To jednak nie wszystko.

Nawiązując do art. 96 ust 9a ustawy o VAT naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT i to bez zawiadamiania o tym fakcie podatnika w sytuacjach przedstawionych w poniższej tabeli.

Ustawodawca określił jeszcze inne przyczyny wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT. Oto one

Wykreślenie podatnika z rejestru podatników VAT z urzędu przez naczelnika urzędu skarbowego
Lp. Okoliczność
1. Podatnik zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy
2. Podatnik zobowiązany do składania deklaracji i ewidencji JPK_V7 nie składał ich za 3 kolejne miesiące lub za kwartał
3. Podatnik składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje JPK_V7x, w których nie wykazał sprzedaży, nabycia towarów lub usług ani importu towarów z kwotami podatku do odliczenia
4. wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane
5. prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej

Wykreśleniu podatnika z rejestru podatników VAT podlegają także podatnicy zaprzestający pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo gdy wygasa funkcjonowanie zarządu sukcesyjnego.

Wykreślenie podatnika z rejestru VAT który zawiesił działalność gospodarczą

Podatnik, który będzie zawieszał działalność gospodarczą może ponosić tzw. koszty stałe w okresie zawieszenia. Kosztami takimi mogą być np. koszty abonamentu za telefon, za internet, za hosting, ubezpieczenie mienia związanego z działalnością czy zawodowe, wiele innych.

Może się zdarzyć też, iż podatnik w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej dokona sprzedaży np. środków trwałych.

ISTOTNE:

Jeżeli podatnik w okresie zawieszenia działalności gospodarczej będzie wykonywał sprzedaż opodatkowana VAT wówczas będzie on zobligowany przed dniem:

  1. zawieszenia działalności gospodarczej albo
  2. rozpoczęcia wykonywania takich czynności w okresie zawieszenia działalności gospodarczej

– zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego, wskazując okres, w którym będzie wykonywał te czynności.

Jeżeli czynny podatnik VAT tego nie dokonał a więc zawiesił działalność na co najmniej 6 kolejnych miesięcy i przez ten okres:

  1. nie składał deklaracji VAT lub składał tylko zerowe oraz
  2. podatnik nie wysłał zawiadomienia do urzędu skarbowego przed wystąpieniem sprzedaży opodatkowanej VAT

– to urząd skarbowy dysponujący tą informacją może dokonać wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT.

ISTOTNE:

Gdy podatnik zostanie wykreślony przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru podatników VAT wobec zawieszenia działalności na okres minimum 6 miesięcy (nieskładanie deklaracji VAT lub tylko zerowych) – to w momencie wznowienia przez podatnika działalności naczelnik automatycznie przywróci go do rejestru podatników VAT (z tą samą podstawą prawną rejestracji).

Wykreślenie podatnika z rejestru VAT który składa tylko deklaracje zerowe

Czynni podatnicy VAT mający obowiązek składania deklaracji VAT (JPK_V7x) co miesiąc albo co kwartał.

Niekiedy zdarzają się okresy braku obrotów ze sprzedaży ale i z tytułu zakupów. Podatnik wysyła wtedy przez jakiś czas deklaracje zerowe a więc takie w których zarówno podstawa opodatkowania VAT jak i podatek należny wynosi 0 zł oraz podstawa odliczenia i podatek VAT naliczony wynosi także 0 zł.

ISTOTNE:

Trzeba przypomnieć, iż naczelnik urzędu skarbowego wykreśli podatnika, który składał przez:

  • 6 kolejnych miesięcy lub
  • 2 kolejne kwartały

– deklaracje JPK_V7x, w których nie wykazał sprzedaży, nabycia towarów lub usług ani importu towarów z kwotami podatku VAT do odliczenia.

I tutaj należałoby wspomnieć, że niektórzy naczelnicy urzędów skarbowych wysyłają zawiadomienia do podatników o złożenie wyjaśnień dlaczego przez 6 miesięcy albo 2 kwartały podatnik składek deklaracje zerowe.

Natomiast druga część naczelników urzędów skarbowych wysyła albo i nie już tylko zawiadomienie o wykreśleniu podatnika z rejestru podatników VAT z uwagi na składanie deklaracji zerowych przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały.

Warto aby podatnik nie czekał na wezwanie od urzędu skarbowego. Jeżeli bowiem wie, że będzie składał lub jest w trakcie składania np. 5-tej miesięcznej deklaracji zerowej to warto aby wysłał wyjaśnienia uzasadniające ten stan rzeczy do właściwego urzędu skarbowego (np. sezonowość sprzedaży, późniejsze rozpoczęcie zakupów i sprzedaży po otwarciu działalności, itd.). Tym samym wyprzedzi zdarzenie wykreślenia z rejestru podatników VAT. Jeżeli podatnik udowodni, że tymczasowe składanie zerowych deklaracji JPK_V7x wynika z cech prowadzonej działalności gospodarczej wówczas naczelnik urzędu skarbowego prawdopodobnie nie wykreśli go z rejestru podatników VAT.

Jeżeli natomiast podatnik otrzymał już wezwanie z urzędu skarbowego ale nie o wykreśleniu tylko wpierw o złożenie wyjaśnień to reaguje na to wezwanie i odpowiada uzasadniając, iż składane zerowe deklaracje wynikają ze specyfiki działalności. Po tej odpowiedzi musi poczekać na analizę tej sytuacji przez naczelnika urzędu skarbowego.

Nie warto nie odpowiadać na wezwania z urzędu skarbowego.

Jeżeli podatnik składa deklaracje zerowe przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały kalendarzowe to może zostać wykreślony z rejestru podatników VAT gdy:

  1. otrzyma zawiadomienia o złożenie wyjaśnień i pozostawi go bez odpowiedzi,
  2. otrzyma zawiadomienia o złożenie wyjaśnień, odpisze na to wezwanie ale nie udowodni, iż składane zerowe deklaracje wynikają ze specyfiki prowadzonej działalności.

Podatnik który udowodni specyficzność prowadzonej działalności wymagającej okresowego składania deklaracji zerowych może nie zostać wykreślony z rejestru podatników VAT.

Jeżeli jednak podatnik zostałby wykreślony i uzna, że wykreślono go bezpodstawnie to musi złożyć wniosek o przywrócenie go do rejestru podatników VAT w okresie 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT. Wniosek + ewentualnie załączniki muszą zawierać dowody, iż podatnik faktycznie prowadzi działalność gospodarczą

Naczelnik urzędu skarbowego na ten wniosek podatnika przywróci go do rejestru podatników VAT bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego (VAT-R).

Niemniej jeżeli uzna, iż podatnik nie udowodnił faktycznego prowadzenia działalności lub uchybił warunkom formalnym np. termin wówczas nie przywróci podatnika do rejestru podatników VAT.

Mówi o tym m.in. art. 96 ust. 9e oraz 9h ustawy o VAT.

Wykreślenie podatnika z rejestru VAT z uwagi na nieskładanie deklaracji

Jedną z przyczyn wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT jest nieskładanie przez niego deklaracji JPK_V7X za 3 kolejne miesiące lub za kwartał albo zaprzestanie składania tych deklaracji wobec tego, iż był do tego zobowiązany.

Najczęściej naczelnik urzędu skarbowego wysyła do podatnika zawiadomienie o tym fakcie w celu złożenia wyjaśnień i brakujących deklaracji. Podatnik powinien na te wezwanie odpowiedzieć i wyjaśnić zaistniałą sytuację oraz udowodnić rzeczywiste prowadzenie działalności.

Warto w tym miejscu sięgnąć m.in. do art. 96 ust. 9d oraz 9h ustawy o VAT.

Naczelnik urzędu skarbowego:

  1. nie wykreśli podatnika z rejestru podatników VAT jeżeli odpowiadając na otrzymane wezwanie udowodni, że faktycznie prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz złoży niezwłocznie brakujące deklaracje,
  2. przywróci podatnika do rejestru podatników VAT jeżeli złoży on wniosek o przywrócenie w terminie 2 miesięcy od dnia wykreślenia z rejestru jako podatnika VAT a w tym wniosku wykaże, iż prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą i jednocześnie najpóźniej wraz ze złożeniem wniosku o przywrócenie zarejestrowania złoży brakujące deklaracje JPK_V7X.

Podobnie jak wcześniej nie jest przesądzone, że odpowiedź na wezwanie będzie gwarantem utrzymania lub przywrócenia statusu podatnika VAT.

Organ podatkowy może mimo wszystko wykreślić albo nie przywrócić podatnika do rejestru podatników VAT.