Problematyczne sytuacje odliczania podatku VAT

Odliczenie podatku VAT naliczonego z reguły nie sprawia podatnikom prowadzącym działalność gospodarczą zbyt wielu problemów, ale mowa tu o podstawowym zakresie sytuacyjnym odliczania podatku VAT a więc o najczęstszych, podstawowych przypadkach.

Problemy mogą jednak pojawić się nawet w tych prostszych okolicznościach. Warto, więc szczególnie w okresie tak wielu zmian w ustawie o VAT prześledzić przypadki, w których odliczenie podatku VAT może okazać się dość problematyczne.

Podstawowe zasady odliczania podatku VAT

Pomimo obowiązywania od 11.03.2004r. przepisów ustawy o VAT, ciągłe zmiany wielu zasad w niej zawartych sprawiają podatnikom problemy z aspektem odliczania podatku VAT w bardzo wielu przypadkach.

Jak powszechnie wiadomo podatek VAT naliczony stanowi podatek zawarty na fakturach zakupu. Przy czym nie zawsze podatnik prowadzący działalność gospodarczą ma prawo do jego odliczenia.

W tym momencie należałoby rozróżnić dwie podstawowe kwestie. Prawo do odliczenia podatku VAT oraz realizację tego prawa. Nie są to wbrew pozorom tożsame zagadnienia, pomimo, iż są ze sobą powiązane.

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego posiada podatnik, który jest czynnym podatnikiem VAT. Czynnym podatnikiem VAT może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółki osobowe, spółki kapitałowe, pozostałe podmioty, ale i osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, która dobrowolnie zarejestrowała się, jako podatnik VAT z uwagi na transakcję, która ma się dokonać w przyszłości (np. sprzedaż nieruchomości).

Jednak nawet czynny podatnik VAT nie będzie miał prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego w wielu sytuacjach, o czym będzie mowa w dalszej części publikacji.

Dwoma podstawowymi zasadami odliczenia podatku VAT przez czynnego podatnika VAT są:

  1. Fizyczne dysponowanie fakturą zakupu,
  2. Przeznaczenie nabytych towarów lub usług na poczet prowadzonej działalności gospodarczej,

W odniesieniu do pierwszej przesłanki należałoby wyjaśnić, że czynny podatnik VAT będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury zakupu, jeżeli będzie posiadał fizycznie fakturę nabycia. Co to w ogóle oznacza? Czynny podatnik VAT może otrzymać listownie taką fakturę, może otrzymają ją mailem, faxem. Może również otrzymać ją, jako skan lub zdjęcie z telefonu jednak tutaj trzeba zastrzec, że odliczenie podatku VAT naliczonego może nastąpić pod warunkiem, iż w późniejszym czasie podatnik otrzyma fizycznie daną fakturę.

Drugim podstawowym warunkiem odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury zakupu to przeznaczenie zakupionych towarów lub usług na poczet prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem czynny podatnik VAT będzie mógł odliczyć podatek VAT naliczony z faktury zakupu towarów lub usług:

  1. W całości, jeżeli wszystkie towary lub usługi będą przeznaczone na prowadzoną działalność gospodarczą,
  2. W części, jeżeli tylko ta część towarów lub usług będzie przeznaczona na prowadzoną działalność gospodarczą.

Poza kwestią prawa do odliczenia podatku VAT występują druga a mianowicie realizacja przez podatnika tegoż prawa a więc kiedy czynny podatnik VAT może zrealizować to prawo a więc dokonać odliczenia podatku VAT.

Generalna zasada mówi, iż czynny podatnik VAT nabywając towary lub usługi na poczet prowadzenia działalności gospodarczej może zrealizować swoje prawo:

  1. Jeżeli złoży deklarację VAT, w której wykaże kwotę podatku VAT z tytułu danej transakcji do odliczenia,
  2. Nie wcześniej aniżeli w miesiącu, w którym u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy,
  3. Nie później aniżeli w ciągu 2 następnych okresów rozliczeniowych licząc od miesiąca, w którym u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy,

Mogłoby się wydawać, że podstawowe zasady odliczania podatku VAT naliczonego nie są niczym skomplikowanym. To prawda. Jednak występuje wiele wyjątków i przypadków wątpliwych, które należałoby wziąć pod uwagę.

Za szybko odliczony podatek VAT

Nierzadko zdarzają się przypadki, w których podatnicy za wcześnie dokonują odliczenia podatku VAT naliczonego z otrzymanej faktury. Pamiętają przy tym, że nie mogą odliczyć podatku VAT naliczonego wcześniej aniżeli w okresie, w którym otrzymali daną fakturę. Jednak zapominają o tym, że nie mogą także dokonać odliczenia szybciej aniżeli moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy.

Przykładem może być tutaj sytuacja, w której podatnik otrzyma na początku lutego 2020r. fakturą za najem wystawioną w lutym 2020r. z datą sprzedaży styczeń 2020r. W tym wypadku, gdy jeszcze podatnik nie wysłał deklaracji VAT za styczeń 2020r. – uznał, iż korzystne dla niego będzie odliczenie podatku VAT z tej faktury jeszcze w rozliczeniu za styczeń 2020r.

Niestety obowiązek podatkowy w przypadku świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze powstaje w dniu wystawienia faktury. Zatem w tej sytuacji podatnik nie może odliczyć podatku VAT naliczonego z otrzymanej faktury za najem wcześniej aniżeli w rozliczeniu miesiąca lutego 2020r.

Odliczenie podatku VAT przed rejestracją działalności

Wielu podatników zanim jeszcze zarejestruje działalność gospodarczą dokonuje już zakupów sprzętów, artykułów, towarów lub innych potrzebnych narzędzi do prowadzenia przyszłej działalności gospodarczej. Niekiedy zdarza się, iż podatnika zarejestrują działalność, nabędzie towary lub usługi na jej poczet a następnie w późniejszym czasie zarejestruje się do VAT. Nasuwa się wątpliwość czy podatnik będzie mógł odliczyć podatek VAT z tych faktur nabycia?

Przykładowo, jeżeli podatnik dokonał zakupów w lutym 2020r. a od 1 marca 2020r. zarejestrował działalność gospodarczą to będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT od tych zakupów, jeżeli:

  1. Zakupione towary lub usługi są przeznaczone na otwieraną działalność gospodarczą,
  2. Złoży deklarację VAT, w której wykaże podatek VAT naliczony od danych zakupów,
  3. Najdalej w dniu, kiedy jest składana powyższa deklaracja VAT podatnik jest zarejestrowany, jako czynny podatnik VAT.

Wniosek z tego jest taki, iż aby w takiej sytuacji podatnik mógł odliczyć (zrealizować swoje prawo) podatek VAT naliczony z dokonanych zakupów, ma obowiązek przed zrealizowaniem prawa do odliczenia VAT zarejestrować się, jako czynny podatnik VAT. Zatem ważną kwestią w tym przypadku jest uwzględnienie tego, iż prawo do odliczenia podatku VAT podatnik będzie już miał w momencie, gdy zarejestruje działalność gospodarczą, będzie wystawiał faktury sprzedaży z doliczonym podatkiem VAT i będzie nabywał towary lub usługi na poczet działalności z doliczonym podatkiem VAT. Jednak realizacja tego prawa nastąpi dopiero w momencie rejestracji podatnika, jako czynnego VAT-owca.

Powyższe stanowisko potwierdza wyrok z dnia 05.01.2006r. o sygn. akt I SA/OI 445/05 wydany przez WSA w Olsztynie czy też liczne interpretacje indywidualne m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, 10.04.2015 r. o sygn. IPPP2/4512-68/15-2/MT.

Odliczenie podatku VAT od usług cateringowych, gastronomicznych i noclegowych

Wielu przedsiębiorców jak i ich pracowników organizuje spotkania biznesowe i inne, gdzie zostają nabyte usługi gastronomiczne. W przypadku zakupu tego typu usług przez czynnego podatnika VAT zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie będzie on mógł dokonać odliczenia podatku VAT od faktur dokumentujących usługi noclegowe i gastronomiczne, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

Tutaj sprawa jest jasna. Zupełnie inaczej wygląda jednak sytuacja, w której czynni podatnicy VAT zakupują tzw. usługi cateringowe. W tych okolicznościach, jeżeli podatnik nabywa usługi cateringowe wyłącznie na cele prowadzonej działalności gospodarczej, wówczas ma możliwość pełnego odliczenia podatku VAT. Dlaczego bardzo ważne jest, aby podatnik odróżniał charakter zakupionej usługi gastronomicznej od cateringowej.

Potwierdza to stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach wyrażone w interpretacji indywidualnej z 04.06.2016r. o sygn. IBPP1/4512-243/16/AW a także stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wyrażone w interpretacji indywidualnej z 07.02.2019r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.946.2018.1.ICz.

Odliczenie podatku VAT od faktury zakupu wystawionej przez wykreślony z rejestru podatników VAT

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy o VAT nie można odliczyć podatku VAT naliczonego z faktur zakupu wystawionych przez podatników, którzy nie są zarejestrowani, jako podatnicy VAT czynni.

W tym przypadku istnieje spór pomiędzy podatnikami a urzędami skarbowymi. Nierzadko organy podatkowe nakazują wręcz podatnikom korektę odliczonego podatku VAT z faktur zakupu od podatnika, który na dzień odliczenia VAT nie był zarejestrowany, jako czynny podatnik VAT.

Z kolei wiele wyroków sądów, w tym wyrok TSUE w bliźniaczej sprawie jak powyżej C‑101/16 z dnia 19.10.2017. jednoznacznie wskazał, iż oczywiście organy podatkowe w krajach członkowskich powinny posiadać wytyczne, co do realizacji prawa do odliczenia podatku VAT. Natomiast prawo czynnego podatnika VAT do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktury zakupu towarów lub usług nie może być ograniczane w tej sytuacji, jeżeli:

  1. Nabywca jest czynnym podatnikiem VAT,
  2. Zakupiony towar lub usługa na poczet działalności gospodarczej była przedmiotem rzeczywistej transakcji udokumentowanej fakturą,
  3. Nastąpiła zapłata za daną transakcję, co nabywca jest w stanie udokumentować.

Powyższe wskazuje, że transakcja miała faktycznie miejsce i nastąpiła za nią zapłata. W obliczu spełnienia powyższych przesłanek podatnik miał prawo do odliczenia podatku VAT od tego zakupu.

Odliczenie podatku VAT od faktury zaliczkowej

Jeżeli czynny podatnik VAT otrzyma fakturę zaliczkową to nie jest to jeszcze jednoznaczne z tym, iż może dokonać odliczenia podatku VAT z otrzymanej zaliczki.

Przesłanką odliczenia podatku VAT naliczonego z otrzymanej faktury zaliczkowej jest jej opłacenie. Zatem jeżeli w jednym miesiącu podatnik otrzyma fakturę zaliczkową a w drugim ją ureguluje, to podatek VAT naliczony z tej faktury będzie mógł odliczyć dopiero w drugim miesiącu a więc w miesiącu zapłaty.

Jeżeli natomiast podatnik otrzyma tzw. pustą fakturę zaliczkową a więc taką, za którą zapłata nigdy nie nastąpiła i nie nastąpi, wówczas nie ma żadnej możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z danej faktury zaliczkowej.

Uwaga na odliczenie podatku VAT od wątpliwych transakcji

Ustawodawca wskazuje bardzo wyraźnie w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, iż podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur zakupu:

  1. Wystawionych przez podmiot nieistniejący,
  2. Dotyczących transakcji niepodlegających opodatkowaniu albo zwolnionych z podatku VAT,
  3. Stwierdzających nabycie towaru lub usługi podczas gdy w rzeczywistości żadna transakcja nie miała miejsca,
  4. Dokumentujących nabycie towaru lub usługi, przy czym kwoty tej transakcji są niezgodne z rzeczywistością,
  5. Niezaakceptowanych przez sprzedawcę,
  6. Dokumentujących transakcje opodatkowane z wykazanym podatkiem VAT, dla których nie wykazuje się podatku VAT na wystawionej fakturze.

Opublikowano: 2020-02-24

Nadchodzi nowa wersja pliku JPK_VAT

Od 1 kwietnia 2020r. wchodzi w życie nowe Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji
i Rozwoju z dnia 15.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.

Skutkiem działania nowego rozporządzenia będzie wprowadzenie nowego pliku JPK_VAT
w 2020r. Co to będzie oznaczać dla podatników? Kiedy podatnicy będą mieli obowiązek przekazywać nową wersją JPK_VAT?

Czym jest JPK_VAT?

Każdy podatnik VAT ma obowiązek, co miesiąc dokonywać elektronicznej wysyłki pliku JPK_VAT.

Plik ten zawiera wszystkie transakcje zakupu i sprzedaży, które są opodatkowane podatkiem VAT, ale również i te, które są zwolnione z VAT, opodatkowane stawką 0% VAT czy też stawką NP (nie podlega).

Plik JPK_VAT oraz praktyka jego stosowania jest już dość dobrze znana i ugruntowana
w dużej ilości firm. Niebawem jednak struktura tego pliku jak i dane w nim zawarte ulegną częściowej zmianie.

Warto przy tej okazji wspomnieć, iż wciąż podatnicy wysyłają osobno (niezależnie) deklaracje VAT i plik JPK_VAT a przecież dane w deklaracji VAT są sporządzone na podstawie ewidencji zakupu i sprzedaży VAT a zatem na podstawie pliku JPK_VAT.

Nowa wersja pliku JPK_VAT, od kiedy?

Począwszy od 1 kwietnia 2020r., (czyli rozliczając miesiąc kwiecień 2020r.) duże przedsiębiorstwa będą miały obowiązek wysłać elektronicznie po raz pierwszy nową wersją pliku JPK_VAT najdalej do 25-tego maja 2020r.

Pozostali podatnicy, jeżeli chcieliby dobrowolnie rozpocząć elektroniczne wysyłanie nowej wersji pliku JPK_VAT to w rozliczeniu za kwiecień 2020r. mogą to uczynić jednak nie będą mieli jeszcze takiego obowiązku.

Wszystkie inne przedsiębiorstwa niż duże (mikro, małe, średnie) będą zobligowane przekazać elektronicznie nową wersję pliku JPK_VAT rozliczając miesiąc lipiec 2020r. a więc maksymalnie do 25-tego sierpnia 2020r.

Niezwykle ważną informacją dla tych ostatnich jest fakt, że gdy dobrowolnie rozpoczną elektroniczną wysyłkę nowego pliku JPK_VAT po raz pierwszy rozliczając kwiecień 2020r. to nie będą mieli możliwości powrotu do poprzedniej (aktualnej) wersji JPK_VAT. Zatem zanim jakiekolwiek przedsiębiorstwo (inne niż duże) dobrowolnie zechce już w rozliczaniu za kwiecień 2020r. elektronicznie przekazywać nową wersję pliku JPK_VAT powinno dobrze się zastanowić, gdyż powrotu do starszej wersji JPK_VAT nie będzie.

Z czego składa się nowy plik JPK_VAT?

Nowy plik JPK_VAT będzie składał się z dwóch części:

  1. Ewidencyjną,
  2. Deklaracyjną.

Część ewidencyjna będzie zawierać nie tylko wszystkie dane zawarte w dotychczasowej wersji JPK_VAT, ale także nowe dane, o których będzie mowa w dalszej części publikacji.

Natomiast część deklaracyjna będzie zawierać dane tożsame z aktualnie składanymi deklaracjami VAT-7 oraz VAT-7K.

Tak, więc nowy plik JPK_VAT będzie połączeniem elektronicznej ewidencji transakcji zakupu i sprzedaży podlegających ustawie o VAT wraz z deklaracją VAT.

Powyższe oznacza, że wysyłając nową wersję pliku JPK_VAT podatnik będzie miał możliwość również np. wypełnienia części dotyczącej zwrotu podatku VAT, ulgi na złe długi, sprzedaży VAT-MARŻA czy kratki informującej, iż w danym miesiącu wystawiono fakturę sprzedaży z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Nowy plik JPK_VAT będzie występował pod dwoma postaciami:

  1. Plik JPK_V7M będzie przeznaczony dla podatników rozliczających VAT miesięcznie,
  2. Plik JPK_V7K będzie przeznaczony dla podatników rozliczających VAT kwartalnie.

Nowy plik JPK_VAT a dane z pozostałych deklaracji i informacji

Nowa wersja pliku JPK_VAT nie będzie zawierać danych znajdujących się w deklaracjach: VAT-8, VAT-9M, VAT-10, VAT-12, VAT-14.

Ponadto także i dane zawarte w informacji podsumowującej VAT-UE nie znajdą się w pierwszych wersjach nowego pliku JPK_VAT.

Terminy przesyłania nowego pliku JPK_VAT

Termin elektronicznej wysyłki nowego pliku JPK_VAT pozostanie taki sam jak obecnie a więc najdalej do 25-tego miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym.

Okres rozliczeniowy dla nowego JPK_VAT pozostaje wciąż wyłącznie miesięczny.

Nie ma możliwości wysyłki w inny sposób niż elektronicznie.

Wysyłka nowego pliku JPK_VAT tak jak aktualnie będzie mogła być podpisana profilem zaufanym (epuap), podpisem elektronicznym albo danymi autoryzującymi (podobnie jak przy zeznaniu rocznym PIT).

Potwierdzenie nadania nowego pliku JPK_VAT tak jak teraz będzie można uzyskać pobierając urzędowe poświadczenie odbioru, czyli UPO.

Miesięczny czy kwartalny nowy plik JPK_VAT?

Z obowiązkową, co miesięczną wysyłką nowego pliku JPK_VAT nie można mylić zawartości JPK_VAT, jaką zobowiązani będą wysyłać podatnicy VAT, tzn.:

  1. Ci, którzy rozliczają podatek VAT miesięcznie, będą mieli obowiązek, co miesiąc, do 25-tego miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym przekazać elektronicznie pełną zawartość nowego JPK_VAT (część ewidencyjną oraz część deklaracyjną),
  2. Kwartalnie rozliczający VAT, wyślą elektronicznie:
  • tylko część ewidencyjną nowego pliku JPK_VAT za pierwszy miesiąc w kwartale rozliczeniowym do 25-tego miesiąca następującego po danym miesiącu rozliczeniowym,
  • tylko część ewidencyjną nowego pliku JPK_VAT za drugi miesiąc w kwartale rozliczeniowym do 25-tego miesiąca następującego po danym miesiącu rozliczeniowym,
  • część ewidencyjną nowego pliku JPK_VAT za ostatni miesiąc w kwartale rozliczeniowym oraz część deklaracyjną nowego pliku JPK_VAT za cały kwartał rozliczeniowy do 25-tego miesiąca następującego po miesiącu rozliczeniowym,

Przykład 1

Czynny podatnik VAT rozlicza podatek VAT w okresach kwartalnych. Pierwszy raz nowy plik JPK_VAT będzie składał od 1 lipca 2020r.

Zatem sposób i zawartość elektronicznej wysyłki nowego JPK_VAT będzie wyglądać u tego podatnika następująco:

  1. za lipiec 2020r. podatnik złoży elektronicznie tylko część ewidencyjną nowego pliku JPK_VAT w terminie do 25 sierpnia 2020r,
  2. za sierpień 2020r. podatnik złoży elektronicznie tylko część ewidencyjną nowego pliku JPK_VAT w terminie do 25 września 2020r,
  3. za wrzesień 2020r. podatnik złoży elektronicznie część ewidencyjną za wrzesień 2020r. oraz część deklaracyjną za lipiec, sierpień, wrzesień 2020r. nowego pliku JPK_VAT w terminie do 26 października 2020r. (25 października to niedziela).

Nowy plik JPK_VAT rozszerzony o kolejne dane

Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług wskazuje, iż nowy plik JPK_VAT będzie zawierał więcej nowych danych pobieranych od podatników.

Oznaczenia w nowym pliku JPK_VAT dla dostaw niektórych towarów:

  • budynki, budowle oraz grunty,
  • napoje alkoholowe,
  • towary opodatkowane akcyzą,
  • oleje opałowe,
  • wyroby tytoniowe,
  • niektóre urządzenia elektroniczne i odpady,
  • części samochodowe,
  • metale szlachetne i nieszlachetne,
  • leki i wyroby medyczne.

Oznaczenia w nowym pliku JPK_VAT dla świadczenia niektórych usług:

  • transportowe,
  • gospodarki magazynowej,
  • przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych,
  • doradcze, księgowe, prawne, zarządcze, szkoleniowe, marketingowe, HR, badania rynku, w zakresie prac rozwojowych.

Ponadto w nowym pliku JPK_VAT znajdą się odrębne oznaczenia dla m.in. takich transakcji jak:

  • sprzedaż wysyłkowa,
  • nabycie wewnątrzwspólnotowe w transakcji trójstronnej,
  • świadczenie usług turystyki,
  • świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych,
  • świadczenie usług pośrednictwa,
  • sprzedaż towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków w ramach procedury VAT-MARŻA,
  • sprzedaż w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów następującej po imporcie tych towarów,
  • transfer bonu jednego przeznaczenia,
  • zakup i sprzedaż objęta zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Opublikowano: 2020-02-17

Nowa opłata w 2020 roku czyli danina solidarnościowa

Danina solidarnościowa to nowy rodzaj opłaty wspomagającej budżet funduszu solidarnościowego, który pomaga w wszechstronny sposób osobom niepełnosprawnym jak również emerytom i rencistom.

Nowa danina po raz pierwszy będzie opłacana w 2020r. ale tylko przez osoby fizyczne, które osiągną konkretny próg dochodowy.

Powstaje zatem szereg pytań, kogo będzie dotyczy nowa opłata i jakie rodzaje dochodu będą wliczane do podstawy obliczenia tej opłaty. Na te i inne pytania odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Czym w ogóle jest danina solidarnościowa

Danina solidarnościowa stanowi nową zupełnie opłatę, którą będą zobowiązani uiszczać osoby fizyczne a wpłaty te zgodnie z ustawą o funduszu solidarnościowym będą stanowić wsparcie:

  • osób niepełnosprawnych o charakterze społecznym, zawodowym, zdrowotnym oraz finansowym,
  • emerytów i rencistów o charakterze finansowym.

Kogo dotyczy

Jak zaznaczył prawodawca w art. 30h ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zobowiązanym do obliczenia i zapłaty nowej daniny solidarnościowej będą osoby fizyczne.

Nie ma przy tym rozgraniczenia na podatników prowadzących działalność gospodarczą i nie prowadzących. Tak więc do zapłaty nowej daniny będą zobligowane wszystkie osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania lub siedzibę firmy na terytorium RP, których roczna suma dochodu podlegająca opodatkowaniu nową daniną przekroczy kwotę 1.000.000zł.

Zasady działania nowej daniny solidarnościowej

Danina solidarnościowa stanowi opłatę roczną a więc nie funkcjonuje tak jak podatek dochodowy z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Na poczet daniny solidarnościowej podatnicy nie opłacają w ciągu roku żadnych zaliczek. Zatem opłata jest dokonywana raz w roku w terminie składania rocznego zeznania podatkowego za ubiegły rok.

Pierwszy raz danina będzie obliczana wobec dochodów osiągniętych przez osoby fizyczne w 2019r.

Osoby te, u których wystąpi danina solidarnościowa złożą deklarację DSF-1 do urzędu skarbowego do którego dotąd składali zeznania roczne i zapłacą opłatę daniny w terminie do 30 kwietnia 2020r.

Opodatkowaniu podlegają niektóre dochody osiągane przez osoby fizyczne ponad sumę 1.000.000zł

Podstawą obliczenia daniny solidarnościowej jest nadwyżka sumy dochodów podlegających opodatkowaniu ponad kwotę 1.000.000zł.

Bardzo ważnym słowem w powyższym zdaniu jest określenie suma dochodów a więc osoba fizyczna ustali podstawę do obliczenia daniny solidarnościowej jako sumę dochodów:

  • opodatkowanych według skali podatkowej (w tym także dochody osiągane poza terytorium RP z tytułu prowadzenia tam działalności bądź ze źródeł przychodów znajdujących poza granicami Polski) – dotyczy zeznań PIT-37, PIT-36, PIT-40A,
  • uzyskanych z prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej według podatku liniowego – dotyczy zeznania PIT-36L,
  • z zagranicznej jednostki kontrolowanej osiągniętych przez podatnika o nieograniczonym obowiązku podatkowym na terytorium RP – dotyczy zeznania PIT-CFC,
  • z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych, udziałów, akcji w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów, akcji bądź wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część RP – dotyczy zeznania PIT-38.

Dochody nie wchodzące do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej

Prawodawca wyłączył z podstawy opodatkowania daniną solidarnościową niektóre dochody osiągane przez osoby fizyczne:

  • opodatkowanych kartą podatkową,
  • ryczałtem ewidencjonowanym,
  • z odpłatnego zbycia nieruchomości, udziału w tej nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz prawa wieczystego użytkowania gruntów jeżeli dana sprzedaż nie jest realizowana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej,
  • z odsetek od pożyczek, dyskonta od papierów wartościowych, z dywidend od których pobiera się podatek w stałej wysokości 19%,
  • dochody zwolnione z podatku dochodowego PIT lub w stosunku do których zaniechano poboru.

Obliczenie podstawy opodatkowania daniną solidarnościową

Osoby fizyczne, które zsumowały wszystkie swoje przychody objęte obowiązkiem opodatkowania daniną solidarnościową w drugim kroku odejmują od nich koszty uzyskania przychodów a więc wszystkie koszty, które przynależą do powyższych źródeł przychodów.

Tak obliczony dochód osoba fizyczna może pomniejszyć jeszcze o:

  • zapłacone w roku podatkowym, krajowe składki ZUS ubezpieczenia społecznego (ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe),
  • potrącone w roku podatkowym przez płatnika z jego środków podatnika krajowe składki ZUS ubezpieczenia społecznego przypadające wyłącznie na dochód opodatkowany,
  • zapłacone w roku podatkowym zagraniczne składki ZUS ubezpieczenia społecznego w tym także osób współpracujących z podatnikiem,
  • kwoty zawartej w dochodzie zagranicznej jednostki kontrolowanej w postaci dywidendy otrzymanej od tej jednostki oraz dochodu z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w jego podstawie opodatkowania.

Wysokość daniny solidarnościowej

Po pomniejszeniu dochodu o powyższe możliwe sumy (najczęściej składki ZUS) powstanie już podstawa do obliczenia daniny solidarnościowej, która to przemnożona przez 4% da kwotę daniny do zapłaty.

Przykład 1

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym osiągnęła w 2019r. dochody z:

  1. Działalności gospodarczej w kwocie 1.370.000zł,
  2. Ze stosunku pracy w kwocie 285.000zł.

Ponadto w roku podatkowym 2019 podatnik zapłacił składki na ubezpieczenie społeczne w kwocie 49.800zł.

W analizowanym przypadku danina solidarnościowa będzie liczona w następujący sposób:

1.370.000zł + 285.000zł – 49.800zł = 1.605.200zł

1.605.200zł x 4% = 64.208zł

Podatnik w terminie najdalej do 30 kwietnia 2020r. złoży deklarację DSF-1 oraz zapłaci na swój mikrorachunek kwotę daniny 64.208zł

Przykład 2

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową osiągnęła z tego tytułu w 2019r. dochód w wysokości 840.000zł. Oprócz tego uzyskała także dochody:

  1. Ze sprzedaży udziałów w kwocie 62.500zł,
  2. Ze sprzedaży papierów akcji w kwocie 171.000zł,
  3. Z wypłaconych umów cywilnoprawnych zawartych poza działalnością w kwocie 40.000zł,
  4. Z wypłaconych umów o dzieło z przeniesieniem praw autorskich w kwocie 72.000zł,

Ponadto w roku podatkowym 2019 podatnik zapłacił składki na ubezpieczenie społeczne w kwocie 16.500zł.

W analizowanym przypadku danina solidarnościowa będzie liczona w następujący sposób:

840.000zł + 62.500zł +171.000 + 40.000 + 72.000 – 16.500zł = 1.169.000zł

1.169.000zł x 4% = 46.760zł

Podatnik w terminie najdalej do 30 kwietnia 2020r. złoży deklarację DSF-1 oraz zapłaci na swój mikrorachunek kwotę daniny 46.760zł

Przykład 3

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową osiągnęła z tego tytułu w 2019r. dochód w wysokości 750.000zł. Oprócz tego uzyskała także dochody:

  1. Ze stosunku pracy w kwocie 82.500zł,
  2. Ze sprzedaży prywatnej nieruchomości w kwocie 271.000zł,
  3. Z wypłaconych umów cywilnoprawnych zawartych poza działalnością w kwocie 80.000zł,
  4. Z prywatnego najmu w kwocie 82.500zł

Ponadto w roku podatkowym 2019 podatnik zapłacił składki na ubezpieczenie społeczne w kwocie 10.500zł.

W analizowanym przypadku danina solidarnościowa będzie liczona w następujący sposób:

750.000zł + 82.500zł + 80.000zł = 912.500zł

Z uwagi na to, że suma dochodów objęte zasięgiem daniny solidarnościowej nie przekroczyła limitu 1.000.000zł to danina do zapłaty za 2019r. w tym wypadku nie wystąpi. Dochody ze sprzedaży nieruchomości poza działalnością gospodarczą oraz opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym są wyłączone z dochodów podlegających opodatkowaniu daniną solidarnościową.

Opublikowano: 2020-02-10

Paragony z numerem NIP nabywcy i bez a faktura do paragonu

Obowiązek wystawiania paragonów za pomocą kas rejestrujących dotyczy niezmiennie odbiorców określonych towarów i usług osoby będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi żadnej działalności gospodarczej. Tutaj zasady pozostały niezmienne. Co jednak w przypadku, gdy odbiorcą jest inny przedsiębiorca?

Paragon dla osób fizycznych

Obowiązek wystawiania paragonów za pomocą kas rejestrujących dotyczy niezmiennie odbiorców określonych towarów i usług osoby będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi żadnej działalności gospodarczej. Tutaj zasady pozostały niezmienne a więc podatnik sprzedawca wystawi fakturę sprzedaży towarów lub usług dla osoby fizycznej nieprowadzącej żadnej działalności gospodarczej na żądanie tej osoby, jeżeli nastąpi ono w ciągu 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Fakturę w takim wypadku w myśl art. 106i ust. 6 ustawy o VAT sprzedawca wystawia:

  • nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę lub nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy, jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty,
  • nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Zatem w 2020r. zasady wystawiania faktur na rzecz osób fizycznych nieprowadzących żadnej działalności pozostają nadal niezmienne.

Co bardzo ważne paragony wystawiane w 2020r. (jak również wcześniej) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących żadnej działalności nie powinny zawierać numerów NIP odbiorców (wiele takich osób posiada numery NIP).

Numery NIP na paragonie winny być umieszczane tylko w odniesieniu do przedsiębiorców.

Od stycznia 2020r. numer NIP na paragonie

W nowym 2020 roku zaszła istotna zmiana w odniesieniu do faktur dokumentujących sprzedaż towarów lub usług wystawianych na podstawie paragonów wydanych uprzednio przedsiębiorcy, który uznał, iż potrzebuje faktury.

Do końca 2019r. podatnik nabywca mógł upomnieć się o fakturę do paragonu najdalej w ciągu 3 miesięcy licząc od miesiąca następnego po miesiącu sprzedaży towarów lub usług bądź otrzymania całości lub części zaliczki, przedpłaty.

Powyższe okoliczności przyczyniały się do wystąpienia sytuacji, w których przedsiębiorca nabywca kupując towar lub usługę na potrzeby prywatne (transakcja udokumentowana paragonem) po pewnym czasie wracał do sprzedawcy i żądał wystawienia faktury. Następnie ujmował ją w kosztach firmy i dokonywał odliczenia podatku VAT naliczonego.

Oczywiście przypadków było znaczniej więcej. Natomiast w 2020r. prawodawca postanowił wprowadzić mechanizm zezwalający na wystawienie faktur do paragonów, gdy odbiorca jest przedsiębiorca żądający od dostawcy faktury.

Nawiązując do art. 106b ust. 5 ustawy o VAT, jeżeli dana transakcja sprzedaży towarów lub usług jest zaewidencjonowana przy pomocy kasy rejestrującej poprzez wystawienie i wydanie odbiorcy będącym podatnikiem paragonu fiskalnego to sprzedawca może jemu wystawić fakturę jednak wyłącznie wtedy, gdy wystawiony paragon zawiera numer NIP kupującego.

Bardzo istotną kwestią w tym wypadku jest określenie charakteru odbiorcy będącym adresatem wystawionej faktury do paragonu z numerem NIP. Nabywcą ubiegającym się o wystawienie faktury do paragonu z numerem NIP jest:

  1. Czynny podatnik VAT,
  2. Zwolniony podatnik VAT (zarejestrowany, jako zwolniony z VAT, niezarejestrowany do VAT ze względu na nieprzekroczenie limitu obrotu rocznego 200.000zł albo z tytułu sprzedaży towarów lub usług zwolnionych z VAT).

Brak numeru NIP nabywcy na paragonie nie oznacza, że sprzedawca nie może wystawić faktury do tego paragonu i przekazać kupującemu. Jednak w takim przypadku faktura ta dokumentuje tylko i wyłącznie zakup prywatny, co skutkuje brakiem możliwości ujęcia w kosztach firmy jak i odliczenia podatku VAT.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT sprzedał swojemu stałemu kontrahentowi części do serwisu AGD. Nabywca nie ubiegał się o umieszczenie numeru NIP z uwagi na zakup prywatny. Po 2 tygodniach zwrócił się jednak do sprzedawcy z prośbą o wystawienie faktury.

W tej sytuacji sprzedawca nie może wystawić faktury do paragonu bez numeru NIP nabywcy. Może natomiast wystawić fakturę, ale bez numeru NIP a zatem na nabywcę, jako osobę prywatną a kupujący nie będzie mógł uznać tego wydatku w kosztach firmy ani odliczyć podatek VAT.

Co więcej na wystawionym paragonie podatnik sprzedawca nie może dopisać ręcznie numeru NIP odbiorcy

Przykład 2

Czynny podatnik VAT sprzedał swojemu klientowi będącemu przedsiębiorcą usługę cateringową udokumentowaną paragonem z numerem NIP. Pod koniec miesiąca nabywca upomniał się o wystawienie faktury do tego paragonu.

W tej sytuacji sprzedawca wystawił kontrahentowi fakturę a kupujący ma możliwość ująć dany wydatek w kosztach firmowych jak i odliczyć podatek VAT.

Podatnik, który wystawił fakturę do paragonu bez numeru NIP

Ustawodawca przewidział sankcje dla podatników sprzedawców, (ale i nabywców), którzy pomimo rejestracji sprzedaży towarów lub usług poprzez paragon fiskalny bez numeru NIP nabywcy zdecydowali się na wystawienie i przekazanie kupującemu faktury sprzedaży.

W tej sytuacji, gdy organ podatkowy zweryfikuje daną sytuację i uzna, iż podatnik sprzedawca wystawił fakturę dla innego przedsiębiorcy do paragonu bez numeru NIP, wówczas ustali podatnikowi sprzedawcy dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 100% podatku VAT wynikającego z wystawionej faktury.

Jednak to nie wszystko, bowiem jeżeli nabywca ujął w rejestrach VAT nabycia fakturę wystawioną do paragonu bez numeru NIP, wówczas organ podatkowy także i jemu doliczy domiar podatkowy odpowiadający 100% kwoty podatku VAT wykazanego na danej fakturze.

Faktura uproszczona

Paragon zawierający numer NIP nabywcy jednak tylko do wartości łącznie 450zł brutto (100 euro) może stanowić fakturę uproszczoną. Skutkiem tego jest brak konieczności wnioskowania przez kupującego o wystawienie standardowej faktury, ponieważ faktura uproszczona będzie uprawniać podatnika nabywcę do ujęcia jej w kosztach firmy oraz odliczeniu podatku VAT naliczonego.

Jednakże w sytuacji wystąpienia transakcji:

  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
  • eksportu towarów,
  • świadczenia usług poza terytorium RP,
  • sprzedaży wysyłkowej dokonywanej z terytorium RP i na terytorium RP,
  • sprzedaży towarów i usług dokonywanej przez podatnika na rzecz innego podatnika VAT lub podatku o podobnym charakterze bądź na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
  • otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem sprzedaży, (nie dotyczy WDT)

– podatnik sprzedawca ma obowiązek wystawić standardową fakturę a zatem nie ma możliwości posiłkowania się wówczas fakturą uproszczoną i to niezależnie od wartości transakcji (także poniżej 450zł).

Opublikowano: 2020-02-03