Sprzedaż kursów online w PIT i w VAT Część 1

Globalna sieć internet oferuje sprzedawcom możliwość spotkania się on-line z nabywcami i zaoferowania im swojej oferty sprzedaży towarów lub usług. Coraz więcej usług, które jeszcze kilkanaście lat temu były oferowane w systemie stacjonarnym a więc na miejscu, dziś są wykonywane także w czasie rzeczywistym przez internet. Specyfika świadczenia tego typu usług wymaga od firm rozpoznania momentu, w którym wyświadczone usługi muszą być opodatkowane. Jeżeli do tego dochodzi aspekt praw autorskich to opodatkowanie transakcji sprzedaży takich usług może przynieść podatnikom sporo problemów.

Zbycie kursów on-line w aspekcie prowadzenia działalności gospodarczej

Zastanawiając się nad tym, co może stanowić definicję działalności gospodarczej warto wziąć pod uwagę trzy ustawy, w których prawodawca starał się określić najważniejsze jej przymioty a mianowicie:

  1. ustawę Prawo przedsiębiorców,
  2. ustawę o podatku od towarów i usług,
  3. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem określając termin działalność gospodarcza należałoby powiedzieć, że będą ją stanowić wszelkie wykonywane we własnym imieniu (przez podatnika) i w celach zarobkowych czynności w sposób ciągły, systematyczny, zorganizowany.

Ponadto dla celów prowadzenia działalności gospodarczej podatnik wykorzystuje rzeczy, towary, składniki majątku a także wartości niematerialne i prawne.

Podkreślenia wymaga także fakt, że działalnością gospodarczą będzie działalność zarobkowa o typie produkcyjnej, budowlanej, usługowej, handlowej oraz wykonywana przez osoby w ramach wolnego zawodu.

Przenosząc cechy działalności gospodarczej na sprzedaż kursów on-line należałoby rozważyć:

  1. czy wykonywane czynności sprzedaży następują we własnym imieniu,
  2. jak często podatnik dokonywałby tej sprzedaży,
  3. w jakim środowisku (internet, nośniki danych, inne),
  4. w jakich celach,
  5. czy podatnik realizując sprzedaż wykorzystuje do tego celu swoje zasoby rzeczowe.
  6. czy sprzedaż następowałaby w sposób ciągły, zorganizowany.

Można powiedzieć, że jeżeli sprzedaż kursów on-line występowałaby bardzo rzadko w ciągu roku, wówczas może nie zaistnieć obowiązek rejestracji działalności. Jednak nawet w takim wypadku organy podatkowe mogą zainteresować się niewielką aktywnością podatnika. Dlaczego?

Otóż, jeżeli podatnik będzie realizował sprzedaż kursów on-line np. poprzez stronę internetową dla tego celu założoną (sklep internetowy) albo za pomocą już istniejącego portalu handlowego, aukcyjnego lub podobnego, a więc poprzez tzw. zorganizowany i zmechanizowany system sprzedaży on-line, wówczas pomimo sporadycznej częstotliwości wykonywane przez podatnika czynności sprzedaży, przybiorą postać działalności o cechach zorganizowanej, ciągłej, zarobkowej czy też wykonywanej we własnym imieniu.

Dlatego zbywając odpłatnie kursy on-line przez systemy internetowe sprzedaży będzie niezwykle trudno udowodnić przed fiskusem, że nie następuje to w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Działalność sprzedaży kursów on-line w ramach klasyfikacji PKD

Zastanawiając się nad wyborem możliwie najbardziej dopasowanego numeru PKD (symbolu rodzaju wykonywanej działalności) podatnik powinien odpowiedzieć sobie na pytanie, kto będzie tworzył finalny produkt a więc kursy on-line i w jaki sposób będą one dystrybuowane.

Podstawowym rodzajem działalności w ramach PKD dotyczącym sprzedaży kursów on-line (realizowanej najczęściej poza szkolnymi placówkami edukacyjnymi) może być PKD o numerze 85.59B, w którym znajduje się sprzedaż różnego typu szkoleń i kursów.

Należałoby jednak podkreślić, że jeżeli podatnik w przyszłości lub nawet aktualnie nosi się z zamiarem produkcji własnych szkoleń (video) i udostępnienia ich przez internet, wówczas warto byłoby rozważyć także poniższe numery PKD:

  • 47.91.Z – sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet,
  • 59.11.Z – działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo i programów telewizyjnych
  • 62.01.Z – pisanie, modyfikowanie, badanie, dokumentowanie i wspomaganie oprogramowania, włączając pisanie zleceń sterujących programami dla użytkowników.,
  • 62.02.Z – planowanie i projektowanie systemów komputerowych, które łączą sprzęt komputerowy, oprogramowanie i technologie komunikacyjne, włączając szkolenia dla użytkowników,
  • 62.09.Z – planowanie i projektowanie systemów komputerowych, które łączą sprzęt komputerowy, oprogramowanie i technologie komunikacyjne, włączając szkolenia dla użytkowników.,
  • 73.11.Z – działalność agencji reklamowych – prowadzenie kampanii reklamowych
  • 73.12.C – pośrednictwo w sprzedaży miejsc na cele reklamowe w mediach elektronicznych (Internet),
  • 74.20.Z – działalność fotograficzna.

Analizując rodzaje działalności według klasyfikacji PKD podatnik powinien wziąć pod uwagę wszystkie możliwości pozyskania kursów on-line (włączając również samodzielne ich tworzenie), sposób ich dalszej dystrybucji (samodzielnie napisana strona internetowa albo poprzez usługi sprzedaży oferowane przez portale handlowe) oraz działalność promującą oferowane kursy on-line, ale nie tylko. Całość wykonywanych czynności powinna być rozpatrywana przez podatnika także w horyzoncie przyszłości.

Sprzedaż kursów on-line a podatek VAT

Analizując czy podatnik sprzedający kursy on-line będzie zobligowany do rejestracji, jako czynny podatnik VAT należałoby przenalizować, co konkretnie będzie przedmiotem danej sprzedaży.

Zanim jednak powyższe kwestie zostaną objaśnione należałoby wspomnieć, że podatnik ma prawo do skorzystania z podmiotowego zwolnienia z VAT, gdy rozpoczyna:

  1. w ciągu roku prowadzenie działalności, – jeżeli do końca roku łączne obroty ze sprzedaży nie przekroczą kwoty limitu 200.000zł (bez podatku VAT), ale ustalając kwotę limitu proporcjonalnie do miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej,
  2. prowadzenie, co najmniej drugi rok działalności gospodarczej, jeżeli łączne obroty ze sprzedaży za poprzedni rok nie przekroczyły kwoty limitu 200.000zł (bez podatku VAT).

Uwzględniając możliwości zwolnienia z VAT należy stwierdzić, że podatnik dokonujący sprzedaży kursów on-line przez internet powinien w pierwszej kolejności przeanalizować, co dokładnie będzie przedmiotem sprzedaży, ponieważ podatnik może występować jako pośrednik pomiędzy twórcami kursów a odbiorcami, może sam tworzyć kursy i je sprzedawać a także dokonywać sprzedaży we własnym imieniu kursów wyprodukowanych przez innych twórców. Dlaczego to rozróżnienie jest kluczowe?

Pierwsza kwestia sprzedaży kursów w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, które mogą korzystać ze zwolnienia z VAT nawet, jeżeli podatnik jest już VAT-owcem (jest to przedmiotowe zwolnienie z VAT). Są to rodzaje usług szkoleniowych zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 28 i 29 ustawy o VAT:

  1. usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, inne niż świadczone przez jednostki objęte systemem oświaty oraz przez nauczycieli w ramach nauczania prywatnego,
  2. usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione powyżej (a także świadczenie usług i dostawa towarów ściśle powiązane z poniższymi usługami):
  • prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub
  • świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub
  • finansowane w całości ze środków publicznych.

Należy podkreślić, że korzystanie z tego typu zwolnienia wymaga spełnienia wielu warunków, które mogą być nie do wypełnienia przez działalności gospodarcze małego rozmiaru.

Druga możliwość przedmiotowego zwolnienia z VAT zawarta jest w art. 43 ust. 1 pkt 33b ustawy o VAT i dotyczy usług kulturalnych świadczonych przez indywidualnych twórców, artystów i wykonawców, w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów, w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

Poza ww. zwolnieniami z VAT sprzedaż kursów on-line może być opodatkowana stawkę 8% VAT jak i stawką podstawową 23% VAT.

Stawka 8% VAT ma zastosowanie do sytuacji, w której twórca (czynny podatnik VAT), świadczy usługi w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które są wynagradzane w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania.

Czynny podatnik VAT użyje tej stawki, tylko wtedy gdy w całości sam wytworzy kurs on-line a następnie sprzeda (przeniesie) prawa autorskie lub udzieli licencji do jego wykorzystania na konkretną osobę lub podmiot. Trzeba w tym miejscu dodać, że stworzenie takiego kursu powinno być w pełni samodzielne. Dlatego organy podatkowe potwierdzają, że wytworzenie np. programu komputerowego przez firmę wieloosobową (tzn. przez co najmniej dwóch pracowników, dwie osoby) a następnie sprzedanie licencji do jego wykorzystania nie może korzystać z preferencyjnej stawki 8% VAT i w takiej sytuacji właściwa stawka to 23% VAT.

Z kolei stawka 23% VAT będzie obowiązywać, jeżeli czynny podatnik VAT będzie świadczył usługi pośrednictwa pomiędzy twórcami a nabywcami kursów on-line. Pośrednik nie nabywa w tej sytuacji praw do korzystania z kursów on-line a jedynie pośredniczy w sprzedaży.

Stawka 23% VAT znajdzie również zastosowanie, jeżeli czynny podatnik VAT nabędzie prawa autorskie lub licencje do kursów on-line od twórców a następnie będzie je sprzedawał we własnym imieniu.

Opublikowano: 2019-07-29

Odwrotne obciążenie w zakupie i w sprzedaży Część 2 – usługi

Mechanizm odwrotnego obciążenia od samego początku obowiązywania dostarcza podatnikom wielu wątpliwości w aspekcie prawidłowości jego zastosowania. W pierwszej kolejności objął on określone w załączniku nr 11 do ustawy o VAT towary, w drugiej wyszczególnione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT usługi. Te ostatnie w przeważającej większości stanowią usługi budowlane.

Co to jest odwrotne obciążenie?

Funkcjonujący od kilku lat mechanizm odwrotnego obciążenia dotyczy wyłącznie rozliczenia podatku VAT w ramach transakcji zakupu oraz sprzedaży i tylko określonych rodzajów towarów i usług.

Ponadto odwrotne obciążenie przy zakupie lub sprzedaży konkretnych towarów i usług zaistnieje dopiero wtedy, kiedy zostaną spełnione podstawowe warunki (dostawca i odbiorca, jako czynni podatnicy VAT).

Które firmy są zobowiązane do rozliczenia odwrotnego obciążenia?

Sprzedaż (zakup) usług będzie podlegał rozliczeniu w ramach odwrotnego obciążenie, jeśli:

  1. przedmiotem sprzedaży będą usługi z załącznika nr 14 do ustawy o VAT,
  2. sprzedawcą jest czynny podatnik VAT,
  3. nabywcą jest czynny podatnik VAT,
  4. towary nie są objęte zwolnieniem z VAT (nabywca kupuje towary do wykorzystania przynajmniej w części na sprzedaż opodatkowaną VAT),
  5. sprzedawca nie jest generalnym wykonawcą świadczącym usługę objętą odwrotnym obciążeniem na rzecz inwestora a jest podwykonawcą świadczącym usługę na rzecz kolejnego podwykonawcy albo na rzecz generalnego wykonawcy.

Usługi objęte odwrotnym obciążeniem

Usługi objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia podatnik znajdzie w załączniku nr 14 do ustawy o VAT.

Wśród nich można wyróżnić m.in. usługi:

  1. ogólnobudowlane związane z budową mostów, tuneli, dróg szynowych, kolei podziemnej, rurociągów przesyłowych, sieci rozdzielczych, systemów irygacyjnych, linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych, rozdzielczych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych, elektrowni, nadbrzeży, portów, tam, śluz, obiektów hydrotechnicznych, produkcyjnych i górniczych, stadionów i pozostałych oraz pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane,
  2. budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych, niemieszkalnych, autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych,
  3. pozostałe roboty związane z  rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych, przygotowaniem terenu pod budowę, z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi, wykopem i wierceniem geologiczno-inżynierskim,
  4. związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych (także służących bezpieczeństwu), wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, wentylacyjnych, kanalizacyjnych, gazowych,
  5. roboty malarskie, tynkarskie, szklarskie, instalacyjne (pozostałe), stolarki budowlanej, betoniarskie,
  6. roboty związane z zakładaniem ogrodzeń, izolacji, z wykładaniem podłóg, posadzek, ścian, z wykonywaniem prac dekarskich, dachów, rusztowań, fundamentów, stali, elementów prefabrykowanych,
  7. roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych.

Usługi objęte odwrotnym obciążeniem można zweryfikować pod poniższym linkiem (załączniki występują na końcu ustawy):

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040540535/U/D20040535Lj.pdf

Kiedy należy opodatkować transakcję objętą odwrotnym obciążeniem

Obowiązek opodatkowania usługi objętej odwrotnym obciążeniem względem VAT wystąpi:

  1. w dacie wykonania usługi,
  2. w dacie otrzymania zaliczki, (jeżeli wpłynęła przed wykonaniem usługi).

Należy przy tym pamiętać, że sprzedawca może wystawić fakturę z adnotacją „odwrotne obciążenie”:

  1. najdalej 30 dni od dnia wykonania usługi,
  2. w dniu wpływu zaliczki jednak nie później niż 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu jej otrzymania.

Podatnik sprzedawca, świadczący usługi objęte odwrotnym obciążeniem powinien pamiętać, że to nie on rozlicza podatek VAT. Wystawiając fakturę sprzedaży, łączna kwota w podsumowaniu wartości wszystkich wyświadczonych usług pozostaje bez doliczania podatku VAT.

Zatem to nabywca jest zobligowany do rozliczenia podatku VAT.

W odwrotnym obciążeniu to nabywca rozlicza podatek VAT

Nabywca będący czynnym podatnikiem VAT otrzymując lub nie fakturę (lub zaliczkę) dokumentującą usługę objętą mechanizmem odwrotnego obciążenia jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT w taki sposób, iż:

  1. podatek VAT należny wykazuje w rejestrze VAT sprzedaży w miesiącu wykonania usługi (otrzymania zaliczki) i jednocześnie
  2. podatek VAT naliczony wykazuje (odlicza) w rejestrze VAT zakupu także w miesiącu wykonania usługi (otrzymania zaliczki) albo w dwóch następnych miesiącach.

Powyższy sposób odliczenia podatku VAT naliczonego w rejestrze VAT zakupu jest możliwy, jeżeli nabywca rozliczył transakcję w ciągu 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym sprzedawca wykonał usługę lub otrzymał zaliczkę.

Jeżeli upłynęło już 3 miesiące, to podatnik nabywca:

  1. ujmuje w rejestrze VAT sprzedaży podatek VAT należny z tytułu zakupu usługi objętej odwrotnym obciążeniem w miesiącu jej wykonania lub zapłaty zaliczki (powstania obowiązku podatkowego w VAT),
  2. odlicza w rejestrze VAT zakupu podatek VAT naliczony z tytułu powyższej transakcji w bieżącym okresie rozliczeniowym.

Wystawienie faktury odwrotne obciążenie

Sprzedawca wystawiając fakturę dokumentującą sprzedaż usługi objętej mechanizmem odwrotnego obciążenia, powinien zawrzeć w niej wyrażenie „odwrotne obciążenie” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Adnotacja ta jest sygnałem dla nabywcy, że zakupił typ usługi, który obliguje go do rozliczenia podatku VAT.

Niestety nawet, jeżeli sprzedawca nie ujmie tej adnotacji a sprzedaż odnosi się do usług dotyczących odwrotnego obciążenia to nabywca jest i tak zobowiązany prawidłowo rozliczyć podatek VAT z danej transakcji.

Obowiązek opodatkowania sprzedaży usługi objętej odwrotnym obciążeniem w PIT

Obowiązek opodatkowania usługi objętej mechanizmem odwrotnego obciążenia w podatku dochodowym od osób fizycznych PIT powstanie na zasadach ogólnych, czyli w miesiącu wydania towaru, ale nie później niż:

  1. wystawienia faktury albo
  2. uregulowania należności.

Nabywca z kolei zaksięguje otrzymaną fakturę w koszty zgodnie z datą wystawienia faktury.

Podstawa opodatkowania VAT usługi na odwrotnym obciążeniu

Łączna kwota na fakturze sprzedaży usługi, stanowiąca podstawę opodatkowania danej transakcji sprzedaży (objętej odwrotnym obciążeniem) stanowi łączna należność, jaką ma otrzymać sprzedawca od nabywcy lub osoby trzeciej także z uwzględnieniem dopłat, dotacji, subwencji, które mają wpływ (kształtują) ostateczną cenę sprzedaży towaru. Do łącznej należności wlicza się również:

  1. cło, akcyza, inne podatki i opłaty o podobnym charakterze (bez kwoty podatku VAT),
  2. koszty pozostałe takiej jak koszty transportu, ubezpieczenia w drodze, pakowania, które sprzedawca pobiera od nabywcy.

Wyświadczone usługi w odwrotnym obciążeniu a rejestry VAT u sprzedawcy i nabywcy

Sprzedawca jest zobowiązany zarejestrować sprzedaż usługi (otrzymanie zaliczki) objętej odwrotnym obciążeniem w taki sposób, że:

  1. w ewidencji VAT sprzedaży ujmuje łączną kwotę z faktury sprzedaży odwrotne obciążenie (albo część kwoty z faktury, jeżeli występują transakcje opodatkowane stawką VAT) i oznacza powód opodatkowania każdej takiej sprzedaży (faktury), jako dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8) – opcja dla sprzedawcy,
  2. w JPK_VAT dane zostaną wczytane z ewidencji sprzedaży VAT,
  3. w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K w tabeli C – ROZLICZENIE PODATKU NALEŻNEGO w pozycji nr 31 tej tabeli podatnik wpisuje łączną (miesięczną lub kwartalną) kwotę ze wszystkich wystawionych przez siebie faktur sprzedaży odwrotne obciążenie,
  4. w informacji podsumowującej VAT-27 w tabeli D – INFORMACJA O ŚWIADCZONYCH USŁUGACH podatnik sprzedawca ujmuje sumę wszystkich wystawionych (tylko za okres miesięczny) faktur sprzedaży objętych odwrotnym obciążeniem z podziałem na kontrahentów.

Podatnik sprzedawca powinien pamiętać, że gdy wystawi fakturę, w której część towarów będzie objęta odwrotnym obciążeniem a część np. stawką 23% VAT to w powyższych pozycjach ujmuje wyłącznie łączną sprzedaż tych pozycji z faktury, które są objęte odwrotnym obciążeniem.

Nabywca jest zobligowany do rejestracji zakupu usługi (zapłaty zaliczki) objętej odwrotnym obciążeniem w taki sposób, że:

  1. w ewidencji VAT sprzedaży ujmie łączną kwota z faktury zakupu (albo część kwoty z faktury, jeżeli występują transakcje opodatkowane stawką VAT) i oznaczy powód opodatkowania, jako dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8) opcja dla nabywcy,
  2. w ewidencji VAT zakupu – łączna kwota z faktury zakupu, doliczenie 23% podatku VAT i oznaczenie powodu opodatkowania – nabycie z pełnym odliczeniem VAT, (jeżeli podatnik ma prawo),
  3. w JPK_VAT dane zostaną wczytane z ewidencji VAT zakupu i sprzedaży
  4. w deklaracji VAT-7 lub VAT-7K w tabeli C – ROZLICZENIE PODATKU NALEŻNEGO w pozycji nr 34 tej tabeli podatnik wpisuje łączną (miesięczną lub kwartalną) kwotę ze wszystkich otrzymanych przez siebie faktur zakupu odwrotne obciążenie a w pozycji 35 kwotę podatku VAT doliczoną do kwoty na otrzymanej fakturze zakupu odwrotne obciążenie.

W sytuacji, gdy podatnik nabywca otrzyma fakturę, w której część towarów będzie objęta odwrotnym obciążeniem a część np. stawką 23% VAT to w rejestrze VAT sprzedaży ujmuje wyłącznie łączną sprzedaż tych pozycji z faktury, które są objęte odwrotnym obciążeniem, ale już w rejestrze VAT zakupu ujmuje wszystkie transakcje zakupu razem (doliczając do wszystkich odpowiednią stawkę podatku VAT).

Opublikowano: 2019-07-22