marzec 2024 – Poradnik Księgowy

29 marca 2024

Ulga na dziecko czyli kompendium praktycznej wiedzy

Ulga na dziecko to jedna z bardzo nielicznych ulg podatkowych, która jest odliczana od podatku a nie od dochodu. To oznacza, że bezpośrednio wpływa na obniżenie rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych PIT wykazanego w zeznaniu rocznym PIT-36 albo PIT-37.

Poza tym, gdy podatnik, podatnicy osiągają niskie dochody albo dochody zwolnione z podatku dochodowego PIT – mogą także ubiegać się o zwrot nieodliczonej ulgi.

W niniejszej publikacji przedstawiono praktyczne kompendium wiedzy na temat tej ulgi. Zapraszamy do lektury.

Czym jest ulga na dziecko

Ulga na dziecko to kwota wykazywana w zeznaniu rocznym – zmniejszająca roczny podatek dochodowy (nie dochód a podatek).

Wysokość ulgi na dziecko zależy od:

liczby dzieci,
liczby miesięcy w ciągu roku opieki nad dziećmi.

Nie występują limity ilości dzieci. Są jednak nałożone maksymalne kwoty ulgi na pierwsze i każde kolejne dziecko jakie podatnik, podatnicy mogą odliczyć od podatku.

Ulga na dziecko nie uzależniona jest od dochodów rodziców jeżeli posiadają przynajmniej dwoje dzieci. Jak jest w sytuacji posiadania jednego dziecka? Opisano to w dalszej części publikacji.

ISTOTNE:

Ulga na dziecko ma dwie funkcje:

odliczenie od podatku – obniżenie podatku, lub
zwrot ulgi w przypadki osiągania niskich dochodów.

ISTOTNE:

Ulga na dziecko na dwoje i więcej dzieci przysługuje podatnikowi jeżeli co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej do więcej niż jednego dziecka.

Władza rodzicielska określona jest przez od art. 92 do 112 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 zwanego dalej Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym). Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Opiekuna prawnego nad dzieckiem określonego na podstawie od art. 145 do 174 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi prawny po temu powód. Opiekę ustanawia się dla małoletniego dziecka. Opiekę sprawuje opiekun natomiast wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem sąd może powierzyć tylko małżonkom. Opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny. Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego. Do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisów poniższych.

Nawiązując do art. 112¹ do 112⁸ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd może powierzyć sprawowanie pieczy zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka. Sprawowanie pieczy zastępczej sąd może także powierzyć małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, jeżeli osoby te zostały wpisane do rejestru osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka albo pełnią już funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka. Jeżeli jest to uzasadnione dobrem dziecka sąd może tymczasowo, nie dłużej jednak niż na 6 miesięcy, powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, niespełniającym warunku niezbędnych szkoleń, określonego w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących rodzin zastępczych.

Czy ulga na dziecko dotyczy wszystkich dzieci

Ulga na dziecko nie dotyczy wszystkich a większości dzieci. Których konkretnie? Zaprezentowano to w poniższej tabeli.

Których dzieci dotyczy ulga na dziecko
Wiek dzieci	Jakie dziecko objęte jest ulgą	Warunki
Od 1 miesiąca do 18 roku życia	Każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym podatnik	Wykonywał władzę rodzicielską
		Pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało
		Sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą
Powyżej 18 roku życia do 25-tego roku życia	Każde pełnoletnie dziecko do 25 roku życia	Uczące się (wymagane jest aby dziecko było wpisane do ewidencji szkoły, uczelni, innej placówki a więc posiadały aktywny status ucznia studenta i rzeczywiście uczęszczało do danej szkoły)
		Które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną
		Dziecko w roku podatkowym za które rozliczana jest ulga nie osiągnęło dochodów przekraczających kwotę limitu 19.061,28 zł (dotyczy także dochodu zwolnionego z podatku do 26 roku życia). Jeżeli na ten dochód dziecka składa się renta rodzinna, to jej wysokość nie liczy się do limitu dochodu

ISTOTNE:

Dochody podatników, które powinny zostać wzięte do porównania do limitu 56.000 zł albo 112.000 zł to wszelkie dochody z działalności gospodarczej i spoza działalności:

opodatkowane skalą podatkową (wykazane w zeznaniu PIT-36, PIT-37),
opodatkowane podatkiem liniowym (wykazane w zeznaniu PIT-36L),
ze zbycia niektórych instrumentów finansowych np. papierów wartościowych (wykazane w zeznaniu PIT-38),
uzyskiwane z pracy za granicą pomimo tego, iż w Polsce mogą podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym PIT.

Co więcej gdy dziecko pełnoletnie ale do 25 roku życia uzyskuje wynagrodzenie to te zdarzenie nie ma wypływu na limity służące do porównania dochodów osiąganych przez rodziców.

ISTOTNE:

Co ciekawe przychody z ryczałtu ewidencjonowanego nie powinny być sumowane do dochodów rodziców dla celu porównania do limitów 112.000 zł czy 56.000 zł.

ISTOTNE:

Co niezwykle ważne jeżeli np. oboje rodziców (albo rodzic samotny) uzyskuje przychody zwolnione – ulga dla młodych (lub inne krajowej przychody zwolnione) i przekroczą limit 112.000 zł to te przychody zwolnione nie liczą się do tego limitu. Nawet jak go przekroczą to i tak mogą skorzystać z ulgi na dziecko. Podobnie jeden rodzic uzyskujący przychody wyłącznie zwolnione po przekroczeniu limitu 56.000 zł. (Nie dotyczy to jednak dochodów uzyskanych z zagranicy).

Jakie kwoty przypadają na ulgę na dziecko

Za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego albo sprawował opiekę (rodzina zastępcza) podatnik może odliczyć kwotę:

92,67 zł na jedno dziecko,
92,67 zł na drugie dziecko,
166,67 zł na trzecie dziecko,
225 zł na czwarte i kolejne dziecko.

Podatnik mnoży odpowiednią miesięczną kwotę (w zależności od liczby dzieci) przez ilość miesięcy wykonywania władzy rodzicielskiej, pełnienia funkcji opiekuna prawnego albo sprawowania opieki (rodzina zastępcza) w poprzednim roku kalendarzowym.

Ulga na dziecko jako już jedna z nielicznych podlega odliczeniu od podatku a nie od dochodu. To jest niezwykle istotne, gdyż bezpośrednio obniża wysokość rocznego podatku dochodowego obliczonego według zasad właściwych dla skali podatkowej.

Szczegóły odliczenia ulgi na dziecko jak i warunki zastosowania przy posiadaniu jednego dziecka przedstawiono w poniższej tabeli.

Kwoty ulgi na dzieci
Ulga na ile dzieci	Kwota odliczenia za miesiąc	Kwota odliczenia za rok	Warunki
Na pierwsze małoletnie dziecko – do 18-tego roku życia	92,67 zł	1.112,04 zł	Podatnik (rodzic) pozostaje przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim, oraz dochody podatnika i jego małżonka po odliczeniu składek ZUS społecznych, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł
Na pierwsze małoletnie dziecko – do 18-tego roku życia	92,67 zł	1.112,04 zł	Podatnik (rodzic) niepozostający w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, oraz dochody nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko do którego ma zastosowanie kwota dochodu 112.000 zł. W obu przypadkach dochód na potrzeby ww. limitów sumowany jest ze skali, z podatku liniowego, ze zbycia instrumentów finansowych i pomniejszony o zapłacone składki ZUS społeczne
Na drugie małoletnie dziecko – do 18-tego roku życia	92,67 zł	1.112,04 zł	———-
Na trzecie małoletnie dziecko – do 18-tego roku życia	166,67 zł	2000,04 zł	———-
Na czwarte i każde kolejne małoletnie dziecko – do 18-tego roku życia	225 zł	2.700 zł	———-

Jak skorzystać z ulgi na dziecko – odliczenie od podatku

Z ulgi na dziecko może skorzystać osoba fizyczna prowadząca jak i nieprowadząca działalności gospodarczej, której dochody są opodatkowane skalą podatkową.

Odliczeniu ulgi na dziecko podatnik dokonuje w zeznaniu rocznym:

PIT-36 albo
PIT-37

– dołączając załącznik PIT/O.

Z kolei w złączniku PIT/O w tabeli (punkcie) E – informacje o dzieciach uprawniających do ulgi na dzieci lub do ulgi dla rodzin 4+ i w podpunktach E1, E2 podatnik wpisuje dane swoich dzieci takie jak:

PESEL dziecka albo gdy brak – imię i nazwisko dziecka wraz z datą urodzenia,
liczbę miesięcy za które przysługuje ulga (np. gdy dziecko urodzi się w połowie grudnia to ulga będzie przysługiwać tylko za grudzień – za jeden miesiąc, minimum to jeden dzień miesiąca kalendarzowego),
kwota odliczenia (np. gdy dziecko urodzi się w połowie grudnia to ulga będzie przysługiwać tylko za grudzień – za jeden miesiąc czyli na jedno dziecko 92,67 zł).

ISTOTNE:

Jeżeli oboje rodziców (opiekunów) w stosunku do dziecka / dzieci wykonuje władzę rodzicielską, pełni funkcję opiekuna lub sprawuje opiekę (rodziny zastępczej) – każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Jeżeli rodzice (opiekunowie) nie mogą dojść do porozumienia w sprawie podziału odliczenia ulgi to powinni ją odliczyć w kwocie proporcjonalnie przypadającej do faktycznych ilości dni wykonywania władzy rodzicielskiej, sprawowania opieki czy pełnienia funkcji opiekuna.

Przykładowo gdy ulga na jedno dziecko w skali roku przysługuje dla obojga rodziców łącznie w kwocie 1.112,04 zł to na jednego rodzica przypadnie kwota 556,02 zł do odliczenia od podatku.

ISTOTNE:

Z ulgi na dziecko nie skorzystają podatnicy korzystający z formy opodatkowania:

karta podatkowa, albo
podatek liniowy,
ryczałt ewidencjonowany.

Należy jednak podkreślić, że gdy podatnik lub jego małżonek poza dochodami opodatkowanymi kartą podatkową, podatkiem liniowym czy ryczałtem – osiągają dochody opodatkowane skalą podatkową to będzie mógł skorzystać z ulgi na dziecko.

Ulga na dziecko nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

sądownie zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
wstąpiło w związek małżeński.

Podatnikiem nie pozostającym w związku małżeńskim jest podatnik:

o orzeczonej sądownie separacji,
będący w prawdzie w związku małżeńskim, niemniej małżonka pozbawiono praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Jak skorzystać z ulgi na dziecko – zwrot nieodliczonej ulgi

Czasami rodzi lub rodzice osiągają dochody uniemożliwiające wykorzystanie pełnej ulgi na dziecko albo w ogóle ulgi na dziecko (dochody zwolnione z podatku).

W takim wypadku mają jeszcze możliwość złożyć wniosek o zwrot niewykorzystanej ulgi na dziecko. Wniosku o zwrot można dokonać bezpośrednio na zeznaniu rocznym.

PIT-36 wypełniając tabelę M – dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci albo
PIT-37 wypełniając tabelę J – dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci

W tej tabeli rodzic, rodzice, opiekunowie itd. ujmą składki ZUS społeczne, zdrowotne w wysokości nieodliczonej w zeznaniu roczny. Należy na to spojrzeć w ten sposób:

składki ZUS społeczne podlegają odliczeniu od dochodu ale jeżeli część tych składek nie zostanie odliczona od dochodu (za niski dochód, strata) wtedy pozostała wysokość składek zostanie wykorzystana do zbudowania kwoty zwrotu ulgi na dziecko,
składki ZUS zdrowotne nie podlegają odliczeniu od dochodu ale jeżeli część tych składek nie zostanie odliczona od dochodu (za niski dochód, strata) wtedy pozostała wysokość składek zostanie wykorzystana do zbudowania kwoty zwrotu ulgi na dziecko.

Warto podkreślić, iż składki ZUS społeczne, zdrowotne jakie zasilą kwotę zwrotu niewykorzystanej ulgi na dziecko mogą pochodzić tylko z nieodliczonych składek ZUS:

z zeznania PIT-36,
z zeznania PIT-28,
z zeznania PIT-36L.

Co więcej nieodliczone składki ZUS społeczne, zdrowotne zasilające kwotę do zwrotu nie wykorzystanej ulgi mogą pochodzić także z dochodów, przychodów zwolnionych z podatku:

ulga do 26 roku życia,
ulga dla pracującego seniora,
ulga rodzina dla rodzin wielodzietnych,
ulga dla podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Nieodliczone składki ZUS społeczne, zdrowotne to różnica pomiędzy składkami odliczonymi a składkami nieodliczonymi w zeznaniu rocznym w którym odliczana jest ulga na dziecko.

Kontrola zasadności skorzystania z ulgi na dziecko

Urząd skarbowy w niektórych przypadkach może skontrolować rodziców w zakresie prawidłowości wykazania ulgi na dziecko. W tym celi może zażądać o podatnika dowodów niezbędnych do ustalenia prawa do odliczenia ulgi na dziecko, a konkretnie:

odpis aktu urodzenia dziecka;
zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

25 marca 2024

Jak wystawić fakturę dla kontrahenta spoza Unii Europejskiej?

Opublikowano: 2024-03-25

Na poziomie Unii Europejskiej podatek od towarów i usług ma charakter podatku zharmonizowanego, co oznacza, że w każdym kraju zasady fakturowania są dostosowane do unijnej dyrektywy VAT. Pojawia się jednak pytanie w jaki sposób należy wystawić fakturę dla kontrahenta mającego siedzibę w kraju znajdującym się poza Unią Europejską. Zagadnienie to będzie przedmiotem naszej dzisiejszej analizy.

Zasady fakturowania usług, których miejscem świadczenia jest poza krajem

Podatek od towarów i usług ma charakter podatku terytorialnego, co oznacza, że rozliczenie podatku należnego nie zawsze będzie mieć miejsce w kraju siedziby usługodawcy. W przypadku gdy przedmiotem transakcji jest usługa należy stosować generalną regułę określoną w art. 28b ustawy VAT, która stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Miejscem siedziby działalności gospodarczej podatnika jest miejsce, w którym wykonywane są funkcje naczelnego zarządu przedsiębiorstwa. W celu ustalenia siedziby uwzględnia się miejsce, w którym zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem, adres zarejestrowanej siedziby przedsiębiorstwa, i miejsce posiedzeń zarządu przedsiębiorstwa.

Powyższy przepis dotyczący miejsca opodatkowania usługi ma zastosowanie zarówno w sytuacji gdy usługobiorca jest kontrahentem z UE jak i z kraju trzeciego. W rezultacie – w przypadku gdy ma zastosowanie art. 28b ustawy VAT – usługa świadczona na rzecz podatników którzy nie mają w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce.

WAŻNE

Zgodnie z zasadą podstawową w przypadku świadczenia usługi na rzecz innego podatnika miejscem opodatkowania jest kraj siedziby usługobiorcy. Przepis ten ma zastosowanie nie tylko do świadczenia usług na rzecz kontrahenta z Unii Europejskiej, ale również do nabywcy z kraju trzeciego.

Zasady fakturowania usług wykonywanych na rzecz kontrahenta z kraju trzeciego

Pomimo, iż usługa nie podlega opodatkowaniu w Polsce to krajowy podatnik nie jest w takim przypadku zwolniony z obowiązku udokumentowania wykonania usługi przy pomocy faktury.

Zgodnie z art. 106a pkt 2 lit. b) ustawy VAT przepisy dotyczące faktur stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa trzeciego.

Ustawa VAT nie zawiera żadnych szczegółowych regulacji co do konstrukcji faktury w przypadku gdy świadczenie ma miejsce na rzecz podmiotu z kraju trzeciego dlatego też należy w tym zakresie kierować się ogólnymi wytycznymi zawartymi w art. 106e ustawy VAT.

Wskażmy zatem, że w art. 106e ust. 1 pkt 18 ustawy wskazano, że w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi – wyrazy „odwrotne obciążenie”.

Mając na uwadze fakt, że miejscem opodatkowania świadczonych usług będzie terytorium inne niż Polska podatnik będzie zobowiązanym do wystawienia faktury, która winna zawierać adnotację „odwrotne obciążenie” w sytuacji gdy obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca usługi. W tym wypadku nie ma znaczenia czy w kraju nabywcy występuje podatek VAT czy też jego odpowiednik. Okoliczność ta nie ma znaczenia dla kwestii ustalenia miejsca opodatkowania usługi ani samej konstrukcji faktury.

Zgodnie zaś z art. 106e ust 5 pkt 2 ustawy VAT jeśli miejscem świadczenia dostawy towarów lub świadczenia usług jest terytorium państwa trzeciego, faktura może nie zawierać:

numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi;
stawki podatku;
sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Przykładowo w sytuacji gdy podatnik z Polski wykonuje usługę na rzecz kontrahenta z USA (do której ma zastosowanie art. 28b ustawy VAT) to miejscem opodatkowania jest siedziba usługobiorcy czyli USA. W konsekwencji taka usługa nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. Natomiast faktura wystawiona przez podatnika za wykonane usługi powinna zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie” (może tez zawierać angielski odpowiednich „reverse charge”). Przy czym podatnik wystawiając fakturę dokumentującą świadczenie tych usług nie wykazuje na niej stawki i kwoty podatku, a zamiast tego może na niej umieścić określenie „NP” („nie podlega”).

Powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w treści interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12.04.2017r., nr 1061-IPTPP2.4512.32.2017.3.KW:

„ Wobec powyższego w związku z tym, że przedmiotowe usługi nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, to Wnioskodawca ma obowiązek wystawić fakturę za wykonaną usługę, która powinna zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie”, dla kontrahentów mających siedzibę działalności gospodarczej zarówno w krajach Unii Europejskiej jak i poza Unią, niezależnie od stawki podatku obowiązującej w kraju usługobiorcy. Przy czym zauważyć należy, iż Zainteresowany jako dodatkowy zapis może na fakturze umieścić określenie „NP”, bowiem przepisy nie sprzeciwiają się umieszczaniu na fakturze dodatkowych adnotacji.”

WAŻNE

Faktura dla kontrahenta spoza Unii Europejskiej nie zawiera ani kwoty ani stawki podatku VAT. Musi natomiast zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. Taka faktura nie musi też zawierać numeru identyfikującego podatnika na cele podatkowe.

Podsumowując powyższe warto zatem zapamiętać, że świadczenie usługi na rzecz kontrahenta z innego kraju niż kraj członkowski Unii Europejskiej nie zwalnia polskiego podatnika z obowiązku wystawienia faktury – nawet w przypadku gdy usługa nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce. W myśl reguły ogólnej taka faktura będzie jednak ograniczona co do treści oraz jej elementów konstrukcyjnych.

22 marca 2024

Otrzymanie dotacji na zakup środka trwałego a odliczenie VAT

Opublikowano: 2024-03-22

Podstawowym prawem czynnego podatnika podatku VAT jest możliwość odliczenia podatku naliczonego od dokonywanych zakupów towarów i usług. Pojawia się jednak pytanie czy podatnik zachowuje takie prawo w sytuacji gdy dany wydatek został sfinansowany zewnętrzną dotacją.

Warunki odliczenia VAT

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy, zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi podatku VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczane ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem żaden wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy.

Bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje czynny zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

WAŻNE

Podstawowym i elementarnym warunkiem odliczenia podatku naliczonego VAT jest aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Prawo do odliczenia a źródło finansowania

Dodatkowo należy wskazać, ze w art. 88 ustawy VAT określono sytuacje w których podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT od dokonanego zakupu. Co jednak istotne przepis ten nie odnosi się do źródła finansowania danego wydatku.

Z treści tego przepisu wynika bowiem, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,

transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności
wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością
wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego (odnoszące się do nieważności czynności) – w części dotyczącej tych czynności;

faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.

Należy zatem wyprowadzić słuszny wniosek, że warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, a nie to skąd pochodzą środki przeznaczone na zakup.

Odliczyć zatem można podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego. W konsekwencji zarówno od zakupów sfinansowanych dotacją jak i od zakupów sfinansowanych środkami własnymi podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT, pod warunkiem, iż nie wystąpią żadne przesłanki negatywne, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT.

WAŻNE

Otrzymanie dotacji na zakup środka trwałego nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej nabycie.

W konsekwencji możemy stwierdzić, że nie ma zatem większego znaczenia czy zakup jest finansowany ze środków własnych, z pożyczki/kredytu czy właśnie z otrzymanej dotacji. W każdym przypadku podatnik zachowuje prawo do odliczenia VAT jeżeli tylko poniesiony wydatek wykazuje związek (bezpośredni lub pośredni) z prowadzoną działalności gospodarczą.

18 marca 2024

Ulga mieszkaniowa – czy wydatki na spłatę kredytu uprawniają do zwolnienia z PIT?

Opublikowano: 2024-03-18

Sprzedaż nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie, wiąże się z koniecznością rozliczenia dochodu lub straty. Zysk z takiej transakcji obliguje do opłacenia zryczałtowanego, 19%-towego podatku. Uniknięcie daniny możliwe jest dzięki tzw. uldze mieszkaniowej, której ideą jest przeznaczenie środków ze sprzedaży na własne cele mieszkaniowe. Jeden z wpisów naszego bloga zostanie poświęcony wydatkom remontowym. Z kolei w obecnym artykule skoncentrujemy się na zagadnieniu spłaty kredytu mieszkaniowego i możliwości zakwalifikowania tej operacji jako wydatku na własne cele mieszkaniowe. Czy spłata kredytu daje prawo do ulgi? – szczegóły poniżej.

Wydatki na spłatę kredytu kwalifikujące się do skorzystania z ulgi mieszkaniowej – przegląd przepisów

Przepisy ustawy o PIT w art. 21 ust. 1 pkt 131 definiują pojęcie ulgi mieszkaniowej. W dużym skrócie, dochód z odpłatnego zbycia przeznaczony na własne cele mieszkaniowe w ciągu trzech lat zostanie zwolniony z opodatkowania. Przeznaczenie części środków uzyskanych ze sprzedaży da proporcjonalne zwolnienie z opodatkowania. Dopiero wydatkowanie pełnej kwoty uzyskanej z odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat, powoduje zwolnienie z opodatkowania całego dochodu.

W art. 21 ust. 25 zdefiniowano katalog wydatków uznawanych za wydatki na własne cele mieszkaniowe. W punkcie 2 ustawodawca wyspecyfikował „wydatki kredytowe”, kwalifikowane jako wydatki na własne cele mieszkaniowe, tj. wydatki poniesione na:

spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 (m.in. nabycie remont, budowę, przebudowę lokalu mieszkalnego lub nabycie gruntu),
spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia na spłatę kredytu (pożyczki), o którym mowa powyżej – w sytuacji gdy podatnik zaciągnął inny kredyt na spłatę poprzedniego kredytu (np. kredyt refinansowy, czy konsolidacyjny),
spłatę każdego kolejnego kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa powyżej.

Kluczowa jest chronologia – umowa kredytu zawarta po zbyciu nieruchomości nie daje prawa do ulgi mieszkaniowej

Wytłuszczenie powyżej fragmentów przepisu „przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia” było zabiegiem celowym. Dla przykładu odpłatne zbycie mieszkania 25 stycznia oraz zaciągnięcie kredytu 5 lutego na inną nieruchomość, uniemożliwi zakwalifikowanie wydatków na spłatę tego kredytu jako wydatku na własne cele mieszkaniowe.

Powyższą tezę potwierdza m.in. interpretacja indywidualna z dnia 3 października 2023 roku, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.313.2023.2.PS, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Organ interpretacyjny zreasumował stanowisko podatnika w następujący sposób „W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że skoro w przedmiotowej sprawie zaciągnął Pan wraz z małżonką kredyt hipoteczny na zakup domu w dniu 17 marca 2023 r., tj. po dniu uzyskania przychodu ze sprzedaży mieszkania, to wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia mieszkania na spłatę kredytu hipotecznego na zakup domu nie wypełnia dyspozycji wydatkowania przychodu na własne cele mieszkaniowe, o czym wprost stanowi przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 w zw. z art. 21 ust. 25 pkt 2 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.”

Spłata kredytu zaciągniętego na sprzedawaną nieruchomość a prawo do ulgi mieszkaniowej

Bardzo często podatnicy zaciągają kredyt na daną nieruchomość, w której mieszkają, a część środków z późniejszej sprzedaży tej nieruchomości zostaje przeznaczona na spłatę tego kredytu. Spłata kredytu obciążającego sprzedawaną nieruchomość również może stanowić wydatek uprawniający do zastosowania ulgi mieszkaniowej. Stanowi o tym wprost art. 21 ust. 30a ustawy o PIT: „Wydatki, o których mowa w ust. 25 pkt 2, obejmują także wydatki na spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki), zaciągniętego w związku ze zbywaną nieruchomością lub prawem majątkowym na cele określone w ust. 25 pkt 1, w tym także gdy wydatki te odpowiadają równowartości wydatków uwzględnionych w kosztach uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia”.

Na marginesie dodać należy, że powyższa kwestia była przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami, a organami podatkowymi. Niejednolita linia orzecznicza sprawiła, że Minister Finansów wydał interpretację ogólną (sygn. DD2.8202.5.2020 z dnia 1 kwietnia 2022 roku dotyczącą przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2021r.). Korzystny przepisy cytowany powyżej pojawił się w ustawie dopiero 1 stycznia 2022r.

Liczą się tylko wydatki na spłatę kapitału i odsetek wyłącznie kredytu bankowego realizującego własne cele mieszkaniowe w terminie 3 lat

Analizując zagadnienie w przedmiocie spłaty kredytu i związanego z tym prawa do skorzystania z ulgi na cele mieszkaniowe końcowo należy zwrócić uwagę jeszcze na cztery istotne detale, których przeoczenie może skutkować koniecznością zapłacenia podatku z odpłatnego zbycia nieruchomości:

Spłacany kredyt musi być w pełni związany z realizacją własnego celu mieszkaniowego. W przypadku, gdy podatnik zakupi działkę budowlaną, następnie ją sprzeda przed upływem 5 lat, jednak na tej działce nie wybudował domu (choć pierwotnie planował zrealizować takie przedsięwzięcie), wydatki na spłatę kredytu zaciągniętego na przedmiotową nieruchomość nie wypełnią przesłanki do zastosowania ulgi mieszkaniowej. Potwierdza to w szczególności interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.749.2023.2.MR z dnia 24 listopada 2023 roku „Tymczasem, jak wynika z opisu sprawy, w dacie zakupu i sprzedaży działki była ona niezabudowana. Co prawda, wskazał Pan, że celem nabycia działki była budowa domu mieszkalnego, jednakże na działce tej przed sprzedażą nie został wybudowany budynek mieszkalny. W konsekwencji, wydatkowanie przychodu z odpłatnego zbycia w 2023 r. niezabudowanej nieruchomości w części przeznaczonego na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup tej nieruchomości, na której przed sprzedażą faktycznie nie realizował Pan własnych potrzeb mieszkaniowych poprzez budowę na tej nieruchomości budynku mieszkalnego i zamieszkania w nim, nie stanowi wydatku na własne cele mieszkaniowe”.

Kategoria wydatków na własne cele mieszkaniowe nie obejmuje prowizji, czy innych kosztów bankowych związanych np. z wcześniejszą spłatą kredytu. Zatem wydatkiem uprawniającym do ulgi będzie wyłącznie spłata kapitału i odsetek z tytułu zaciągniętego kredytu (przykładowo interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.246.2022.2.MKA z dnia 10 maja 2022r.).

Ulga mieszkaniowa nie obejmuje kredytów udzielanych przez inne podmioty niż banki, czy spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Oznacza, to że wydatki na spłatę kredytów/pożyczek udzielonych np. przez członków rodziny nie wypełniają przesłanek do zastosowania ulgi (przykładowo interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.420.2023.2.PR z dnia 28 listopada 2023r.).

Do wydatków uprawniających do ulgi będą zaliczać się wyłącznie spłacone kredyty/raty w terminie 3 lat licząc od końca roku, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości.

Autor- Łukasz Kluczyński

15 marca 2024

Wycofanie środka trwałego z majątku spółki – VAT oraz PIT

Opublikowano: 2024-03-15

Przedmiotem naszych dzisiejszych rozważań będzie przypadek wycofania środka trwałego ze spółki jawnej do majątków osobistych wspólników. Zastanowimy się z jakimi ewentualnymi konsekwencjami podatkowymi w sferze podatku VAT oraz PIT należy liczyć się w takim przypadku.

Wycofanie środka trwałego z majątku spółki jawnej a podatek PIT

Tytułem wstępu przypomnijmy, że na gruncie podatku dochodowego spółka jawna jest transparentna podatkowo, co oznacza, że podatek od działalności gospodarczej rozliczają wspólnicy proporcjonalnie do udziału w zyskach. Nie zmienia to faktu, że spółka jawna ma zdolność prawną, a zatem może posiadać własny majątek.

Z uwagi na powyższe w momencie kiedy dochodzi do wycofania środka trwałego z majątku spółki jawnej do majątków osobistych wspólników dochodzi do zmiany praw własności. Jednocześnie należy podkreślić, że jeżeli takie przesunięcie ma charakter nieodpłatny to po stronie spółki (a w zasadzie wspólników prowadzących spółkę) nie powstaje przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Co jednak istotne – jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy PIT – przychody z udziału w spółce

u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału). W konsekwencji wycofanie środka trwałego do majątków osobistych wspólników będzie neutralne podaktowo jeżeli wycofanie odbywać się będzie proporcjonalnie do posiadanego udziału.

Na kwestię tą zwrócił uwagę Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 22.07.2019 r., nr 0115-KDIT3.4011.204.2019.2.JŁ, wskazując, że u wspólnikapowstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w sytuacji, gdy otrzyma on nieruchomości wycofane z majątku spółki jawnej do majątku prywatnego o wyższej wartości niż jego udział w spółce. Jeśli wartość nieruchomości nie przekroczy wartości odpowiadającej Jego udziałowi w spółce wówczas nie dojdzie do powstania przychodu z tego tytułu.

Przykład

Z dwuosobowej spółki jawnej o równych udziałach wycofano środek trwały. Środek trwały został w całości przekazany na własność jednego ze wspólników. Taka transakcja byłaby neutralna podatkowo gdyby każdy ze wspólników otrzymał po 50% udziałów. W tym natomiast wypadku po stronie wspólnika otrzymujące środek trwały na wyłączną własność powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń w wysokości wartości środka trwałego ponad jego udział.

Dodajmy też, że po stronie wspólników skutki podatkowe wywoła również ewentualna sprzedaż środka trwałego wycofanego ze spółki. Z treści art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy PIT wynika, że przychodami z działalności gospodarczej są również przychody uzyskane ze sprzedaży tych składników majątku, które zostały z działalności gospodarczej z różnych względów wycofane. Jeżeli jednak między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia upłynęło 6 lat, to przychód ze sprzedaży tych składników majątku nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej.

W konsekwencji aby sprzedaż środka trwałego wycofanego ze spółki jawnej nie generowała konieczności zapłaty podatku wspólnik musi poczekać jeszcze 6 lat licząc od wycofania.

Na koniec wskażmy, że z perspektywy samej spółki jawnej wycofanie środka trwałego oznacza zakończenie jego podatkowej amortyzacji, zaś pozostała nieumorzona wartość początkową nie może stanowić kosztu podatkowego.

WAŻNE

Wycofanie środka trwałego ze spółki jawnej do majątku wspólników będzie neutralne podatkowo jeżeli każdy ze wspólników nabędzie udział w rzeczy proporcjonalnie do swojego udziału w zysku spółki. W przypadku nierównych proporcji może pojawić się przychód z nieodpłatnych świadczeń.

Wycofanie środka trwałego z majątku spółki na gruncie podatku VAT

Przechodząc na grunt podatku VAT należy przede wszystkim zaznaczyć, że w zakresie tego podatku spółka jawna nie jest transparentna podatkowo. To spółka – a nie jej wspólnicy – jest podatnikiem podatku VAT i to ona dokonuje rozliczeń w tym zakresie.

Odnośnie okoliczności nieodpłatnego wycofania środka trwałego z majątku spółki należy zwrócić uwagę na treść art. 7 ust. 2 ustawy VAT, który podaje, że za odpłatną dostawę towarów uznaje się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

a. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

b. wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie bez względu na cel, na który zostały one przekazane, nie podlega opodaktowaniu.

W tym schemacie należy zatem rozważyć czy spółka jawna miała prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytuły wydatku na zakup środka trwałego. Jeżeli odpowiedź na tak postawione pytanie jest pozytywna to wycofanie środka trwałego będzie po stronie spółki jawnej podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

WAŻNE

Neutralne na gruncie podatku VAT będzie wycofanie środka trwałego ze spółki jawnej do majątku wspólników w sytuacji gdy spółka nie miała prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu środka trwałego.

Przypadek wycofania środka trwałego z majątku spółki jawnej może wywoływać różne skutki podatkowe. Jak widać z przedstawionej analizy nie jest wykluczone, że takie zdarzenie będzie neutralne zarówno w ramach podatku PIT jak i podatku VAT. Każdorazowo należy jednak dokonać oceny konkretnego stanu faktycznego oraz warunków na jakich następuje wycofanie.

11 marca 2024

Strefa relaksu w firmie a koszty podatkowe

Opublikowano: 2024-03-11

Pracodawcy – chcąc zadbać o dobrą atmosferę w pracy oraz lepsze samopoczucie pracowników – coraz częściej inwestują w organizowanie na terenie zakładu pracy różnego rodzaju stref relaksu. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się czy ponoszone z tego tytułu wydatki mogą stanowić koszt podatkowy dla pracodawcy.

Ogólne założenia przy kwalifikacji wydatku jako kosztu podatkowego

W przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą reguła określająca zasady zaliczania wydatków do kosztów podatkowych ma charakter ogólny. W ustawie PIT jest wyrażona w art. 22 ust. 1, gdzie podano, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1.

W oparciu o ww. przepis ogólny można jednak wyprowadzić kilka istotnych wniosków co do relacji wydatku z działalnością gospodarczą. Najważniejszym wnioskiem jest aby wydatek pozostawał w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są bowiem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Przy czym nie ma tu znaczenia czy mówimy o wydatkach bezpośrednio czy też pośrednio wpływających na przychody. Każdy z tych wydatków stanowi koszt, o ile choćby potencjalnie, przyczyniał się do możliwości uzyskania przychodu z działalności gospodarczej.

WAŻNE

Rozpatrując możliwość uznania wydatku za koszt podatkowy należy każdorazowo analizować czy ów wydatek wykazuje związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Koszty pracownicze ponoszone przez pracodawcę

Obszerną kategorią kosztów podatkowych ponoszonych przez pracodawcę są tzw. koszty pracownicze. Koszty te obejmują przede wszystkim wynagrodzenia zasadnicze, wszelkiego rodzaju nagrody, premie i diety oraz wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników. Mogą również obejmować wydatki ponoszone na rzecz pracowników w celu ich integracji.

Również i w tym zakresie koszty pracownicze należy oceniać pod kątem ich racjonalności oraz celowości. Przede wszystkim chodzi o zbadanie czy dany wydatek jest ponoszony dla bezpośredniej tj. osobistej korzyści pracownika czy też przyczynia się do osiągnięcia przychodu z działalności gospodarczej przez samego pracodawcę.

Koszty pracownicze nie zostały wyłączone w sposób generalny z kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli zatem pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z działalnością gospodarczą to pracodawca może je ująć w rozliczeniu podatkowym.

Wydatki na strefy relaksu jako pośrednie koszty pracownicze

Przenosząc powyższe na grunt przedstawionego przez nas problemu wskażmy, że zgodnie z aktualnymi trendami za uzasadnione uważa się tworzenie w zakładach pracy różnorodnych stref relaksu. Takie strefy umożliwiającej integrację pracowników, poprawiają ich samopoczucie i korzystnie wpływają na kondycję psychiczną.

Co jednak najważniejsze takie strefy relaksu wpływają na efektywność pracy samych pracowników, co niewątpliwie przekłada się w dalszej kolejności na większe zyski pracodawcy.

W konsekwencji chociaż wydatki na tworzenie stref relaksacyjno-integracyjnej nie mają bezpośredniego związku z żadnym konkretnym przychodem, to jednak wykazują związek pośredni, bowiem zapewnienie pracownikom i współpracownikom w miejscu pracy możliwości odpoczynku i zrelaksowania się w przerwach od pracy niewątpliwie może się przyczynić do poprawy atmosfery w pracy, relacji między pracownikami i współpracownikami, a także efektywności i wydajności pracowników i współpracowników, co z kolei ma pośredni wpływ na osiągane przez Wnioskodawcę przychody. Tak też wypowiedział się Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 3.08.2023 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.328.2023.1.KM.

W ww. interpretacji organ podatkowy wskazał, że kosztem pracodawcy może być zakup konsoli do gier umieszczonej w sfrefie relaksacyjno-integracyjnej. Z kolei w interpretacji z dnia 21.06.2018r., nr 0111-KDIB2-3.4010.15.2018.3.KK., organ uznał za prawidłowe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na narzędzia mające na celu integrację, takie jak „piłkarzyki”.

W tym miejscu warto również dodać, że w ocenie organów podatkowych takie wydatki na strefę relaksacyjną czy też jej wyposażenie nie mogą być utożsamiane w wydatkami na reprezentację. Nie sposób bowiem uznać, że wyłącznym bądź dominującym celem ponoszenia tych wydatków jest stworzenie pewnego wizerunku firmy.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy PIT nie są uważane za koszty podatkowe koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Ustawa podatkowa, nie definiuje przy tym terminu „reprezentacja” ani też nie odsyła do innych przepisów prawa.

Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą, celem kosztów reprezentacyjnych jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z kontrahentami. Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu.

Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest właśnie wykreowanie takiego obrazu podatnika, to koszty te mają charakter reprezentacyjny. Co istotne, działania o charakterze reprezentacyjnym podejmowane są w stosunku do podmiotów zewnętrznych, a nie do pracowników – czyli podmiotów wewnętrznych.

WAŻNE

Wydatki na strefy relaksu przeznaczone dla pracowników pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem, zachowaniem lub zabezpieczeniem przychodów pracodawcy, a zatem mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, pod warunkiem prawidłowego udokumentowania.

W konsekwencji pracodawcy zamierzający utworzyć w swoich zakładach pracy strefy relaksu dla pracowników mogą poniesione w związku z tym wydatki zaliczyć do kategorii pośrednich kosztów pracowniczych.

Końcowo podkreślić również należy, że zasadność zaliczenia tych wydatków (w szczególności związek pomiędzy ich poniesieniem a osiągnięciem przychodów lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu), do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej, może zostać zweryfikowana w toku ewentualnego postępowania podatkowego/kontroli podatkowej, prowadzonego przez uprawniony organ podatkowy.

8 marca 2024

Zakup ekspresu do kawy w kosztach firmowych

Opublikowano: 2024-03-08

Zakup różnego rodzaju sprzętów do działalności gospodarczej to czasem konieczność dla możliwości świadczenia różnego rodzaju usług. Zakup ekspresu do kawy jako dodatkowy sprzęt może rodzić wątpliwość czy taki wydatek można zaliczyć do kosztów firmowych.

W niektórych okolicznościach tak a w innych nie. Jakie to przypadki? Kilka z nich przedstawiono w niniejszej publikacji.

Koszt uzyskania przychodu czyli jaki to koszt

Przedsiębiorcy ponoszą wiele wydatków z przeznaczeniem na zakup towarów lub usług do działalności gospodarczej.

Niezwykle ważnym jest to, że to na podatniku – przedsiębiorcy spoczywa ciężar udowodnienia, iż dany zakup jest niezbędny i związany z celami prowadzonej działalności.

To podatnik jest zobligowany do należytego udokumentowania poniesionego wydatku i nie jest tu mowa o samej fakturze, zamówieniach, specyfikacjach, listach przewozowych czy innych dokumentów.

Podatnik musi dysponować dowodami, które w jednoznaczny sposób wskazują związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej a także racjonalność tego wydatku. Podatnik musi także wykazać, iż poniesiony wydatek nie nosi cech kosztów reprezentacji zawartych w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów firmowych.

Udowodnienie racjonalności poniesienia wydatku na rzecz firmy czasami jest niezwykle trudne.

Wydatek, który będzie kosztem uzyskania przychodu powinien spełniać poniższe cechy:

powinien być przede wszystkim poniesiony i to na cele prowadzonej działalności a nie na użytek prywatny,
służyć osiąganiu, zachowaniu lub zabezpieczeniu przychodów bieżących ale i w przyszłości,
wydatek posiada charakter definitywny i poniósł go podatnik,
wydatek nie został zwrócony podatnikowi w jakiejkolwiek formie,
wydatek nie znajduje się w katalogu kosztów nie zaliczonych do kosztów firmowych zgodnie z art. 23 ustawy o PIT,
wydatek został prawidłowo udokumentowany.

Zakup ekspresu do kawy a koszty uzyskania przychodu

Wielu podatników zastanawia się nad różnego rodzaju zakupami do swojej działalności. Jednym z takich zakupów, które krążą w około zainteresowań podatników jest ekspres do kawy.

Ekspres do kawy będzie z pewnością kosztem uzyskania przychodów w firmie, która zatrudnia pracowników i ekspres ten faktycznie jest przeznaczony na cele firmowe – dla pracowników.

Ekspres do kawy będzie kosztem w sklepie, który sprzedaje sprzęt AGD czy sprzedaje różnego rodzaju kawy oraz ekspresy do kawy.

O wiele trudniej uzasadnić zakup ekspresu do kawy do jednoosobowej działalności gospodarczej. W takim wypadku należałoby złożyć wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w celu uzyskania odpowiedzi czy w konkretnych okolicznościach wydatek ten będzie stanowił koszt firmowy.

Mogłoby się wydawać, iż zakup ekspresu do kawy będzie racjonalnie uzasadniony gdy przedsiębiorca prowadzi działalność polegającą na świadczeniu różnego rodzaju usług a klienci oczekują na wykonanie usługi i mają do dyspozycji ekspres do kawy.

Innym przykładem może być przedstawienie oferty, projektu oferty lub efektów pracy na spotkaniach w siedzibie przedsiębiorcy i częstowanie klientów kawą z ekspresu.

Są także i przedsiębiorstwa, które organizują różnego rodzaju eventy i niekiedy wręcz masowo serwują kawę z ekspresu. Wydatek na zakup ekspresu do kawy wydaje się w tym wypadku uzasadniony.

Warto jednak aby każdy wątpliwy przypadek był poprzedzony złożeniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w konkretnych okolicznościach w jakich prowadzi działalność przedsiębiorca.

Zakup ekspresu do kawy a koszty uzyskania przychodu

Poniżej zaprezentowano 3 pozytywne stanowiska fiskusa w których uznał on wydatek zakupu ekspresu do kawy za uzasadniony.

Fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Izbę Skarbową w Katowicach z dnia 04.07.2011r. o sygn. IBPBI/1/415-461/11/ESZ.

„(…) Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług czystościowych oraz handlu środkami czystościowymi. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabyła ekspres do kawy, którego wartość nie przekracza 3.500 zł, a ponadto artykuły spożywcze takie jak: kawa, herbata oraz mleko do kawy. Produkty te wykorzystywane są w czasie spotkań z kontrahentami oraz pracownikami w siedzibie firmy, która znajduje się w miejscu zamieszkania Wnioskodawczyni.

Odnosząc zanalizowane uprzednio przepisy do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż wydatki na zakup artykułów spożywczych podawanych w trakcie spotkań mających związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, o ile nie noszą cech okazałości lub wystawności, nie będą miały charakteru reprezentacyjnego. Wydatki z tego tytułu mogą więc zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do kwestii zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku na ekspres do kawy, w świetle powyższych przepisów i przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, iż warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku na jego zakup – jest wykorzystywanie tego sprzętu w działalności gospodarczej, tj. sprzęt ten nie może służyć celom osobistym Wnioskodawczyni lub jej pracowników, jak również wykazanie celowości tego wydatku i związku z przychodem oraz prawidłowe jego udokumentowanie. Jeżeli więc wydatek powyższy spełnia powyższe kryteria, to może stanowić koszt uzyskania przychodu.

Należy podkreślić, że o tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa jednak obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z działalnością gospodarczą, w tym okoliczności, iż ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia sporu w tej kwestii. (…)”

Fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Izbę Skarbową w Bydgoszczy z dnia 17.09.2010r. o sygn. ITPB1/415-656/10/IG.

„(…) Do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej spełniających powyższe kryteria nie można jednak zaliczyć wydatków osobistych osoby prowadzącej działalność gospodarczą jak i wydatków osobistych pracowników.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 23 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje terminu „reprezentacja”, dlatego też należy posłużyć się wykładnią językową. Przez reprezentację rozumie się „okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związaną ze stanowiskiem, pozycją społeczną” – Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza (Wydawnictwo Naukowe PWN; Warszawa 2007). Przenosząc tę definicję na grunt ustawy podatkowej, należy uznać, że reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika w celu ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. Wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenia swojej zasobności, profesjonalizmu. Wydatki te jednocześnie w sposób pośredni promują firmę. Pojęcie reprezentacji dotyczy kontaktów podatnika w stosunkach z innymi podmiotami i pozostaje w związku z zakresem prowadzonej przez podatnika działalności.

Przedstawiając we wniosku stan faktyczny Wnioskodawca wskazał, iż poniósł wydatki na zakup kawy i mleka do kawy oraz ekspresu do kawy wraz z dodatkowym oprzyrządowaniem w związku z organizowaniem spotkań z kontrahentami w siedzibie firmy (miejscu zamieszkania) i w pomieszczeniu magazynowym. Spotkania będą dotyczyły negocjacji przy zawieraniu umów sprzedaży lub nowych kontraktów na usługi trenerskie.

Odnosząc zanalizowane uprzednio przepisy do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy stwierdzić, iż wydatki na zakup kawy i mleka do kawy podawanych w trakcie spotkań mających związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, nie będą miały charakteru reprezentacyjnego. Wydatki z tego tytułu mogą więc zostać uznane za koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do kwestii zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku na ekspres do kawy wraz z oprzyrządowaniem, w świetle powyższych przepisów i przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, iż warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku na jego zakup – jest wykorzystywanie tego sprzętu w działalności gospodarczej, tj. sprzęt ten nie może służyć celom osobistym Wnioskodawcy, jak również wykazanie jego celowości i związku z przychodem oraz prawidłowe udokumentowanie. (…)”.

Fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13.06.2017r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.111.2017.1.AM.

„(…) Bezspornym jest, iż kosztami podatkowymi są m.in. tzw. koszty pracownicze. Koszty pracownicze związane są ze stosunkiem pracy łączącym pracownika z pracodawcą (gdyby nie stosunek pracy, pracodawca nie ponosiłby wskazanych wydatków).

Jak już była o tym mowa na wstępie, Spółka, w ramach propagowania zdrowego stylu życia osób w niej zatrudnionych, wdrożyła dla swoich pracowników szereg programów, mających na celu ich aktywizację fizyczną, zachowanie dobrego stanu zdrowia – zarówno fizycznego jak i psychicznego. Dotyczy to również sposobu odżywiania się oraz spożywanych napojów, co w sposób pośredni również może mieć wpływ na stan zdrowia pracowników oraz ich samopoczucie i wydajność w pracy.

Oprócz udostępnienia osobom zatrudnionym w Spółce zróżnicowanych produktów spożywczych, które zbiorczo można określić jako „napoje oraz drobne przekąski” (co było przedmiotem odrębnego wniosku), Spółka postanowiła zaoferować swoim pracownikom spożycie kawy odpowiednio wysokiej jakości. W tym celu, za przyzwoleniem kadry zarządzającej (w tym Wnioskodawcy) zakupiono wysoko specjalistyczny ekspres do kawy.Do obsługi tego urządzenia Spółka postanowiła zatrudnić specjalistów od przyrządzania wysokogatunkowej kawy, tzw. (z j. włoskiego) baristów. Osoby te będą przyrządzać kawę zarówno dla kadry zarządzającej, wszystkich pracowników Spółki, jak również (okazjonalnie) dla klientów goszczących w siedzibie Spółki.

Zdaniem Wnioskodawcy wydatki poniesione na zakup ekspresu wraz z obsługą powinny przede wszystkim przyczynić się do lepszego samopoczucia pracowników, uprzyjemniając im krótkie chwile przerw w wielogodzinnej pracy, a tym samym wpłynąć dodatnio na jakość ich pracy po przerwie. Zdaniem pracodawcy może to ponadto wypłynąć na zwiększenie motywacji do pracy oraz poprawić atmosferę w zespołach pomiędzy pracownikami.

Należy w tym miejscu wspomnieć, iż tego rodzaju świadczenia nie mogą być traktowane jako „świadczenie socjalne” (wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 23 ust. 1 pkt 42 ustawy o p.d.o.f.). Nie są one bowiem uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej poszczególnych pracowników, a więc nie spełniają definicji wydatków na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Powyższe wydatki poniesione zostały przez Spółkę (w tym również Wnioskodawcę) ze środków obrotowych, są one definitywne oraz zostały właściwie udokumentowane. Mają one w ocenie Wnioskodawcy pośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą: przyczyniają się do poprawy samopoczucia, a poniekąd i kondycji psychofizycznej pracowników, a tym samym poprawiają jakość ich pracy oraz wydajność osób zatrudnionych, co ma-w sposób pośredni – wpływ na przychody Wnioskodawcy. (…)”.

4 marca 2024

Utrata prawa do zwolnienia z VAT

Opublikowano: 2024-03-04

Polscy podatnicy niejednokrotnie szukają rozwiązań obniżających obciążenia różnego rodzaju daninami państwowymi.

Jednym z takich ustawowych rozwiązań jest korzystanie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT ze względu na nieprzekroczenie rocznego limitu obrotu – 200.000 zł.

Niekiedy jednak podatnik przekroczy ten limit. Co wtedy?

Utrata prawa do zwolnienia z VAT to nie tylko przekroczenie limitu. W jakiej jeszcze sytuacji podatnik może utracić nagle prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT?

Zwolnienie podmiotowe z VAT

Zwolnienie podmiotowe z VAT to pierwszy typ zwolnienia z obowiązku opodatkowania podatkiem VAT z którego może skorzystać przedsiębiorca (obok przedmiotowego zwolnienia z VAT).

Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza, iż podmiot jest zwolniony z opodatkowania z VAT w stosunku do wszystkich czynności (sprzedaży) które wykonuje. Zwolnienie podmiotowe z VAT oznacza, że cała sprzedaż jaką realizuje przedsiębiorca jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

ISTOTNE:

Korzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT oznacza, iż podatnik:

nie przekroczył rocznego limitu obrotu 200.000 zł za poprzedni rok podatkowy,
nie przekroczył limitu obrotu ustalonego proporcjonalnie w zależności ile prowadził działalność w roku jej rozpoczęcia,
nie rozpoczął sprzedaży towarów lub usług wyłączających skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego z VAT (towary lub usługi objęte obowiązkiem opodatkowania VAT).

Jak działa zwolnienie podmiotowe z VAT przedstawia poniższa tabela.

Zwolnienie podmiotowe z VAT
Podatnik cały poprzedni rok prowadził działalność	Podatnik w trakcie roku podatkowego rozpoczął sprzedaż towarów lub usług	Podatnik w trakcie roku podatkowego nie rozpoczął sprzedaży towarów lub usługo objętych opodatkowaniem VAT
Wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł	Przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym	Podatnik nie rozpoczął w trakcie roku sprzedaży towarów lub usług które jeszcze przed pierwszą sprzedażą wymagają rejestracji do VAT nawet jeżeli podatnik nie przekroczył limitu obrotu 200.000 zł (m.in. sprzedaż towarów opodatkowanych akcyzą, nowych środków transportu, świadczenie usług prawniczych, jubilerskich, w zakresie doradztwa z wyjątkiem doradztwa rolniczego itd.)

Ustalając roczny limit obrotu podatnik nie dolicza kwoty podatku VAT.

Należy podkreślić, iż podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT mogą z niego zrezygnować.

Mogą także utracić prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT. Kiedy to nastąpi?

Utrata prawa do zwolnienia z VAT – przekroczenie limitu obrotu

Ustawodawca wprost sygnalizuje, że gdy podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT przekroczy sumę rocznego limitu obrotu:

za poprzedni rok podatkowy – 200.000 zł, albo
ustalanego proporcjonalnie jeżeli podatnik rozpoczął prowadzenie działalności w trakcie roku

– to podatnik traci zwolnienie podmiotowe z VAT od czynności sprzedaży (otrzymania zaliczki), która spowodowała przekroczenie limitu. Po przekroczeniu rocznego limitu obrotu podatnik opodatkuje podatkiem VAT całą wartość transakcji, która spowodowała przekroczenie limitu obrotu a nie tylko jej część. To z kolei oznacza, iż wartość transakcji na skutek której nastąpiło przekroczenie rocznego limitu obrotu należy traktować jako wartość brutto.

W takiej sytuacji podatnik ma obowiązek złożyć formularz VAT-R do urzędu skarbowego właściwego ze względu na swój adres zamieszkania a więc dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT (rejestracja do VAT) w momencie (dniu) przekroczenia rocznego limitu obrotu.

Przykład 1

Podatnik rozpoczął 1 czerwca 2023r. działalność gospodarczą. Podatnik korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Podatnik do końca roku 2023 prowadził działalność gospodarczą.

Zatem liczba dni prowadzenia działalności w roku 2023 wyniosła 214 dni (łączna liczba dni miesięcy od 1 czerwca do końca grudnia 2023r.).

200.000 zł x (214 dni / 365 dni) = 117.260,27 zł

Podatnik do końca roku 2023 nie mógł przekroczył rocznego limitu obrotu wynoszącego 117.260,27 zł.

Przykład 2

Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT prowadzi działalność od połowy roku 2021. W tymże roku nie przekroczył rocznego limitu obrotu ustalanego proporcjonalnie.

W roku 2022 w październiku wartość sprzedaży z prowadzonej przez niego działalności wynosiła 185.000 zł.

W tym samym miesiącu dokonał sprzedaży usług na sumę 20.000 zł i przekroczył limit obrotu 200.000 zł.

Zatem cała wartość transakcji 20.000 zł będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wartość tej transakcji powinna być liczona jako 20.000 zł brutto, 3.739,84 VAT należny, 16.260,16 zł netto.

Podatnik ma obowiązek złożyć formularz VAT-R do urzędu skarbowego właściwego ze względu na swój adres zamieszkania a więc dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT z dniem przekroczenia rocznego limitu.

Utrata prawa do zwolnienia z VAT – rozpoczęcie sprzedaży towarów lub usług objętych opodatkowaniem VAT

Ustawodawca wymienił kilkanaście towarów lub usług, których sprzedaż wyklucza możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

ISTOTNE:

Jeżeli podatnik zwolniony podmiotowo z VAT wykona choćby jedną sprzedaż tych towarów lub usług (z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT) to z tym dniem sprzedaży traci podmiotowe zwolnienie z VAT i ma obowiązek rejestracji jako czynny podatnik VAT (za pomocą formularza VAT-R).

Przykład 3

Podatnik zwolniony podmiotowo z VAT prowadzi działalność od połowy roku 2020. W tymże roku nie przekroczył rocznego limitu obrotu ustalanego proporcjonalnie. W latach 2021, 2022 także nie przekroczył rocznego limitu obrotu 200.000 zł.

W roku 2023 w grudniu wartość sprzedaży z prowadzonej przez niego działalności wynosiła 125.000 zł.

Jeszcze w grudniu podatnik rozpoczął sprzedaż pierwszego preparatu kosmetycznego. Z tym właśnie dniem utracił prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT (obowiązek złożenia formularza VAT-R) z uwagi na sprzedaż towaru wymienionego w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, który zawsze jest objęty obowiązkiem opodatkowania VAT (niezależnie od stosowanego zwolnienia z VAT).

Utrata prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT dotyczy rozpoczęcia sprzedaży:

towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT – tzw. towary wrażliwe,
towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (CN 2716 00 00),

– wyrobów tytoniowych,

– samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT,
terenów budowlanych,
nowych środków transportu,
następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:

– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),

– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),

– motocykli (PKWiU ex 45.4);

świadczenia usług prawniczych,
świadczenia usług jubilerskich,
świadczenia usług ściągania długów, w tym factoringu,
świadczenia usług w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Końcowo należy podkreślić, iż zwolnienie podmiotowe z VAT nie dotyczy podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.

1 marca 2024

Przywóz towaru do RP w celu dalszego eksportu towarów – rozliczenie VAT

Opublikowano: 2024-03-01

Przywóz towaru do Polski z innego kraju UE jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Pojawia się jednak pytanie w jaki sposób potraktować przypadek w którym towar jest transportowany do Polski w celu dalszego eksportu poza terytorium Unii. Poniżej spróbujemy wyjaśnić tą problematykę.

Przywóz towarów do Polski jako WNT

Jak wskazaliśmy we wstępie jedną z czynności podlegających opodatkowaniu jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). Z uwagi na przyjęty mechanizm odwrotnego obciążenia podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego jest nabywca z Polski.

Co ciekawe WNT występuje nie tylko w przypadku gdy dochodzi do transakcji czyli gdy możemy wyszczególnić dwie strony tj. sprzedającego oraz kupującego.

Z treści art. 11 ust. 1 ustawy VAT wynika, że przez WNT rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Powyższy przepis opisuje tzw. nietransakcyjne WNT. Odnosząc się do konkretnego przykładu możemy wskazać, że jeżeli polski przedsiębiorca zakupi towar w Niemczech i następnie ów własny towar przetransportuje do Polski to występuje obowiązek rozliczenia nietransakcyjnego WNT w Polsce.

WAŻNE

Czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jest również przywóz do Polski własnych towarów zakupionych czy też wytworzonych na terytorium innego kraju unijnego.

Miejsce opodatkowania eksportu towarów

Następnie przejdźmy do analizy kolejnej czynności opodatkowanej jaką jest eksport towarów. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 8 ustawy VAT eksport towarów występuje jeżeli:

* ma miejsce dostawa towarów (art. 7 ust. 1 ustawy) czyli dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel,

* miejscem tej dostawy jest terytorium Polski (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy) a wysyłka towaru powinna odbywać się z Polski poza obszar celny UE,

* w wyniku tej dostawy towary są wysyłane z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej (art. 2 pkt 8 lit. b ustawy),

* wywóz towarów jest potwierdzony przez właściwy organ celny.

W tym miejscu warto podkreślić, że zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią miejscem opodatkowania jest kraj, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Powyższy przepis wyraża zasadę terytorialności podatku VAT bowiem dla ustalenia gdzie opodatkowana będzie czynność eksportu towaru znaczenia ma ustalenie gdzie rozpoczyna się eksport (a nie gdzie dochodzi do odprawy celnej).

W konsekwencji jeżeli eksport rozpoczyna się np. w Niemczech i z tego kraju są wysyłane towary poza granice Unii w wyniku dokonanej dostawy to eksport należy rozliczyć właśnie w Niemczech. Nie ma znaczenia, że podatnik ma siedzibę działalności w Polsce.

WAŻNE

Eksport towarów zapoczątkowany na terytorium innego kraju UE jest czynnością niepodlegającą pod polskie regulacje ustawy VAT. Do takiego eksportu może znaleźć zastosowanie stawka 0% podatku od wartości dodanej ale samo rozliczenie odbędzie się w urzędzie skarbowym kraju rozpoczęcia eksportu.

Przywóz towaru do Polski w celu dalszego eksportu nie rodzi obowiązku na gruncie podatku VAT

W świetle przywołanych przepisów zastanówmy się jakie skutki podatkowe powstaną w momencie gdy podatnik sprzedaje towar znajdujący się w Niemczech kontrahentowi z Ukrainy ale transport odbywa się przez terytorium Polski i odprawa towaru ma miejsce przed polskimi organami celnymi.

Jak już wskazaliśmy taki eksport nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce skoro krajem rozpoczęcia wysyłki są Niemcy. To w Niemczech polski podatnik powinien złożyć odpowiednie dokumenty uzasadniające zastosowanie zerowej stawki podatkowej.

Pojawia się jednak pytanie czy przywóz na teren Polski własnych towarów generuje konieczność rozpoznania i rozliczenia podatku od nietransakcyjnego WNT.

W tym zakresie odnieśmy się do brzmienia art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT. Przepis ten podaje, że przemieszczenia towarów, o którym mowa w art. 11 ust. 1, przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz nie uznaje się za nietransakcyjne WNT w przypadku gdy towary mają być przedmiotem czynności odpowiadającej eksportowi towarów dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju;

Powyższe oznacza, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie ma miejsca wtedy, gdy towary należące do podatnika przemieszczane są do Polski jedynie w celu dokonania ich wywozu poza terytorium Unii. Do sytuacji takiej może dojść np. gdy podatnicy z krajów Unii Europejskiej niemających bezpośrednio granicy z państwami trzecimi dokonują wywozu swoich towarów poza terytorium UE drogą lądową, bądź też korzystają ze statków morskich innego państwa członkowskiego niż państwo, w którym rozpoczęto wysyłkę (transport).

Raz jeszcze przypomnijmy, że nie można mówić o eksporcie towarów w rozumieniu krajowych przepisów ustawy o VAT, gdy towar jest przemieszczany przez terytorium Rzeczpospolitej Polskiej do kraju trzeciego, ale wysyłka/transport towarów rozpoczęte zostały na terytorium innego państwa członkowskiego.

Przewóz towarów rozpoczynający się w innym niż Rzeczpospolita Polska kraju członkowskim, przebiegający z miejsca nabycia towarów w tym państwie do urzędu celnego wywozu na terytorium kraju (gdzie wystawiany jest komunikat potwierdzający wywóz tego towaru poza UE), stanowi natomiast „czynność odpowiadającą eksportowi towarów” w państwie członkowskim.

Przykład

Oddział polskiej firmy zlokalizowany w Berlinie (zarejestrowany do niemieckiego VAT) dokonał sprzedaży towaru na rzecz kontrahenta z Ukrainy. Towar został przetransportowany przez terytorium Polski. W takim przypadku polski oddział rozliczy eksport w niemieckim urzędzie skarbowym. Natomiast z uwagi na art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT siedziba firmy zlokalizowana w Polsce nie musi rozpoznawać nietransakcyjnego WNT (pomimo iż towar jest transportowany z Niemiec do Polski).

Na poprawność powyższego wskazuje m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 13.12.2019r., nr 0111-KDIB3-3.4012.352.2019.2.JS.

WAŻNE

Przywóz to Polski towarów które znajdują się w procedurze eksportu zainicjowanej w innym kraju UE jest neutralny podatkowo. Podatnik nie musi w takich okolicznościach rozpoznawać nietransakcyjnego WNT w Polsce.

Dokonując analizy podatkowych skutków przemieszczenia towarów własnych warto mieć na uwadze katalog wyłączeń określony w art. 12 ustawy VAT. Może bowiem okazać się, że pomimo przywozu do Polski towarów własnych nie ma potrzeby rozliczania nietransakcyjnego WNT. Takim przypadkiem wyłączającym będzie własnie przywóz w celu dalszego eksportu.