Opublikowano: 2024-03-01
Przywóz towaru do Polski z innego kraju UE jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Pojawia się jednak pytanie w jaki sposób potraktować przypadek w którym towar jest transportowany do Polski w celu dalszego eksportu poza terytorium Unii. Poniżej spróbujemy wyjaśnić tą problematykę.
Przywóz towarów do Polski jako WNT
Jak wskazaliśmy we wstępie jedną z czynności podlegających opodatkowaniu jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT). Z uwagi na przyjęty mechanizm odwrotnego obciążenia podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego jest nabywca z Polski.
Co ciekawe WNT występuje nie tylko w przypadku gdy dochodzi do transakcji czyli gdy możemy wyszczególnić dwie strony tj. sprzedającego oraz kupującego.
Z treści art. 11 ust. 1 ustawy VAT wynika, że przez WNT rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Powyższy przepis opisuje tzw. nietransakcyjne WNT. Odnosząc się do konkretnego przykładu możemy wskazać, że jeżeli polski przedsiębiorca zakupi towar w Niemczech i następnie ów własny towar przetransportuje do Polski to występuje obowiązek rozliczenia nietransakcyjnego WNT w Polsce.
WAŻNE
Czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT jest również przywóz do Polski własnych towarów zakupionych czy też wytworzonych na terytorium innego kraju unijnego.
Miejsce opodatkowania eksportu towarów
Następnie przejdźmy do analizy kolejnej czynności opodatkowanej jaką jest eksport towarów. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 8 ustawy VAT eksport towarów występuje jeżeli:
* ma miejsce dostawa towarów (art. 7 ust. 1 ustawy) czyli dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel,
* miejscem tej dostawy jest terytorium Polski (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy) a wysyłka towaru powinna odbywać się z Polski poza obszar celny UE,
* w wyniku tej dostawy towary są wysyłane z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej (art. 2 pkt 8 lit. b ustawy),
* wywóz towarów jest potwierdzony przez właściwy organ celny.
W tym miejscu warto podkreślić, że zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią miejscem opodatkowania jest kraj, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.
Powyższy przepis wyraża zasadę terytorialności podatku VAT bowiem dla ustalenia gdzie opodatkowana będzie czynność eksportu towaru znaczenia ma ustalenie gdzie rozpoczyna się eksport (a nie gdzie dochodzi do odprawy celnej).
W konsekwencji jeżeli eksport rozpoczyna się np. w Niemczech i z tego kraju są wysyłane towary poza granice Unii w wyniku dokonanej dostawy to eksport należy rozliczyć właśnie w Niemczech. Nie ma znaczenia, że podatnik ma siedzibę działalności w Polsce.
WAŻNE
Eksport towarów zapoczątkowany na terytorium innego kraju UE jest czynnością niepodlegającą pod polskie regulacje ustawy VAT. Do takiego eksportu może znaleźć zastosowanie stawka 0% podatku od wartości dodanej ale samo rozliczenie odbędzie się w urzędzie skarbowym kraju rozpoczęcia eksportu.
Przywóz towaru do Polski w celu dalszego eksportu nie rodzi obowiązku na gruncie podatku VAT
W świetle przywołanych przepisów zastanówmy się jakie skutki podatkowe powstaną w momencie gdy podatnik sprzedaje towar znajdujący się w Niemczech kontrahentowi z Ukrainy ale transport odbywa się przez terytorium Polski i odprawa towaru ma miejsce przed polskimi organami celnymi.
Jak już wskazaliśmy taki eksport nie będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce skoro krajem rozpoczęcia wysyłki są Niemcy. To w Niemczech polski podatnik powinien złożyć odpowiednie dokumenty uzasadniające zastosowanie zerowej stawki podatkowej.
Pojawia się jednak pytanie czy przywóz na teren Polski własnych towarów generuje konieczność rozpoznania i rozliczenia podatku od nietransakcyjnego WNT.
W tym zakresie odnieśmy się do brzmienia art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT. Przepis ten podaje, że przemieszczenia towarów, o którym mowa w art. 11 ust. 1, przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz nie uznaje się za nietransakcyjne WNT w przypadku gdy towary mają być przedmiotem czynności odpowiadającej eksportowi towarów dokonanej przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego, z którego są przemieszczane na terytorium kraju;
Powyższe oznacza, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów nie ma miejsca wtedy, gdy towary należące do podatnika przemieszczane są do Polski jedynie w celu dokonania ich wywozu poza terytorium Unii. Do sytuacji takiej może dojść np. gdy podatnicy z krajów Unii Europejskiej niemających bezpośrednio granicy z państwami trzecimi dokonują wywozu swoich towarów poza terytorium UE drogą lądową, bądź też korzystają ze statków morskich innego państwa członkowskiego niż państwo, w którym rozpoczęto wysyłkę (transport).
Raz jeszcze przypomnijmy, że nie można mówić o eksporcie towarów w rozumieniu krajowych przepisów ustawy o VAT, gdy towar jest przemieszczany przez terytorium Rzeczpospolitej Polskiej do kraju trzeciego, ale wysyłka/transport towarów rozpoczęte zostały na terytorium innego państwa członkowskiego.
Przewóz towarów rozpoczynający się w innym niż Rzeczpospolita Polska kraju członkowskim, przebiegający z miejsca nabycia towarów w tym państwie do urzędu celnego wywozu na terytorium kraju (gdzie wystawiany jest komunikat potwierdzający wywóz tego towaru poza UE), stanowi natomiast „czynność odpowiadającą eksportowi towarów” w państwie członkowskim.
Przykład
Oddział polskiej firmy zlokalizowany w Berlinie (zarejestrowany do niemieckiego VAT) dokonał sprzedaży towaru na rzecz kontrahenta z Ukrainy. Towar został przetransportowany przez terytorium Polski. W takim przypadku polski oddział rozliczy eksport w niemieckim urzędzie skarbowym. Natomiast z uwagi na art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy VAT siedziba firmy zlokalizowana w Polsce nie musi rozpoznawać nietransakcyjnego WNT (pomimo iż towar jest transportowany z Niemiec do Polski).
Na poprawność powyższego wskazuje m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 13.12.2019r., nr 0111-KDIB3-3.4012.352.2019.2.JS.
WAŻNE
Przywóz to Polski towarów które znajdują się w procedurze eksportu zainicjowanej w innym kraju UE jest neutralny podatkowo. Podatnik nie musi w takich okolicznościach rozpoznawać nietransakcyjnego WNT w Polsce.
Dokonując analizy podatkowych skutków przemieszczenia towarów własnych warto mieć na uwadze katalog wyłączeń określony w art. 12 ustawy VAT. Może bowiem okazać się, że pomimo przywozu do Polski towarów własnych nie ma potrzeby rozliczania nietransakcyjnego WNT. Takim przypadkiem wyłączającym będzie własnie przywóz w celu dalszego eksportu.