marzec 2023 – Poradnik Księgowy

31 marca 2023

Wpływ inwentury na roczne rozliczenie składki zdrowotnej na przykładach

Opublikowano: 2023-03-31

Jeden z ostatnich wpisów naszego bloga traktował o możliwych wariantach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Kwestia ta może przysporzyć przedsiębiorcom wiele trudności, ponieważ w 2023 roku płatnicy pierwszy raz rozliczą składkę zdrowotną w ujęciu rocznym. Rozliczenie za 2022 rok jest pierwszym rozliczeniem, w którym należy dodatkowo uwzględnić specyficzne przepisy przejściowe dotyczące remanentów. Poniżej szczegóły!

Ogólne zasady wpływu różnic remanentowych na dochód podatkowy i składkę zdrowotną

Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych (skala podatkowa/podatek linowy) zobligowani są do sporządzenia remanentów i uwzględniania różnic w kalkulacji podatku dochodowego. Obowiązkowo należy dokonywać tego corocznie, natomiast fakultatywnie istnieje możliwość sporządzania inwentur miesięcznych, uwzględnianych już na etapie obliczania zaliczek na podatek dochodowy.

Powiązanie dochodu ze składką zdrowotną wiąże się także z koniecznością uwzględniania remanentów w kalkulacji składki zdrowotnej, która obliczana jest jako 9% dochodu dla podatników rozliczających się skalą podatkową lub jako 4,9% dochodu dla liniowców.

Na marginesie dodać należy, że ustawodawca początkowo zapomniał o różnicach remanentowych na gruncie składki zdrowotnej. Dopiero ustawa z dnia 9 lutego 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 poz. 807) unormowała tę kwestię.

W zakresie różnic remanentowych możliwe są następujące warianty:

remanent początkowy jest wyższy od remanentu końcowego. W tej sytuacji koszty powiększa wartość remanentu początkowego, natomiast koszty pomniejsza remanent końcowy. Generalny rozrachunek jest taki, że przedsiębiorca odnotuje wyższe koszty, wygeneruje niższy dochód co prowadzi zazwyczaj do powstania nadpłaty w zeznaniu rocznym – mowa tutaj o rocznym rozliczeniu PIT oraz o rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej,
remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego. Sytuacja odwrotna od powyższej. Remanent początkowy zwiększy koszty, ale wyższy remanent końcowy pomniejsza koszty (przedsiębiorca wykazał wyższy poziom zatowarowowania niesprzedanych towarów, które nie stanowią kosztów danego roku podatkowego). Efekt tego jest taki, iż niższe koszty wygenerują wyższy dochód i zazwyczaj konieczność dokonania dopłaty w zeznaniu rocznym (podatkowym i zdrowotnym).

W zakresie drugiego wariantu różnic remanentowych za 2022 rok przewidziano jednak przepis przejściowy.

Za 2022 rok przedsiębiorcy nie zapłacą składki zdrowotnej od różnicy remanentowej

Wspomniana powyżej ustawa z dnia 9 lutego 2022 roku w art. 36 przewiduje przepis przejściowy, który za 2022 rok uchroni przedsiębiorców od konieczności dopłaty składki zdrowotnej od dodatkowego dochodu wynikającego z różnic inwentaryzacyjnych. Omawiana kwestia została zobrazowana na poniższym przykładzie.

Przykład 1

Pan Jacek rozliczał się w 2022 roku w oparciu o podatek liniowy. Dochód za ten rok bez uwzględniania różnicy inwentaryzacyjnej wynosił 248 000 zł. Pan Jacek zapłacił zaliczki na podatek w wysokości 47 120 zł (19% x 248 000 zł) oraz składkę zdrowotną w wysokości 12 152 zł (4,9% z 248 000 zł).

Z uwagi na fakt, że Pan Jacek prowadzi działalność handlową, sporządza on corocznie inwenturę. Stan remanentu końcowego wynosił 65 000 zł, natomiast remanent początkowy wynosił 53 000 zł.

Wyższe zatowarowanie na koniec roku oznacza finalnie zmniejszenie kosztów i wygenerowanie wyższego dochodu. Ostateczny dochód Pana Jacka w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36L wynosi 260 000 zł (248 000 zł + (65 000 zł – 53 000 zł). Pan Jacek dopłaci podatek wynikający z rocznego zeznania w kwocie 2 280 zł (podatek roczny 19% x 260 000 zł minus wpłacone zaliczki w kwocie 47 120 zł).

W rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej Pan Jacek rozliczy dochód od kwoty 248 000 zł co oznacza brak obowiązku dopłaty składki z uwagi na przepis przejściowy.

ISTOTNE:

Przepis przejściowy obowiązuje jedynie w rozliczeniu za 2022 rok. Sytuacja z powyższego przykładu, która może ziścić się w latach kolejnych, spowoduje obowiązek dopłaty składki zdrowotnej w rozliczeniu rocznym.

Niższa inwentura końcowa wygeneruje nadpłatę składek

Omawiany w niniejszym artykule przepis przejściowy nie reguluje sytuacji odwrotnej, w której dochód przedsiębiorcy będzie pomniejszany o różnicę remanentową, czyli w sytuacji, gdzie remanent końcowy jest niższy od początkowego.

Obniżenie dochodu wskutek uwzględnienia różnic remanentowych sprawi, że przedsiębiorca będzie mógł wnioskować o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych. Sytuacja ta została zobrazowana na poniższym przykładzie.

Przykład 2

Pan Dawid rozliczał się w 2022 roku w oparciu o skalę podatkową. Dochód za ten rok bez uwzględniania różnicy inwentaryzacyjnej wynosił 87 000 zł. Pan Dawid zapłacił zaliczki na podatek w wysokości 6 840 zł (12% x 87 000 zł minus kwota wolna 3 600 zł) oraz składkę zdrowotną w wysokości 7 830 zł (9% z 87 000 zł).

Z uwagi na fakt, że Pan Dawid prowadzi działalność budowlaną sporządza on corocznie inwenturę. Stan remanentu końcowego wynosił 8 000 zł, natomiast remanent początkowy wynosił 9 500 zł.

Niższa inwentura na koniec roku oznacza finalnie zwiększenie kosztów i wygenerowanie niższego dochodu. Ostateczny dochód Pana Dawida w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36 wynosi 85 500 zł (87 000 zł – (9 500 zł – 8 000 zł). Pan Dawid wykaże nadpłatę podatku z rocznego zeznania PIT w kwocie 180 zł (podatek roczny 12% x 85 500 zł minus kwota wolna 3 600 zł minus wpłacone zaliczki w kwocie 6 840 zł). W rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej Pan Dawid także wykaże nadpłatę obliczoną w następujący sposób: składka zdrowotna od dochodu rocznego, czyli 9% x 85 500 zł = 7 695 zł minus zapłacone składki zdrowotne w roku składkowym 7 830 zł. Nadpłata z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wynosi więc 135 zł (7830 zł – 7 695 zł).

ZUS może zażądać wyjaśnienia różnic wynikających z zeznania podatkowego i składkowego

Roczne rozliczenie podatku dochodowego oraz składki zdrowotnej może budzić wątpliwości organu rentowego. ZUS może napotkać trudności w interpretacji złożonych przez przedsiębiorców dokumentów. Należy w tym miejscu zauważyć, że w rozliczeniu za 2022 rok możemy mieć do czynienia, aż z trzema rodzajami dochodu, a każda z tych wartości może być inna. Mowa tutaj o:

dochodzie wykazanym w roku składkowym,
dochodzie wykazanym w rocznym zeznaniu podatkowym PIT,
dochodzie wykazanym w rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej.

Płatnicy muszą więc przygotować się na ewentualne pytania ze strony ZUSu w celu wyjaśnienia różnic, które bardzo często mogę wynikać z rozliczenia remanentów i omawianego w niniejszym wpisie przepisu przejściowego.

Autor: Łukasz Kluczyński

24 marca 2023

Sprzedaż środka trwałego wycofanego z działalności – czy ta transakcja podlega składce zdrowotnej?

Opublikowano: 2023-03-24

Przedsiębiorcy, którzy opodatkowują przychody z działalności gospodarczej podatkiem liniowym albo skalą podatkową zastanawiają się nad skutkami podatkowymi oraz składkowymi operacji wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej.

Czy takie wycofanie a następnie sprzedaż będą miały wpływ na wysokość składki zdrowotnej?

Sprzedaż wycofanego środka trwałego

Jednym z przychodów klasyfikowanych jako przychód z działalności gospodarczej jest sprzedaż środka trwałego wprowadzonego na stan środków trwałych w prowadzonej działalności gospodarczej.

Co więcej zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) przychód kwalifikowany jako z działalności gospodarczej to także sprzedaż składników majątku wprowadzonych na stan środków trwałych w działalności także gdy przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.

ISTOTNE:

Zdarzenie wycofania środka trwałego z działalności gospodarczej nie powoduje skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

W sytuacji gdy przedsiębiorca wycofa środek trwały w okresie 03/2023r. z prowadzonej działalności to w okresie od 04/2023r. do okresu 03/2029r. sprzedaż tego środka trwałego musi być opodatkowana na zasadach opodatkowania działalności gospodarczej.

Co więcej przychód z takiej sprzedaży w tym okresie czasu będzie zakwalifikowany jako przychód z działalności gospodarczej.

ISTOTNE:

W miesiącu wycofania albo po nim podatnik nie dokonuje już żadnych odpisów amortyzacyjnych.

Od miesiąca wycofania środka trwałego do momentu sprzedaży (przed upływem 6 lat od wycofania) podatnik nie ujmuje w kosztach już żadnych odpisów amortyzacyjnych.

Dopiero w momencie sprzedaży tj. jeżeli podatnik sprzeda środek trwały w okresie 6 lat od miesiąca następnego po miesiącu wycofania wówczas będzie mógł rozpoznać w miesiącu sprzedaży niezamortyzowaną dotąd wartość początkową środka trwałego.

Dochód ze zbycia środka trwałego

Jak mówi art. 24 ust. 2 ustawy o PIT dochodem ze sprzedaży składników majątku nabytych i wykorzystywanych w działalności gospodarczej jest w przypadku:

składników majątku o wartości powyżej 1.500 zł a do wartości 10.000 zł przychód z odpłatnego zbycia składników majątku
pozostałych składników majątku dochodem lub stratą będzie różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych a ponadto różnica ta musi być powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych już dokonanych od tych środków trwałych.

Dochód z działalności na potrzeb obliczenia wysokości składki zdrowotnej

Na mocy art. 81 ust. 2c ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 zwanej dalej ustawą o NFZ) za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przedsiębiorcy – wpłaca on składkę zdrowotną liczoną od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka.

Tak więc podstawa do obliczenia składki zdrowotnej za okres 02/2023r. to dochód z działalności gospodarczej uzyskany za okres 01/2023r.

ISTOTNE:

Dla przypomnienia pierwszy rok składkowy dla podatników stosujących podatek liniowy albo skalę podatkową to okres od 02/2022r. do okresu 01/2023r. obejmujący dochód z działalności gospodarczej za okres od 01/2022r. do 12/2022r.

Mowa tu oczywiście o sprzedaży środka trwałego, gdy przedsiębiorca stosuje formę opodatkowania skalę podatkową albo podatek liniowy.

Metodologię ustalania dochodu z działalności na potrzeby obliczenia składki zdrowotnej przedstawia poniższa tabela.

Dochód z działalności na potrzeby obliczenia składki zdrowotnej

Lp.	Sposób ustalenia
1.	Dochód za pierwszy miesiąc podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu w roku składkowym stanowi różnica między osiągniętymi przychodami z działalności gospodarczej a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów z tejże działalności
2.	Dochód ustalony na podstawie punktu 1, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów
3.	Dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów z działalności, osiągniętych od początku roku, i sumą kosztów uzyskania tych przychodów, poniesionych od początku roku
4.	Dochód ustalony na podstawie punktu 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe), zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach. Dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
5.	Przy obliczaniu dochodów w punktach 1 i 3 podatnik nie uwzględnia przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy o PIT) a w przypadku osób prowadzących PKPiR dochód jest korygowany dodatkowo o remanent sporządzony przez podatnika.

Sprzedaż wycofanego środka trwałego a składka zdrowotna

Jeszcze w roku 2022 wprowadzono art. 35 ustawy z dnia 09.02.2022r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022 poz. 807 zwanej dalej ustawą o zmienia KSH) który informuje podatnika o sposobie ustalania dochodu ze sprzedaży środka trwałego dla celów ustalenia wysokości składki zdrowotnej.

ISTOTNE:

Dochód ze sprzedaży środka trwałego na cele obliczenia wysokości składki zdrowotnej nie będzie powiększony o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed dniem 1 stycznia 2022 r.

Ustawodawca przewiduje w tym miejscu dwa podstawowe przypadki.

Dochód ze zbycia środka trwałego na potrzeby obliczenia składki zdrowotnej

Przychód ze sprzedaży	Wartość początkowa	Odpisy amortyzacyjne	Dochód ze sprzedaży środka trwałego*
Równy lub mniejszy od wartości początkowej	Równa lub większa od przychodu ze sprzedaży	Całkowicie zamortyzowany	NIE WYSTĄPI BEZ SKŁADKI ZDROWOTNEJ
Większy od wartości początkowej	Mniejsza od przychodu ze sprzedaży	Całkowicie zamortyzowany	WYSTĄPI OBJĘTY SKŁADKĄ ZDROWOTNĄ
Równy lub mniejszy od wartości początkowej	Równa lub większa od przychodu ze sprzedaży	Częściowo zamortyzowany	NIE WYSTĄPI BEZ SKŁADKI ZDROWOTNEJ
Większy od wartości początkowej	Mniejsza od przychodu ze sprzedaży	Częściowo zamortyzowany	WYSTĄPI OBJĘTY SKŁADKĄ ZDROWOTNĄ

*Bez dodawania odpisów do wartości początkowej ujętych w kosztach firmowych przed 2022r.

Końcowo należy podkreślić, iż sprzedaż wycofanego z działalności środka trwałego w ciągu 6 lat będzie zaliczona do przychodu z działalności a co za tym idzie będzie objęta składką zdrowotną.

Trzeba jednak podkreślić, iż nie zawsze. Podstawowe przypadki zaprezentowano w powyższej tabeli.

15 marca 2023

Zwrot nadpłaty/dopłata składek z rozliczenia rocznego składki zdrowotnej na przykładach

Opublikowano: 2023-03-15

Zamknięcie roku i złożenie zeznania podatkowego nie wyczerpuje jeszcze obowiązków przedsiębiorcy na gruncie raportowania rocznego. W 2023 roku przedsiębiorcy po raz pierwszy muszą złożyć w ZUS roczne rozliczenie składki zdrowotnej, które przybiera zbliżoną formę do rozliczenia rocznego podatku w urzędzie skarbowym. Niektórzy płatnicy złożą roczne rozliczenie wykazujące saldo zerowe, jednak zasadnicza część będzie zobowiązana do dopłaty składek lub też będzie mieć możliwość wnioskowania o zwrot nadpłaconych składek.

Termin, dokumenty i możliwe warianty dla rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Ideą rocznego rozliczenia składki zdrowotnej jest skonfrontowanie wpłacanych za rok składkowy/kalendarzowy „zaliczek” na składkę zdrowotną z rocznym rozliczeniem składki zdrowotnej dokonanym w oparciu o ostateczne przychody/dochody z działalności gospodarczej wykazane w zeznaniu podatkowym.

Przedsiębiorcy zobowiązani będą do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w raportach ZUS składanych za kwiecień 2023 w terminie do 22 maja. Przedsiębiorca rozliczający się samodzielnie zadeklaruje składkę zdrowotną w raporcie ZUS DRA. W pozostałych przypadkach roczne rozliczenie składki zdrowotnej należy zaraportować posługując się drukiem ZUS RCA. Na potrzeby rozliczenia rocznego składki zdrowotnej przewidziano dedykowane pozycje na drukach DRA i RCA.

Omawiane rozliczenie dotyczy również przedsiębiorców, którzy zlikwidowali lub zawiesili działalność gospodarczą.

Możliwe są następujące warianty wynikające z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej:

saldo zerowe. Przedsiębiorca opłacił składkę zdrowotną za rok kalendarzowy (ryczałt)/rok składkowy (zasady ogólne) w wysokości odpowiadającej osiągniętym przychodom/dochodom ustalonym ostatecznie w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-28, PIT-36 lub PIT-36L,
niedopłata składki zdrowotnej. Przedsiębiorca opłacił składkę zdrowotną w wysokości niższej niż obliczoną od faktycznie osiągniętych przychodów/dochodów z działalności gospodarczej. Różnicę należy dopłacić wraz ze składkami bieżącymi za kwiecień, czyli w terminie do 22 maja 2023 roku,
nadpłata składki zdrowotnej. Przedsiębiorca opłacił składkę w wysokości wyższej od należnej (składka wyliczona od ostatecznego dochodu/przychodu okazała się niższa od zapłaconych składek „zaliczkowo” za rok składkowy/kalendarzowy). W tej sytuacji w terminie do 1 czerwca 2023r. należy wysłać za pośrednictwem PUE ZUS wniosek o zwrot nadpłaty (ZUS przygotuje wniosek o zwrot nadpłaty. Konieczne jest jednak jego podpisanie i wysłanie przez płatnika lub osobę upoważnioną). ZUS może odmówić zwrotu w trybie decyzji lub dokonać zaliczenia kwoty zwrotu na poczet zaległości składkowych płatnika.

ISTOTNE:

Niezłożenie wniosku o zwrot nadpłaty w terminie do 1 czerwca 2023r. nie zamyka drogi do odzyskania nadpłaconych składek. Nadpłata zostanie rozliczona na koncie płatnika w terminie do końca roku. Wnioskowanie o zwrot odbywa się wówczas w standardowym trybie (wniosek płatnika o zwrot nienależnie opłaconych składek RZS-P).

Ustalenie rocznej podstawy składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych

Opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala/podatek liniowy), wymaga w pierwszej kolejności ustalenia rocznej minimalnej podstawy składki na ubezpieczenie zdrowotnej. Oblicza się ją jako iloczyn liczby podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne oraz minimalnego wynagrodzenia za pracę. Osiągnięcie dochodu wyższego od minimalnej podstawy obliguje płatnika do zadeklarowania i uiszczenia składki zdrowotnej skalkulowanej w oparciu o rzeczywisty dochód.

Ustalając minimalną roczną podstawę składki na ubezpieczenie zdrowotne należy pominąć pełne miesiące, w których przedsiębiorca nie prowadził działalności gospodarczej np. w skutek jej rozpoczęcia/zakończenia w trakcie roku lub zawieszenia. Należy jednak pamiętać, że przychody/koszty osiągnięte w czasie zawieszenia działalności gospodarczej należy pominąć przy rozliczaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. Na poniższym przykładzie liczbowym prezentujemy roczne rozliczenie składki zdrowotnej w praktyce.

Przykład 1

Pan Stanisław w 2022 roku prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową. Składki społeczne księgowane były w kosztach uzyskania przychodu. W poniższej tabeli zaprezentowano składki zdrowotne raportowane w poszczególnych deklaracjach oraz sposób ustalenia rozliczenia rocznego.

Miesiąc	styczeń	luty	marzec	kwiecień	maj	czerwiec
Dochód narastająco	-2000	2800	8000	17000	14000	15000
Podstawa składki zdrowotnej wykazana w miesiącu kolejnym	X	0	2800	5200	9000	0
Należna składka za rok składkowy	X	270,9	270,9	468	810	270,9

Miesiąc	lipiec	sierpień	wrzesień	październik	listopad	grudzień	styczeń
Dochód narastająco	27000	26000	24000	25000	39000	38000	X
Podstawa składki zdrowotnej wykazana w miesiącu kolejnym	0	10000	0	0	0	12000	0
Należna składka za rok składkowy	270,9	900	270,9	270,9	270,9	1080	270,9

Obliczenie rocznej składki zdrowotnej i ustalenie nadpłaty/niedopłaty

Minimalna składka roczna	3010*12 miesięcy x 9%	3250,8
Składka od faktycznego dochodu	38000 x 9%	3420
Składka zapłacona w roku składkowym	5425,2	X
Nadpłata (5425,20-3420)	2005,2	X

W tabeli poniżej zaprezentowano sposób wyznaczenia podstawy składki zdrowotnej za poszczególne miesiące.

składka od dochodu za	wykazana w DRA za	Obliczenia/komentarz	składka od dochodu za	wykazana w DRA za	Obliczenia/komentarz
styczeń	luty	strata – składka od minimalnej podstawy czyli 9% z 3010. Podstawa 0	lipiec	sierpień	Dochód narastająco 27000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 10000
luty	marzec	dochód narastająco<3010. Składka od minimalnej podstawy. Zadeklarowany dochód w deklaracji 2800 zł	sierpień	wrzesień	Dochód narastająco 26000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
marzec	kwiecień	Dochód narastająco 8000 minus dochód wykazany w poprzednich miesiącach 2800. Podstawa 5200	wrzesień	październik	Dochód narastająco 24000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
kwiecień	maj	Dochód narastająco 17000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200). Podstawa 9000	październik	listopad	Dochód narastająco 25000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
maj	czerwiec	Dochód narastająco 14000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 0	listopad	grudzień	Dochód narastająco 39000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 12000
czerwiec	lipiec	Dochód narastająco 15000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 0	grudzień	styczeń	Dochód narastająco 38000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+ 10000+12000). Podstawa 0

Ustalenie rocznej podstawy składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem również zobligowani są do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Przypomnijmy, iż składkę w roku kalendarzowym ryczałtowcy mogą opłacać na dwa sposoby:

na podstawie prognozy z roku ubiegłego. Po zakończeniu roku roczne rozliczenie składki może być zerowe (przychody przyjęte do prognozy znajdowały się w tym samym przedziale składkowym, co przychody faktycznie osiągnięte w danym roku kalendarzowym), bądź generować dopłatę lub nadpłatę (przychody przyjęte do prognozy okazały się odpowiednio zbyt niskie lub zbyt wysokie),
na podstawie przychodów bieżących. Po zakończeniu roku roczne rozliczenie składki zdrowotnej może być zerowe (przedsiębiorca w danym roku rozpoczął i zakończył opłacanie składki w tym samym przedziale przychodów), bądź generować dopłatę lub niedopłatę.

Drugi wariant opłacania składki zdrowotnej ryczałtowca został zobrazowany na poniższym przykładzie (dla uproszczenia pomijamy zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, które można odliczyć od przychodów).

Przykład 1

Pan Jacek w 2022 roku prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem. Za miesiąc styczeń Pan Jacek osiągnął przychód wynoszący 25 000 zł i opłacił składkę w wysokości 335,94 zł. Za miesiąc luty osiągnął przychód 45 000 zł i opłacił składkę w wysokości 559,89 zł (przychody narastająco przekroczyły próg 60 000 zł). Do końca roku Pan Jacek osiągnął przychody narastająco wynoszące 280 000 zł i opłacał składkę miesięczną wynoszącą 559,89 zł.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej Pana Jacka wykaże niedopłatę, ponieważ roczna składka zdrowotna Pana Jacka wynosi 559,89 zł x 12 = 6718,68zł. Pan Jacek zapłacił w roku kalendarzowym składki zdrowotne w wysokości 6494,73 zł.

Dopłata wynosi 6718,68 – 6494,73 = 223,95 zł.

Inne aspekty kluczowe dla rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Kończąc rozważania dotyczące rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należy zaakcentować, iż istnieją jeszcze inne istotne czynniki mające wpływ na ostateczne i prawidłowe ustalenie składki zdrowotnej za dany rok. Mowa tu w szczególności o inwentaryzacji, przychodach ze zbycia środków trwałych, czy konieczności rozliczenia nadpłaty/niedopłaty składki zdrowotnej w ewidencjach księgowych. Problematyka ta zostanie omówiona w kolejnych wpisach naszego bloga.

Autor: Łukasz Kluczyński

3 marca 2023

Sprzedaż ze stawką 0% VAT a odliczenie lub zwrot VAT

Opublikowano: 2023-03-03

Wielu przedsiębiorców ma prawo do zastosowania stawki 0% VAT dla prowadzonej sprzedaży w ramach działalności gospodarczej.

Jak zatem wygląda sytuacja odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakupy na cele firmowe, jeżeli przedsiębiorca sprzedaje ze stawką 0% VAT?

Kto ma prawo do odliczenia VAT?

W pierwszej kolejności należałoby postawić pytanie kto w ogóle może odliczyć podatek VAT w Polsce.

Podatek VAT naliczony wykazany na fakturze zakupu może odliczyć jedynie podatnik zarejestrowany na terytorium RP jako czynny podatnik VAT.

Podatnicy zagraniczni, którzy nie mogą odliczyć podatku VAT od wydatków dokonanych w Polsce mogą jeszcze ubiegać się o zwrot podatku VAT w ramach procedury zwrotu VAT-REFUND.

To jednak nie koniec warunków.

Kiedy podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?

Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur zakupu jeżeli kupowane przez niego towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania działalności gospodarczej.

Należy podkreślić, iż przeznaczenie nabytych towarów i usług na cele działalności to nie wszystko bowiem występuje jeszcze drugi warunek tzn. sprzedaż prowadzona w ramach prowadzonej działalności powinna być:

w całości opodatkowana podatkiem VAT,
w części opodatkowana podatkiem VAT tzn. podatnik prowadzi sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną.

ISTOTNE:

Przedsiębiorca, który prowadzi wyłącznie działalność zwolnioną z opodatkowania VAT – nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.

Niemniej przedsiębiorca, który prowadzi działalność opodatkowaną i zwolnioną posiada prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków na działalność gospodarczą z tym, że:

prawo do odliczenia 100% podatku VAT naliczonego (50% w przypadku samochodów osobowych używanych do celów mieszanych) przysługuje od wydatków przeznaczonych wyłącznie na sprzedaż opodatkowaną VAT,
prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (50% w przypadku samochodów osobowych używanych do celów mieszanych) w wysokości ustalonej przy pomocy współczynnika VAT przysługuje od wydatków przeznaczonych na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT,
przedsiębiorca w odniesieniu do wydatków przeznaczonych w całości na sprzedaż zwolnioną z VAT nie posiada w ogóle prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zakupu dotyczących tych wydatków.

Podsumowując czynny podatnik VAT posiada prawo do odliczenia podatku VAT w przypadkach zaprezentowanych w poniższej tabeli.

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez zarejestrowanego w Polsce czynnego podatnika VAT

Rodzaj opodatkowanej lub zwolnionej sprzedaży względem VAT w ramach prowadzonej działalności	Czy przysługuje od wydatków na zakup towarów lub usług na terytorium RP
Krajowa sprzedaż towarów lub usług 23%, 8%, 5%, pozostałe stawki inne niż 0%	TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Krajowa sprzedaż towarów lub usług 0%	TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Zagraniczna sprzedaż towarów WDT, sprzedaż wysyłkowa, eksport towarów 0%	TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Świadczenie usług poza terytorium RP NP	TAK, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium RP, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami
Sprzedaż opodatkowana i zwolniona z VAT	– przysługuje od wydatków przeznaczonych wyłącznie na sprzedaż opodatkowaną VAT, – przysługuje w wysokości ustalonej przy pomocy współczynnika VAT od wydatków przeznaczonych na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT, – nie przysługuje w stosunku do wydatków przeznaczonych w całości na sprzedaż zwolnioną z VAT
Sprzedaż zwolniona z VAT	NIE przysługuje

Sprzedaż ze stawką 0% a prawo do odliczenia VAT

Sprzedaż ze stawką 0% to sprzedaż nadal opodatkowana VAT tyle tylko, że opodatkowana stawką 0% VAT.

Sprzedaż ze stawką VAT 0% nie pozbawia czynnego podatnika VAT prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków przeznaczonych na tę sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

ISTOTNE:

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT i stosujący stawkę 0% VAT dla prowadzonej sprzedaży ma również prawo ubiegać się o zwrot podatku VAT naliczonego.

Potwierdzają to stanowiska m.in. Dyrektora KIS w wydanych interpretacjach indywidualnych:

z dnia 15.06.2022r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.166.2022.2.JJ,
z dnia 14.12.2020r. o sygn. 0112-KDIL1-1.4012.477.2020.1.MB.

Warto też wspomnieć, iż przedsiębiorca – czynny podatnik VAT dokonujący sprzedaży w ramach procedury VAT-MARŻA także ma prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków przeznaczonych na tę sprzedaż opodatkowaną VAT.

Uwaga na wyjątki

Jak mówi art. 88 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku VAT nie przysługuje (nawet u czynnych podatników VAT) od:

usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób oraz usług noclegowych nabywanych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika,
kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Czynny podatnik VAT nie odliczy także podatku VAT naliczonego jeżeli:

sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku,
faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego,
wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku VAT w stosunku do sprzedaży opodatkowanej a nie powinna być wykazana,
wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane,
podają kwoty niezgodne z rzeczywistością,
potwierdzają zaistnienie czynności nieważnej albo czynności pozorowanej.

ISTOTNE:

Powyższe wyjątki dotyczą także duplikatów faktur.

ISTOTNE:

Podatnik nie ma także prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury zakupu otrzymanej od podatnika, który nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.

Warto jednak w tym wypadku sprawdzić, czy sprzedawca w chwili zakupu był zarejestrowany jako podatnik VAT bowiem mógł w nieco późniejszym okresie czasu stracić status podatnika VAT.

Przedsiębiorca mógł także nabyć towar lub usługę od sprzedawcy, który został wykreślony z rejestru podatników VAT jednakże w chwili zakupu transakcja miała miejsce a sprzedawca zachował się jak czynny podatnik VAT. Te rozważania dotyczące owego wyjątku będą jednak przedmiotem odrębnej publikacji.