Opublikowane w

SLIM VAT 3 – przegląd najważniejszych zmian cz. 2. Ważne zmiany związane z obowiązkiem przesyłania KPiR, ewidencji przychodów oraz ewidencji środków trwałych w formie JPK

Opublikowano: 2023-08-11

Pierwsza część wpisu, mającego na celu omówienie zmian implementowanych przez SLIM VAT 3 poruszała zagadnienia z zakresu przeliczania walut obcych na gruncie faktur korygujących, podwyższeniu limitu dla małego podatnika oraz zmian proceduralnych związanych z wydawaniem wiążących informacji stawkowych. Niniejszy wpis traktuje o kolejnych nowościach na gruncie prawa podatkowego wynikających ze SLIM VAT 3. Poniżej poruszymy zagadnienia dot. zmian w przyszłych obowiązkach na gruncie raportowania ksiąg/KPiR/ewidencji przychodów i ewidencji środków trwałych w formie struktury logicznej JPK, a także uproszczonych zasadach w rozliczaniu WNT. Przybliżymy również nowości związane z obliczaniem proporcji VAT. Poniżej prezentujemy kluczowe zmiany!

Ważne zmiany związane z obowiązkiem przesyłania KPiR, ewidencji przychodów oraz ewidencji środków trwałych w formie JPK

Ustawa z dnia 26 maja 2023r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023r. poz. 1059), zwana potocznie SLIM VAT 3, modyfikuje nie tylko przepisy ustawy o VAT. W tym samym akcie prawnym ustawodawca dokonał korzystnych zmian w przepisach, które jeszcze nie zostały zastosowane w praktyce. Mowa tutaj o obowiązku przesyłania ksiąg, KPiR, ewidencji przychodów oraz ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych w formie JPK.

Po pierwsze odroczono nowy obowiązek o rok, tzn. podmioty rozliczające podatek VAT, zobowiązane będą do przesyłania powyższych ewidencji dopiero za 2026 rok. Pozostałe podmioty obowiązek ten będą realizować rok później. Po drugie ustawodawca zrezygnował z obowiązku comiesięcznego przesyłania tych ewidencji do organu podatkowego. W świetle nowych regulacji wystarczające będzie jednokrotne przesłanie JPK dot. ksiąg po zakończeniu roku w terminie złożenia zeznania podatkowego.

Zmiany te z pewnością należy uznać za bardzo pozytywne zarówno dla samych przedsiębiorców, jaki i działów księgowych, które prowadzą ich rozliczenia podatkowe.

Uchylenie przepisu uzależniającego odliczenie VAT od otrzymania faktury przy WNT

SLIM VAT 3 uchyla przepis (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT), który uzależnił odliczenie VAT przy WNT od obowiązku posiadania faktury. Likwidacja tego przepisu jest korzystną zmianą dla podatników, którzy opodatkowywali WNT bez posiadania dokumentu zakupu.

Do tej pory brak faktury dokumentującej WNT pozbawiał przedsiębiorców prawa do odliczenia podatku naliczonego. Dopiero późniejsze otrzymanie faktury dawało legitymację do „odzyskania” podatku naliczonego co jednak wymagało wstecznego korygowania zamkniętych już rozliczeń. Nowe zasady dają możliwość odliczenia VAT przy WNT, nawet w przypadku, gdy podatnik nie otrzymał faktury zakupu.

Korzystne zmiany w zakresie stosowania proporcji VAT

Przedsiębiorcy dokonujący jednocześnie sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej zobligowani są do stosowania współczynnika VAT na potrzeby odliczania podatku naliczonego związanego z zakupami o charakterze „mieszanym” tj. takich których jednoznacznie nie da się przyporządkować do sprzedaży opodatkowanej lub nie podlegającej opodatkowaniu.

SLIM VAT 3 uprościł kilka zasad związanych z obliczaniem i stosowaniem współczynnika:

  • zawiadomienie naczelnika US o przyjętej prognozie zamiast protokołu. Podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł dotychczas zobligowani byli uzgodnić prognozę współczynnika w formie protokołu z naczelnikiem US. Po zmianach wystarczy jednostronne zawiadomienie wystosowane przez podatnika w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK,
  • zwiększenie kwoty podatku VAT, uprawniającej do przyjęcia proporcji „wstępnej” wynoszącej 100%. Chodzi o podatników świadczących usługi niepodlegające opodatkowaniu w niewielkim zakresie. W przypadku, gdy proporcja przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł (wcześniej 500 zł), podatnik ma prawo przyjąć, że proporcja ta wynosi 100%, a tym samym nie jest zobligowany do stosowania wstępnej proporcji przez cały rok. Omawiana kwestia została zobrazowana na poniższym przykładzie,
  • uproszczenie rocznej korekty podatku naliczonego. W przypadku gdy różnica pomiędzy proporcją prognozowaną, a ostateczną nie przekracza dwóch punktów procentowych, podatnik ma prawo nie dokonywać korekty rocznej. Jeżeli jednak proporcja dla zakończonego roku jest mniejsza niż proporcja wstępna, brak obowiązku stosowania korekty rocznej stosuje się pod warunkiem że: 1) kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu wynikająca z różnicy między ustalonymi proporcjami oraz 2) korekta roczna w zakresie środków trwałych i wartości nie materialnych i prawnych z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, nie przekracza łącznie kwoty 10 000 zł.

Przykład 1

Pan Leszek handluje artykułami BHP oraz incydentalnie świadczy usługi szkoleniowe z zakresu BHP zwolnione przedmiotowo z podatku VAT. W 2023 roku osiągnął całkowity obrót wynoszący 5 200 000 zł, z czego działalność zwolniona 60 000 zł, działalność opodatkowana 5 140 000 zł.

Proporcja VAT wynosi w zaokrągleniu do najbliższej liczby całkowitej 99% (5 140 000 / 5 200 000). VAT niepodlegający odliczeniu wynikający z zastosowania tej proporcji wynosi 2 400 zł. W świetle:

  • dotychczasowych regulacji, Pan Leszek byłby zobligowany do stosowania w 2024 roku proporcji 99%, ponieważ kwota nieodliczonego podatku wynikająca z zastosowania tej proporcji przekroczyła 500 zł,
  • nowych regulacji, Pan Leszek ma prawo przyjąć, że proporcja wynosi 100%, a tym samym nie jest zobowiązany do stosowania proporcji.

Uelastycznienie sankcji w VAT za wykryte w toku kontroli nieprawidłowości skutkujące m.in. zaniżeniem zobowiązania podatkowego

Kolejną pozytywną zmianą zaimplementowaną przez SLIM VAT 3 jest nadanie organom podatkowym uprawnienia do nakładania uznaniowych kar za nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT.

Przed zmianami sankcje za zaniżenie zobowiązania podatkowego były określone „sztywno” i wynosiły 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, albo 20% lub 15% w przypadku dokonania korekt i wpłacenia zobowiązania podatkowego.

Po zmianach progi te są stawkami maksymalnymi, bowiem przepisy posługują się terminem „do 30%”, „do 20%”, czy „do 15%”. Dodatkowo w ustawie zapisano kryteria, którymi organ zobligowany jest kierować się ustalając dodatkowe zobowiązanie podatkowe.

Autor- Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

SLIM VAT 3 – przegląd najważniejszych zmian cz. 1

Opublikowano: 2023-06-30

Po kilkukrotnych przesunięciach w czasie, Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie Ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023r. poz. 1059) ostatecznie została podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw z początkiem czerwca 2023 roku. Ustawa ta określana potocznie jako SLIM VAT 3 zawiera pakiet zmian w ustawie o VAT mających na celu uproszczenie rozliczeń tego podatku i w zasadniczej części zacznie obowiązywać od 1 lipca 2023 roku. Ponadto SLIM VAT 3 modyfikuje kilka innych ustaw m.in. wprowadza zmiany w przyszłych obowiązkach na gruncie raportowania ksiąg/KPiR/ewidencji przychodów i ewidencji środków trwałych w formie struktury logicznej JPK. Poniżej prezentujemy kluczowe zmiany!

Wyższy limit dla małego podatnika – podwyższenie kwoty przychodów do 2 000 000 euro

Jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych przez SLIM VAT 3 jest podwyższenie limitu dla małego podatnika z 1 200 000 euro do kwoty 2 000 000 euro.

Podwyższony limit obowiązywać będzie od 1 lipca 2023 roku, stąd podmioty, które z początkiem roku nie były małymi podatnikami z uwagi na przekroczenie 1 200 000 euro w poprzednim roku (2022) mogą korzystać z preferencji małego podatnika od wskazanej wyżej daty, pod warunkiem, że obroty za poprzedni rok nie przekroczyły nowego limitu 2 000 000 euro. Pod pojęciem obrót należy rozumieć zgodnie z brzmieniem przepisu wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku), czyli sprzedaż brutto.

Zaletą posiadania statusu małego podatnika jest możliwość kwartalnego rozliczania podatku VAT, czy korzystania z metody kasowej.

Duże zmiany na gruncie przeliczania walut obcych w związku z korektami

Kolejną pozytywną z pakietu SLIM VAT 3 jest wprowadzenie do ustawy o VAT regulacji normujących sposób przeliczania na PLN faktur korygujących wyrażonych w walutach obcych. Należy w tym miejscu podkreślić, że do tej pory nie było jakichkolwiek regulacji na tym gruncie co powodowało, że zarówno podatnicy jak i organy podatkowe w sposób permanentny próbowali rozwiewać wątpliwości w zakresie zasadności stosowania kursu historycznego (wg daty faktury pierwotnej), czy bieżącego (wg daty faktury korygującej).

Do ustawy o VAT wprowadzono zupełnie nowy przepis, tj. art. 31b. W świetle tej regulacji (ust. 1), naczelną i podstawową zasadą w ustalaniu kursu do przeliczenia faktury korygującej jest kurs historyczny, tj. kurs zastosowany do przeliczenia faktury pierwotnej. Ponadto w kolejnym ustępie (ust. 2) zapisano, że stosowanie kursu bieżącego możliwe jest wyłącznie w przypadku wystawiania zbiorczych faktur korygujących in minus wystawianych w trybie art. 106j ust. 3, tj. w zakresie udzielania opustu lub obniżki ceny dotyczącej dostaw towarów lub świadczenia usług na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie. W przypadku takich zbiorczych faktur korygujących można zastosować kurs bieżący (średni kurs NBP na dzień poprzedzający dzień wystawienia korekty lub kurs wymiany opublikowany przez EBC na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej.

Wyjątkiem od wyżej opisanych zasad jest sytuacja, w której podatnik stosuje zasady przeliczania walut na PLN wg przepisów ustawy o podatku dochodowym zgodnie z art. 31a ust. 2a ustawy o VAT. Na marginesie należy dodać, że wykładnia przepisów ustaw o podatkach dochodowych również nakazuje stosowanie kurów historycznych do przeliczania korekt.

Dodatkowym wyjątkiem w stosowaniu kursu bieżącego z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury korygującej jest sytuacja, w której udzielono opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczonych usług wykonanych w danym okresie na rzecz podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub podatnika, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 (czyli transakcji dla których podatnikiem jest nabywca, m.in. import usług). Chodzi tutaj również o zbiorcze faktury korygujące in minus.

Stosowanie bieżącego kursu waluty z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury korygującej dotyczy więc ściśle określonych przypadków, których wystąpienie w praktyce zrodzi z pewnością jeszcze wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Modyfikacja zasad związanych z wydawaniem wiążących informacji stawkowych

Wiążąca informacja stawkowa (WIS), to narzędzie ochronne w zakresie klasyfikacji towarów/usług i stosowania stawek podatku VAT. Idea i sposób wnioskowania o WIS była już omawiana na naszym blogu: https://www.taxe.pl/blog/1609/wiazaca-informacja-stawkowa-jako-narzedzie-ochronne-w-klasyfikacji-towarow-uslug-i-stosowaniu-stawek-vat/.

SLIM VAT 3 istotnie modyfikuje wiele aspektów związanych z wydawaniem, zmianą i funkcją ochronną WIS. Z punktu widzenia przedsiębiorców najistotniejsze zmiany to:

  • zniesienie opłaty podstawowej za wydanie WIS wynoszącej 40 zł (jeżeli wydanie WIS będzie wymagało przeprowadzenia badań, analiz, czy ekspertyz, to podatnik w dalszym ciągu będzie zobligowany do poniesienia tych kosztów),
  • decyzja w zakresie WIS nie będzie musiała zawierać właściwej stawki VAT. Oznacza, to że podatnik może zawnioskować wyłącznie o sklasyfikowanie towaru/usługi bez podawania właściwej jego zdaniem stawki VAT. Organ również nie będzie musiał w takim przypadku badać właściwej stawki podatku, a wydając WIS dokona w takim przypadku wyłącznie klasyfikacji towaru/usługi,
  • wydana WIS będzie wiązać nie tylko organy, ale też podatników. Przedsiębiorca będzie więc prawnie zobligowany do stosowania WIS w okresie jej ważności (5 lat). Wnioskowanie o WIS będzie więc wymagało głębokiej rozwagi, a nawet dokonania „rozpoznania” stanu faktycznego przy pomocy innego podmiotu realnie nie zainteresowanego danym rozstrzygnięciem. Co istotne związanie podatnika WIS dotyczy również decyzji wydanych przed wejściem SLIM VAT 3, a przepis ten może być dla wielu podatników kontrowersyjny,
  • wprowadzenie instytucji zażalenia na decyzję ws pozostawienia WIS bez rozpatrzenia,
  • doprecyzowanie przepisów dot. wygaśnięcia WIS. Chodzi w szczególności o wprowadzenie zapisu precyzującego wygaśniecie WIS w przypadku, gdy dochodzi do zmiany przepisów prawa, które stanowiły podstawę do wydania WIS.

Pozostałe zmiany zaimplementowane przez SLIM VAT 3 – zaproszenie do lektury kolejnych wpisów na łamach bloga

Prezentowane w niniejszym wpisie zmiany w prawie nie wyczerpują jeszcze wszystkich istotnych nowości wprowadzonych przez SLIM VAT 3. W jednym z kolejnych wpisów naszego bloga zaprezentujemy pozostałe istotne z punktu widzenia przedsiębiorców zagadnienia. Poruszymy także kwestie związaną z odroczeniem przesyłania elektronicznych KPIR, ksiąg, czy ewidencji przychodów – SLIM VAT 3 wprowadził modyfikacje prawa nie tylko na gruncie ustawy o VAT. Więcej szczegółów niebawem!

Autor- Łukasz Kluczyński