Opublikowano: 2021-11-18
Z dniem 1 października 2021r. obowiązuje pakiet uproszczeń w podatku od towarów i usług zwany powszechnie SLIM VAT 2. Na łamach naszego bloga poruszaliśmy już wcześniej ramowo jego założenia (szerzej tutaj: https://www.taxe.pl/blog/1223/slim-vat-2-nowe-propozycje-uproszczen-w-podatku-vat/). W niniejszym wpisie przybliżymy szczegółowo jedno z zaimplementowanych uproszczeń w postaci wyboru opodatkowania VAT nieruchomości bezpośrednio w akcie notarialnym. Na czym polega wybór opodatkowania VAT nieruchomości oraz jak SLIM VAT 2 przyczynił się do uproszczenia tej procedury? – o tym poniżej!
Na czym polega wybór opodatkowania VAT nieruchomości?
Dostawa budynku, budowli lub ich części w pewnych okolicznościach podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jednak bardzo często korzysta ze zwolnienia. Powyższe normuje art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, gdzie zwalnia się od podatku wymienione wyżej formy nieruchomości, chyba że:
- dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
- pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Wyjaśnienia wymaga w szczególności termin „pierwsze zasiedlenie”, który ustawodawca doprecyzował w słowniczku ustawy o VAT (art. 2 pkt 14). Przez pierwsze zasiedlenie należy rozumieć oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
ISTOTNE:
Jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, w której wybudowano budynek i oddano go do używania, a następnie od tego momentu upłynął 2-letni czasookres (przy jednoczesnym założeniu, że w międzyczasie nie dokonywano ulepszeń o równowartości co najmniej 30% wartości początkowej), wówczas dostawa budynku, budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia z podatku VAT.
Podatnicy pod pewnymi warunkami mogą zrezygnować ze zwolnienia ustawowego i po spełnieniu określonych przesłanek „dobrowolnie i na życzenie” opodatkować podatkiem VAT dostawę nieruchomości.
Dotychczasowa forma rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania VAT budowli, budynku lub ich części i związane z tym problemy praktyczne
Obowiązujące regulacje do 30 września 2021r., tj. przed wprowadzeniem SLIM VAT 2, przewidywały wyłącznie jeden sposób, dzięki któremu podatnik mógł dobrowolnie „oVATować” sprzedaż budowli, budynku lub ich części. Rezygnacja ze zwolnienia z podatku VAT dostawy wskazanych wyżej obiektów uwarunkowana była złożeniem stosownego oświadczenia naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy przed dniem dokonania dostawy. Możliwość składania takiego oświadczenia istnieje również w stanie prawnym od 1 października 2021r. – SLIM VAT 2 nie likwiduje dotychczasowej formy rezygnowania ze zwolnienia z VAT dostawy budynku budowli lub ich części.
Oświadczenie, o którym mowa powyżej składne jest pod warunkiem, że:
- jest zgodną wolą zarówno dostawcy, jak i nabywcy (na oświadczeniu podpisują się obie strony transakcji),
- nabywca i dostawca zarejestrowani są jako podatnicy VAT czynni.
Dodatkowo oświadczenie zawiera:
- imiona i nazwiska lub nazwę, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej dokonującego dostawy oraz nabywcy,
- planowaną datę zawarcia umowy dostawy budynku, budowli lub ich części,
- adres budynku, budowli lub ich części.
Nietrudno wyobrazić sobie sytuację, w której omawiane oświadczenie składane jest np. dzień po zakupie nieruchomości. Niejednokrotnie podatnicy z tego tytułu wdawali się w spory z fikusem, a sprawy kończyły swój bieg w sądzie administracyjnym. Praktyka gospodarcza wymusiła wprowadzenie w SLIM VAT 2 odpowiedniego uproszczenia, tj. możliwości złożenia omawianego oświadczenia bezpośrednio w akcie notarialnym bez konieczności kreowania dodatkowego dokumentu.
SLIM VAT 2 – możliwość wyboru opodatkowania VAT nieruchomości w akcie notarialnym
Od października 2021r. oświadczenie o rezygnacji ze zwolnienia z opodatkowania VAT budynku, budowli lub ich części można składać w akcie notarialnym, dokumentującym przeniesienie własności nieruchomości. Nie ma zatem konieczności tworzenia dodatkowego dokumentu i doręczania go naczelnikowi urzędu skarbowego.
Co również istotne, oświadczenie składane bezpośrednio w akcie notarialnym powinno zawierać wszystkie wymienione w poprzednim podrozdziale elementy, oczywiście poza datą planowanej dostawy.
Dzięki rozwiązaniu wprowadzonemu w SLIM VAT 2 podatnicy unikną m.in. problemu, w którym oświadczenie w dotychczasowej formie mogłoby zostać złożone po dostawie nieruchomości, a więc niezgodnie z przepisami.
Końcowo podkreślić należy raz jeszcze, że SLIM VAT 2 nie likwiduje dotychczasowej formy rezygnacji ze zwolnienie z podatku VAT dostawy budynku, budowli lub ich części. W dalszym ciągu przed dostawą można złożyć oświadczenie w tradycyjnej formie naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego dla nabywcy. Uproszczenie w SLIM VAT 2 jest jedynie alternatywą dla dotychczasowego rozwiązania.
Dlaczego podatnicy wybierają opodatkowanie VAT nieruchomości?
Kończąc rozważania w zakresie przedmiotowej materii warto wspomnieć zaletę dla rezygnacji ze zwolnienia z podatku VAT dostawy budynku, budowli lub ich części. Złożenie stosownego oświadczenia, czy to w formie odrębnego pisma do organu podatkowego, czy też bezpośrednio w akcie notarialnym niesie za sobą określone korzyści zarówno dla nabywcy oraz w pewnych okolicznościach również dla sprzedawcy.
Składając omawiane w niniejszym wpisie oświadczenie, nabywca uniknie podatku PCC od transakcji liczonych nierzadko w milionach zł. Z kolei sprzedawca opodatkowując dobrowolnie dostawę wskazanych wyżej nieruchomości może uchronić się od obowiązku korekty podatku naliczonego, odliczonego przy zakupie nieruchomości (tzw. korekta 10-letnia).
Autor: Łukasz Kluczyński