Opublikowane w

Zwrot nadpłaty/dopłata składek z rozliczenia rocznego składki zdrowotnej na przykładach

Opublikowano: 2023-03-15

Zamknięcie roku i złożenie zeznania podatkowego nie wyczerpuje jeszcze obowiązków przedsiębiorcy na gruncie raportowania rocznego. W 2023 roku przedsiębiorcy po raz pierwszy muszą złożyć w ZUS roczne rozliczenie składki zdrowotnej, które przybiera zbliżoną formę do rozliczenia rocznego podatku w urzędzie skarbowym. Niektórzy płatnicy złożą roczne rozliczenie wykazujące saldo zerowe, jednak zasadnicza część będzie zobowiązana do dopłaty składek lub też będzie mieć możliwość wnioskowania o zwrot nadpłaconych składek.

Termin, dokumenty i możliwe warianty dla rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Ideą rocznego rozliczenia składki zdrowotnej jest skonfrontowanie wpłacanych za rok składkowy/kalendarzowy „zaliczek” na składkę zdrowotną z rocznym rozliczeniem składki zdrowotnej dokonanym w oparciu o ostateczne przychody/dochody z działalności gospodarczej wykazane w zeznaniu podatkowym.

Przedsiębiorcy zobowiązani będą do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w raportach ZUS składanych za kwiecień 2023 w terminie do 22 maja. Przedsiębiorca rozliczający się samodzielnie zadeklaruje składkę zdrowotną w raporcie ZUS DRA. W pozostałych przypadkach roczne rozliczenie składki zdrowotnej należy zaraportować posługując się drukiem ZUS RCA. Na potrzeby rozliczenia rocznego składki zdrowotnej przewidziano dedykowane pozycje na drukach DRA i RCA.

Omawiane rozliczenie dotyczy również przedsiębiorców, którzy zlikwidowali lub zawiesili działalność gospodarczą.

Możliwe są następujące warianty wynikające z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej:

  • saldo zerowe. Przedsiębiorca opłacił składkę zdrowotną za rok kalendarzowy (ryczałt)/rok składkowy (zasady ogólne) w wysokości odpowiadającej osiągniętym przychodom/dochodom ustalonym ostatecznie w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-28, PIT-36 lub PIT-36L,
  • niedopłata składki zdrowotnej. Przedsiębiorca opłacił składkę zdrowotną w wysokości niższej niż obliczoną od faktycznie osiągniętych przychodów/dochodów z działalności gospodarczej. Różnicę należy dopłacić wraz ze składkami bieżącymi za kwiecień, czyli w terminie do 22 maja 2023 roku,
  • nadpłata składki zdrowotnej. Przedsiębiorca opłacił składkę w wysokości wyższej od należnej (składka wyliczona od ostatecznego dochodu/przychodu okazała się niższa od zapłaconych składek „zaliczkowo” za rok składkowy/kalendarzowy). W tej sytuacji w terminie do 1 czerwca 2023r. należy wysłać za pośrednictwem PUE ZUS wniosek o zwrot nadpłaty (ZUS przygotuje wniosek o zwrot nadpłaty. Konieczne jest jednak jego podpisanie i wysłanie przez płatnika lub osobę upoważnioną). ZUS może odmówić zwrotu w trybie decyzji lub dokonać zaliczenia kwoty zwrotu na poczet zaległości składkowych płatnika.

ISTOTNE:

Niezłożenie wniosku o zwrot nadpłaty w terminie do 1 czerwca 2023r. nie zamyka drogi do odzyskania nadpłaconych składek. Nadpłata zostanie rozliczona na koncie płatnika w terminie do końca roku. Wnioskowanie o zwrot odbywa się wówczas w standardowym trybie (wniosek płatnika o zwrot nienależnie opłaconych składek RZS-P).

Ustalenie rocznej podstawy składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych

Opodatkowanie na zasadach ogólnych (skala/podatek liniowy), wymaga w pierwszej kolejności ustalenia rocznej minimalnej podstawy składki na ubezpieczenie zdrowotnej. Oblicza się ją jako iloczyn liczby podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne oraz minimalnego wynagrodzenia za pracę. Osiągnięcie dochodu wyższego od minimalnej podstawy obliguje płatnika do zadeklarowania i uiszczenia składki zdrowotnej skalkulowanej w oparciu o rzeczywisty dochód.

Ustalając minimalną roczną podstawę składki na ubezpieczenie zdrowotne należy pominąć pełne miesiące, w których przedsiębiorca nie prowadził działalności gospodarczej np. w skutek jej rozpoczęcia/zakończenia w trakcie roku lub zawieszenia. Należy jednak pamiętać, że przychody/koszty osiągnięte w czasie zawieszenia działalności gospodarczej należy pominąć przy rozliczaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. Na poniższym przykładzie liczbowym prezentujemy roczne rozliczenie składki zdrowotnej w praktyce.

Przykład 1

Pan Stanisław w 2022 roku prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową. Składki społeczne księgowane były w kosztach uzyskania przychodu. W poniższej tabeli zaprezentowano składki zdrowotne raportowane w poszczególnych deklaracjach oraz sposób ustalenia rozliczenia rocznego.

Miesiąc styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec
Dochód narastająco -2000 2800 8000 17000 14000 15000
Podstawa składki zdrowotnej wykazana w miesiącu kolejnym X 0 2800 5200 9000 0
Należna składka za rok składkowy X 270,9 270,9 468 810 270,9
Miesiąc lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień styczeń
Dochód narastająco 27000 26000 24000 25000 39000 38000 X
Podstawa składki zdrowotnej wykazana w miesiącu kolejnym 0 10000 0 0 0 12000 0
Należna składka za rok składkowy 270,9 900 270,9 270,9 270,9 1080 270,9
Obliczenie rocznej składki zdrowotnej i ustalenie nadpłaty/niedopłaty
Minimalna składka roczna 3010*12 miesięcy x 9% 3250,8
Składka od faktycznego dochodu 38000 x 9% 3420
Składka zapłacona w roku składkowym 5425,2 X
Nadpłata (5425,20-3420) 2005,2 X

W tabeli poniżej zaprezentowano sposób wyznaczenia podstawy składki zdrowotnej za poszczególne miesiące.

składka od dochodu za wykazana w DRA za Obliczenia/komentarz składka od dochodu za wykazana w DRA za Obliczenia/komentarz
styczeń luty strata – składka od minimalnej podstawy czyli 9% z 3010. Podstawa 0 lipiec sierpień Dochód narastająco 27000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 10000
luty marzec dochód narastająco<3010. Składka od minimalnej podstawy. Zadeklarowany dochód w deklaracji 2800 zł sierpień wrzesień Dochód narastająco 26000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
marzec kwiecień Dochód narastająco 8000 minus dochód wykazany w poprzednich miesiącach 2800. Podstawa 5200 wrzesień październik Dochód narastająco 24000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
kwiecień maj Dochód narastająco 17000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200). Podstawa 9000 październik listopad Dochód narastająco 25000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 0
maj czerwiec Dochód narastająco 14000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 0 listopad grudzień Dochód narastająco 39000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+10000). Podstawa 12000
czerwiec lipiec Dochód narastająco 15000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000). Podstawa 0 grudzień styczeń Dochód narastająco 38000 minus dochody wykazane w poprzednich miesiącach (2800+5200+9000+ 10000+12000). Podstawa 0

Ustalenie rocznej podstawy składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem również zobligowani są do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Przypomnijmy, iż składkę w roku kalendarzowym ryczałtowcy mogą opłacać na dwa sposoby:

  • na podstawie prognozy z roku ubiegłego. Po zakończeniu roku roczne rozliczenie składki może być zerowe (przychody przyjęte do prognozy znajdowały się w tym samym przedziale składkowym, co przychody faktycznie osiągnięte w danym roku kalendarzowym), bądź generować dopłatę lub nadpłatę (przychody przyjęte do prognozy okazały się odpowiednio zbyt niskie lub zbyt wysokie),
  • na podstawie przychodów bieżących. Po zakończeniu roku roczne rozliczenie składki zdrowotnej może być zerowe (przedsiębiorca w danym roku rozpoczął i zakończył opłacanie składki w tym samym przedziale przychodów), bądź generować dopłatę lub niedopłatę.

Drugi wariant opłacania składki zdrowotnej ryczałtowca został zobrazowany na poniższym przykładzie (dla uproszczenia pomijamy zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne, które można odliczyć od przychodów).

Przykład 1

Pan Jacek w 2022 roku prowadził działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem. Za miesiąc styczeń Pan Jacek osiągnął przychód wynoszący 25 000 zł i opłacił składkę w wysokości 335,94 zł. Za miesiąc luty osiągnął przychód 45 000 zł i opłacił składkę w wysokości 559,89 zł (przychody narastająco przekroczyły próg 60 000 zł). Do końca roku Pan Jacek osiągnął przychody narastająco wynoszące 280 000 zł i opłacał składkę miesięczną wynoszącą 559,89 zł.

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej Pana Jacka wykaże niedopłatę, ponieważ roczna składka zdrowotna Pana Jacka wynosi 559,89 zł x 12 = 6718,68zł. Pan Jacek zapłacił w roku kalendarzowym składki zdrowotne w wysokości 6494,73 zł.

Dopłata wynosi 6718,68 – 6494,73 = 223,95 zł.

Inne aspekty kluczowe dla rocznego rozliczenia składki zdrowotnej

Kończąc rozważania dotyczące rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należy zaakcentować, iż istnieją jeszcze inne istotne czynniki mające wpływ na ostateczne i prawidłowe ustalenie składki zdrowotnej za dany rok. Mowa tu w szczególności o inwentaryzacji, przychodach ze zbycia środków trwałych, czy konieczności rozliczenia nadpłaty/niedopłaty składki zdrowotnej w ewidencjach księgowych. Problematyka ta zostanie omówiona w kolejnych wpisach naszego bloga.

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Sprzedaż ze stawką 0% VAT a odliczenie lub zwrot VAT

Opublikowano: 2023-03-03

Wielu przedsiębiorców ma prawo do zastosowania stawki 0% VAT dla prowadzonej sprzedaży w ramach działalności gospodarczej.

Jak zatem wygląda sytuacja odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących zakupy na cele firmowe, jeżeli przedsiębiorca sprzedaje ze stawką 0% VAT?

Kto ma prawo do odliczenia VAT?

W pierwszej kolejności należałoby postawić pytanie kto w ogóle może odliczyć podatek VAT w Polsce.

Podatek VAT naliczony wykazany na fakturze zakupu może odliczyć jedynie podatnik zarejestrowany na terytorium RP jako czynny podatnik VAT.

Podatnicy zagraniczni, którzy nie mogą odliczyć podatku VAT od wydatków dokonanych w Polsce mogą jeszcze ubiegać się o zwrot podatku VAT w ramach procedury zwrotu VAT-REFUND.

To jednak nie koniec warunków.

Kiedy podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?

Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od faktur zakupu jeżeli kupowane przez niego towary i usługi będą wykorzystywane do wykonywania działalności gospodarczej.

Należy podkreślić, iż przeznaczenie nabytych towarów i usług na cele działalności to nie wszystko bowiem występuje jeszcze drugi warunek tzn. sprzedaż prowadzona w ramach prowadzonej działalności powinna być:

  1. w całości opodatkowana podatkiem VAT,
  2. w części opodatkowana podatkiem VAT tzn. podatnik prowadzi sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną.

ISTOTNE:

Przedsiębiorca, który prowadzi wyłącznie działalność zwolnioną z opodatkowania VAT – nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.

Niemniej przedsiębiorca, który prowadzi działalność opodatkowaną i zwolnioną posiada prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków na działalność gospodarczą z tym, że:

  1. prawo do odliczenia 100% podatku VAT naliczonego (50% w przypadku samochodów osobowych używanych do celów mieszanych) przysługuje od wydatków przeznaczonych wyłącznie na sprzedaż opodatkowaną VAT,
  2. prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (50% w przypadku samochodów osobowych używanych do celów mieszanych) w wysokości ustalonej przy pomocy współczynnika VAT przysługuje od wydatków przeznaczonych na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT,
  3. przedsiębiorca w odniesieniu do wydatków przeznaczonych w całości na sprzedaż zwolnioną z VAT nie posiada w ogóle prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zakupu dotyczących tych wydatków.

Podsumowując czynny podatnik VAT posiada prawo do odliczenia podatku VAT w przypadkach zaprezentowanych w poniższej tabeli.

Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przez zarejestrowanego w Polsce czynnego podatnika VAT
Rodzaj opodatkowanej lub zwolnionej sprzedaży względem VAT w ramach prowadzonej działalności Czy przysługuje od wydatków na zakup towarów lub usług na terytorium RP
Krajowa sprzedaż towarów lub usług 23%, 8%, 5%, pozostałe stawki inne niż 0% TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Krajowa sprzedaż towarów lub usług 0% TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Zagraniczna sprzedaż towarów WDT, sprzedaż wysyłkowa, eksport towarów 0% TAK, jeżeli wydatki przeznaczone są na sprzedaż opodatkowaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Świadczenie usług poza terytorium RP NP TAK, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium RP, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami
Sprzedaż opodatkowana i zwolniona z VAT – przysługuje od wydatków przeznaczonych wyłącznie na sprzedaż opodatkowaną VAT,
– przysługuje w wysokości ustalonej przy pomocy współczynnika VAT od wydatków przeznaczonych na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT,
– nie przysługuje w stosunku do wydatków przeznaczonych w całości na sprzedaż zwolnioną z VAT
Sprzedaż zwolniona z VAT NIE przysługuje

Sprzedaż ze stawką 0% a prawo do odliczenia VAT

Sprzedaż ze stawką 0% to sprzedaż nadal opodatkowana VAT tyle tylko, że opodatkowana stawką 0% VAT.

Sprzedaż ze stawką VAT 0% nie pozbawia czynnego podatnika VAT prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków przeznaczonych na tę sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

ISTOTNE:

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT i stosujący stawkę 0% VAT dla prowadzonej sprzedaży ma również prawo ubiegać się o zwrot podatku VAT naliczonego.

Potwierdzają to stanowiska m.in. Dyrektora KIS w wydanych interpretacjach indywidualnych:

  1. z dnia 15.06.2022r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.166.2022.2.JJ,
  2. z dnia 14.12.2020r. o sygn. 0112-KDIL1-1.4012.477.2020.1.MB.

Warto też wspomnieć, iż przedsiębiorca – czynny podatnik VAT dokonujący sprzedaży w ramach procedury VAT-MARŻA także ma prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków przeznaczonych na tę sprzedaż opodatkowaną VAT.

Uwaga na wyjątki

Jak mówi art. 88 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku VAT nie przysługuje (nawet u czynnych podatników VAT) od:

  1. usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób oraz usług noclegowych nabywanych w celu ich odprzedaży, opodatkowanych u tego podatnika,
  2. kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Czynny podatnik VAT nie odliczy także podatku VAT naliczonego jeżeli:

  • sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
  • transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku,
  • faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego,
  • wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku VAT w stosunku do sprzedaży opodatkowanej a nie powinna być wykazana,
  • wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
  1. stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane,
  2. podają kwoty niezgodne z rzeczywistością,
  3. potwierdzają zaistnienie czynności nieważnej albo czynności pozorowanej.

ISTOTNE:

Powyższe wyjątki dotyczą także duplikatów faktur.

ISTOTNE:

Podatnik nie ma także prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury zakupu otrzymanej od podatnika, który nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT.

Warto jednak w tym wypadku sprawdzić, czy sprzedawca w chwili zakupu był zarejestrowany jako podatnik VAT bowiem mógł w nieco późniejszym okresie czasu stracić status podatnika VAT.

Przedsiębiorca mógł także nabyć towar lub usługę od sprzedawcy, który został wykreślony z rejestru podatników VAT jednakże w chwili zakupu transakcja miała miejsce a sprzedawca zachował się jak czynny podatnik VAT. Te rozważania dotyczące owego wyjątku będą jednak przedmiotem odrębnej publikacji.

Opublikowane w

Koszty remontu środka trwałego na gruncie PIT

Opublikowano: 2023-02-24

Przedsiębiorcy często dokonują nakładów na remont własnego środka trwałego użytkowanego w działalności gospodarczej.

Nie zawsze jednak wydatki na remont będą mogły być ujęte w koszty uzyskania przychodów. Od czego więc to zależy?

Czym jest środek trwały?

Środek trwały to składnik majątku nie kwalifikujący się jako towar handlowy albo jako pozostały wydatek.

Składnik majątku aby został uznany za środek trwały musi spełnić kilka poniższych warunków.

Składnik majątku podlegający wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych firmy prowadzonej przez przedsiębiorcę musi wypełniać poniższe przesłanki:

  1. składnik majątku został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
  2. składnik majątku musi być własnością lub współwłasnością przedsiębiorcy,
  3. musi być kompletny i zdatny do użytku,
  4. jego wartość początkowa musi przekraczać sumę 10.000zł,
  5. musi zostać przeznaczony na cele prowadzonej działalności gospodarczej,
  6. okres używania w działalności gospodarczej musi przekraczać 12 miesięcy.

ISTOTNE:

Wartość początkowa 10.000 zł będzie oznaczać:

  1. przy braku prawa do odliczenia będzie to 10.000zł brutto,
  2. przy pełnym prawie do odliczenia będzie to 10.000 zł netto,
  3. przy prawie do połowy odliczenia VAT będzie to wartość netto z faktury + 50% VAT nieodliczonego jest równe minimum 10.000 zł.

Czym jest remont środka trwałego?

Prawo budowlane określa remont jako wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym prac budowlanych służących jedynie odtworzeniu stanu pierwotnego.

Warto w tym miejscu przytoczyć określenie terminu remontu przez Dyrektora KIS w wydanej przez niego interpretacji indywidualnej z dnia 30.08.2022r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.562.2022.1.EC.

(…) Istotą remontu są zatem wszystkie działania przywracające pierwotny stan techniczny i użytkowy środka trwałego, w tym również polegające na wymianie zużytych składników technicznych następujące w toku eksploatacji środka trwałego i będące wynikiem tej eksploatacji, niezwiększające jego wartości początkowej. Podkreślenia wymaga fakt, że przy remoncie mogą być stosowane materiały odpowiadające aktualnym standardom technologicznym.

Remont następuje w toku eksploatacji środka trwałego przez podatnika i jest wynikiem tej eksploatacji (zużycia). Wymiana zużytych elementów środka trwałego na nowe ma charakter odtworzeniowy, przywracający jedynie jego pierwotną wartość użytkową i niezmieniający jego charakteru. (…).

ISTOTNE:

Koszty remontu środka trwałego stanowią koszty uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia a więc zgodnie z datą wystawienia faktury.

Wydatki na remont, które faktycznie są przeznaczone na remont środka trwałego nie powiększają wartości początkowej remontowanego środka trwałego a zatem przedsiębiorca nie musi ich amortyzować w czasie a ma prawo od razu ująć w koszty firmy.

Przykład 1

Przedsiębiorca postanowił wykonać remont swojego lokalu biurowego. W ramach prac remontowych dokonał wyrównania nierówności w ścianach, w podłodze i w suficie oraz pomalował ściany i sufit. Wymienił panele na nowe. Na całość materiałów budowlanych wydał 14.500

Charakter prac można określić jako remontowy a przez to przedsiębiorca może ująć bezpośrednio w koszty firmy wydatki przeznaczone na materiał użyty do tego remontu.

Przykład 2

Przedsiębiorca postanowił wykonać remont swojego pokoju w mieszkaniu używanego na prowadzenie działalności gospodarczej. W ramach prac remontowych dokonał malowania ścian i sufitu. Wymienił stare okna oraz drzwi. Wymienił także grzejnik w pomieszczeniu. Na całość materiałów budowlanych wydał 20.500

Charakter prac można określić jako remontowy a przez to przedsiębiorca może ująć bezpośrednio w koszty firmy wydatki przeznaczone na materiał użyty do tego remontu.

Podobnie jak kwestie remontowe w kosztach podatkowych sprawa wygląda z czynnościami konserwacyjnymi. Wydatki na konserwację środka trwałego mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Nie mniej należy analizować każdy przypadek w sposób indywidualny bowiem niekiedy remont środka trwałego może mieć charakter ulepszenia środka trwałego. Kiedy wystąpi ulepszenie środka trwałego?

A może ulepszenie?

Nie uważa się z koszty uzyskania przychodów wydatków przeznaczonych na ulepszenie środka trwałego.

Dzieje się tak dlatego, że wartość ulepszenia podwyższa wartość początkową środka trwałego co z kolei podwyższa miesięczne odpisy amortyzacyjne.

ISTOTNE:

Wydatki na ulepszenie środka trwałego nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Muszą być dodane do wartości początkowej ulepszanego środka trwałego.

Zgodnie z tym co mówi ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych ulepszenie środka trwałego to:

  • przebudowa – poprawienie istniejącego stanu środków trwałych na inny,
  • rozbudowa składników majątku,
  • rekonstrukcja – odtworzenie zużytych całkowicie lub częściowo składników majątku,
  • adaptacja – przystosowanie składnika majtku do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie przeznaczony albo nadania mu nowych cech użytkowych,
  • modernizacja czyli unowocześnienie środka trwałego,
  • także nabycie części składkowych.

– gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10.000 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej środka trwałego w stosunku do wartości z dnia jego przyjęcia do używania w firmie.

ISTOTNE:

Ulepszenie musi zwiększać wartość użytkową środka trwałego w przeciwieństwie do remontu, który jedynie odtwarza (nie rekonstruuje) stan pierwotny.

Ulepszenie środków trwałych to m.in. zwiększenie okresu ich używania, zdolności wytwórczej, jakości produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i zmniejszenie kosztów ich eksploatacji.

Warto w tym miejscu przytoczyć różnice między remontem a ulepszeniem jakie zauważył Dyrektor KIS w wydanej przez niego interpretacji indywidualnej z dnia 30.08.2022r. o sygn. 0114-KDIP3-1.4011.562.2022.1.EC.

(…) Różnica między nakładami ponoszonymi na remont a nakładami ponoszonymi na ulepszenie środków trwałych polega na tym, że remont zmierza do podtrzymania, odtworzenia wartości użytkowej środka trwałego i jest rodzajem naprawy, wymiany zużytych elementów, natomiast w wyniku ulepszenia środek trwały zostaje unowocześniony lub przystosowany do spełniania innych, nowych funkcji, zyskuje istotną zmianę cech użytkowych. Przy czym punktem odniesienia jest stan środka trwałego z dnia przyjęcia go do używania. (…).

Przykład 3

Przedsiębiorca postanowił dokonać modernizacji instalacji centralnego ogrzewania w budynku w którym wynajmuje mieszkania. W ramach prac zostanie zdemontowana cała instalacja centralnego ogrzewania, zamontowane zostaną nowe rury, piec, grzejniki, nowe rozdzielacze, izolacje rur i elementy zabezpieczające instalację. Wartość modernizacji to 192.000 zł brutto.

Charakter prac wskazuje na ulepszenie środka trwałego. Wartość ulepszenia powinna zwiększyć wartość początkową środka trwałego.

Przedsiębiorca nie może ująć bezpośrednio w koszty firmy – wydatki przeznaczone na ulepszenie środka trwałego.

Wartość ulepszenia powiększy wartość początkową środka trwałego.

Przykład 4

Przedsiębiorca postanowił zamówić wykonanie nowej nawierzchni w miejsce dotychczasowej – na placu przed budynkiem biura w celu stworzenia miejsc parkingowych dla klientów oraz nowych możliwości dojazdowych na placu.

W zakresie prac firma budowlana będąca wykonawcą usunęła dotychczasową nawierzchnię, przygotowała nowe podłoże, wykonała nową nawierzchnię z kostki brukowej z podziałem na miejsca parkingowe, chodnik i miejsca dojazdowe. Łączna wartość prac to 74.000 zł brutto.

Charakter prac wskazuje na ulepszenie środka trwałego. Wartość ulepszenia powinna zwiększyć wartość początkową środka trwałego.

Przedsiębiorca nie może ująć bezpośrednio w koszty firmy – wydatki przeznaczone na ulepszenie środka trwałego.

Wartość ulepszenia powiększy wartość początkową środka trwałego.

Opublikowane w

Zakaz amortyzacji mieszkań od 2023 – czy należy dokonać wykreślenia z ewidencji środków trwałych. Problem budynków usługowo-mieszkalnych.

Opublikowano: 2023-02-17

Z końcem 2022 roku utracił moc przepis przejściowy pozwalający na amortyzację podatkową lokali mieszkalnych. Osoby wynajmujące lokale prywatnie zostały zobligowane do opodatkowania przychodów ryczałtem, z kolei przedsiębiorcy wynajmujący mieszkania w ramach działalności gospodarczej stają przed dylematem m.in. w zakresie wykreślenia lokali mieszkalnych z ewidencji środków trwałych.

Na jakich zasadach opodatkowywać w 2022 i 2023 roku najem?

Najem prywatny (rozliczany poza działalnością gospodarczą) jeszcze za 2022 rok można opodatkować dwojako, tj. na zasadach ogólnych (skala podatkowa) lub podatkiem zryczałtowanym. Z kolei od 2023 roku najem prywatny można opodatkować tylko i wyłącznie ryczałtem, natomiast najem w ramach działalności gospodarczej może być rozliczany w dalszym ciągu na zasadach ogólnych lub ryczałtem w zależności od wybranej formy opodatkowania danego przedsiębiorcy.

Druga istotna zmiana dotyczy odpisów amortyzacyjnych. Za sprawą przepisów przejściowych, amortyzacja podatkowa lokali nabytych/wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 roku możliwa była do końca 2022 roku. Pojęcie lokal obejmuje m.in. budynki mieszkalne, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Przepis przejściowy umożliwiający amortyzację mieszkań tylko przez rok rodzi liczne kontrowersje i wątpliwości, w szczególności w zakresie zgodności z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych.

Czy zakaz amortyzacji obliguje do wykreślenia mieszkania z ewidencji środków trwałych?

Przed tym pytaniem staną w szczególności przedsiębiorcy, którzy w dalszym ciągu będą rozliczać najem na zasadach ogólnych. Choć odpisy amortyzacyjne wyłączone zostały z kosztów uzyskania przychodów, to w dalszym ciągu możliwe jest ponoszenie kosztów remontów, czy eksploatacji lokali. Takie wydatki mogą w dalszym ciągu stanowić koszty podatkowe.

Ustawa zmieniająca tj. ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021 poz. 2105), nie przewiduje żadnych przepisów przejściowych w tym zakresie, aczkolwiek wprowadzono nową regulację w art. 22n ust. 3 ustawy o PIT, zgodnie z którą nie podlegają objęciu ewidencją środków trwałych budynki mieszkalne, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, grunty lub prawo użytkowania wieczystego gruntu, związane z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Wobec powyższego należy postawić sobie następujące pytania:

  • czy w świetle znowelizowanych regulacji nie podlegają objęciu ewidencją mieszkania nabyte/wytworzone od dnia wejścia w życie przepisów, tj. od 1 stycznia 2022 roku,
  • czy w 2023 roku należy dokonać wykreślenia z ewidencji środków trwałych budynków i lokali mieszkalnych nawet jeśli były wcześniej amortyzowane i zostały nabyte przed 1 stycznia 2022 roku?

Na te pytania trudno jednoznacznie odpowiedzieć, tym bardziej, że po pierwsze przepisy przejściowe nie uregulowały precyzyjnie tej kwestii, po drugie sprawa amortyzacji będzie z pewnością jeszcze analizowana przez sądy, po trzecie ewidencja środków trwałych często jest wykorzystywana również w innych celach np. przedkłada się ją w instytucjach finansowych w celu otrzymania finansowania, po czwarte wreszcie podmioty stosujące ustawę o rachunkowości w dalszym ciągu będą ujmować budynki i lokale mieszkalne w ewidencjach środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (amortyzacja bilansowa).

Zdaniem autora podatnicy powinni we własnym zakresie podjąć decyzję o ewentualnym wykreśleniu posiadanych lokali z ewidencji środków trwałych, uwzględniając powyższe zmienne, w szczególności fakt, iż zakaz amortyzacji może zostać uznany za niekonstytucyjny. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej konsekwentnie odmawia podatnikom prawa do amortyzacji, jednakże ilość interpretacji z pewnością sprawi, że zasadnicza większość z nich zostanie zaskarżona i poddana ocenie sądu. Sygnatury interpretacji indywidualnych wydanych tylko w styczniu 2023 roku: 0113-kdipt2-1.4011.944.2022.2.ID, 0113-kdipt2-1.4011.1000.2022.1.ID, 0114-kdip3-1.4011.1109.2022.1.AC, 0114-KDIP3-2.4011.1120.2022.2.MJ, 0112-kdil2-2.4011.932.2022.1.MW. Na marginesie dodamy, iż liczba interpretacji w sprawie amortyzacji wydanych w styczniu 2023 roku jest dwucyfrowa co z pewnością ukazuje skalę omawianego problemu.

Jak postąpić z budynkami usługowo-mieszkalnymi?

Wątpliwości opisane w niniejszym wpisie będą dotyczyć również właścicieli budynków usługowo-mieszkalnych. W takiej sytuacji decydująca będzie klasyfikacja całego budynku zgodnie z PKOB (Polska klasyfikacja obiektów budowlanych). Jeżeli budynek zostanie uznany za niemieszkalny, wówczas nowe przepisy wyłączające amortyzację nie znajdują zastosowania. Klasyfikacja budynku jako mieszkalny oznacza zmierzenie się z problemami opisanymi w niniejszym wpisie.

O charakterze danego budynku przesądza jego powierzchnia, czyli kryterium stosunkowo łatwe do obliczenia. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB):

  • budynki mieszkalne są to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W przypadkach, gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest na cele mieszkalne, budynek taki klasyfikowany jest jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem,
  • Budynki niemieszkalne są to obiekty budowlane wykorzystywane głównie dla potrzeb niemieszkalnych. W przypadku, gdy co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest do celów mieszkalnych, budynek klasyfikowany jest jako budynek mieszkalny.

Klasyfikacja budynku jako niemieszkalny daje pełne prawo do amortyzowania danego budynku w całości bez konieczności wyodrębniania powierzchni mieszkalnej i niemieszkalnej dla celów amortyzacji. Oznacza, to że właściciele budynków usługowo-mieszkalnych, sklasyfikowanych jako budynki niemieszkalne nie poniosą żadnych konsekwencji finansowych w związku ze zmianami przepisów na gruncie amortyzacji.

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Zmiana formy opodatkowania a wypełnienie raportów ZUS na przykładach

Opublikowano: 2023-02-10

Zmiany wprowadzone przez Polski Ład istotnie komplikują wypełnianie raportów ZUS pod kątem składki zdrowotnej. Raportowanie na tym gruncie może stać się jeszcze bardziej utrudnione przy zmianie formy opodatkowania. W niniejszym wpisie przedstawiamy najważniejsze informacje w tym zakresie, także w kontekście możliwości wstecznej zmiany formy opodatkowania za 2022 rok wprowadzonej przez Polski Ład 2.0.

Zmiana formy opodatkowania z początkiem roku a raportowanie składki zdrowotnej za grudzień i styczeń – możliwe warianty

Przedsiębiorcy, którzy zdecydują się na zmianę formy opodatkowania muszą zmierzyć się z prawidłowym rozliczeniem składki zdrowotnej na przełomie roku. Przypomnijmy, że sposób kalkulacji składki zdrowotnej uzależniony jest od formy opodatkowania.

Składka zdrowotna płatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych obliczana jest za rok kalendarzowy (od stycznia do grudnia), z kolei składka zdrowotna płatników opodatkowanych na zasadach ogólnych obliczana jest za rok składkowy (od lutego do stycznia). To właśnie różnica pomiędzy rokiem składkowym, a rokiem kalendarzowym powoduje istotne komplikacje przy wypełnianiu raportów dot. składki zdrowotnej przy zmianie formy opodatkowania.

Możliwe są następujące warianty:

  • zmiana formy opodatkowania z zasad ogólnych (skala podatkowa/podatek liniowy) na podatek zryczałtowany. W tej sytuacji przedsiębiorca za styczeń deklaruje składkę zdrowotną na zasadach przewidzianych dla podatników opodatkowanych ryczałtem. Raport za grudzień zawiera składkę zdrowotną skalkulowaną w oparciu o dochód z listopada. Przedsiębiorca nie składa dodatkowego raportu w zakresie rozliczenia składki zdrowotnej od dochodu z grudnia. Składka zdrowotna zostanie wyrównana w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej,
  • zmiana formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne. W tej sytuacji przedsiębiorca za styczeń deklaruje składkę zdrowotną w sposób przewidziany dla zasad ogólnych. W raporcie DRA/RCA należy zamieścić zerowy dochód, ponieważ dochód z poprzedniego miesiąca nie jest znany.
  • zmiana formy opodatkowania z podatku liniowego na skalę podatkową lub odwrotnie. W tej sytuacji za styczeń składkę zdrowotną należy zadeklarować w oparciu o nowo wybraną formę opodatkowania z zerowym dochodem. Dochód za grudzień dot. poprzedniej formy opodatkowania zostanie uwzględniony w rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej.

ISTOTNE:

Za styczeń 2023 minimalna składka zdrowotna dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych, kalkulowana jest w oparciu o minimalne wynagrodzenie obowiązujące w 2022 roku, czyli 3010 zł. Wynika to z literalnego brzmienia przepisów, bowiem minimalne wynagrodzenie ustala się na pierwszy dzień roku składkowego, czyli na 1 lutego 2022 roku.

Na marginesie należy istotnie podkreślić, że zmiana formy opodatkowania możliwa jest do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód. W praktyce najczęściej należy to zrobić do 20-tego lutego, choć nie zawsze.

Pierwszy przychód z działalności po upływie stycznia i późniejsza zmiana formy opodatkowania

W praktyce może okazać się, że przedsiębiorca w styczniu, a nawet w kolejnych miesiącach roku podatkowego nie osiąga przychodu np. w związku z przestojem w działalności gospodarczej.

W takiej sytuacji czas na zmianę formy opodatkowania za dany rok ulega wydłużeniu. Po zmianie formy opodatkowania, przedsiębiorca będzie zobligowany do skorygowania raportów za pierwsze miesiące roku, w których deklarował poprzednią, nieaktualną już formę opodatkowania. Sytuacja ta została zobrazowana na poniższym przykładzie.

Przykład 1

Pan Stanisław z uwagi na brak zleceń nie osiągnął w styczniu przychodów z działalności gospodarczej. Pierwszą fakturę wystawił dopiero w kolejnym miesiącu tj. w lutym.

W marcu Pan Stanisław podjął decyzję o zmianie formy opodatkowania z zasad ogólnych na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Osiągnięcie pierwszego przychodu w lutym daje Panu Stanisławowi możliwość zmiany formy opodatkowania w terminie do 20 marca ze skutkiem od 1 stycznia danego roku podatkowego.

Z uwagi na fakt, że za styczeń Pan Stanisław zadeklarował składkę zdrowotną w oparciu o zasady ogólne, będzie on zobligowany do złożenia raportu korygującego i wykazania składki zdrowotnej wyliczonej zgodnie z zasadami przewidzianymi dla ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Wsteczna zmiana formy opodatkowania za 2022 a rozliczenie składki zdrowotnej

Polski Ład 2.0 daje możliwość wstecznej zmiany formy opodatkowania za 2022 rok. Istnieją dwie ścieżki: zmiana z ryczałtu na skalę podatkową lub zmiana z podatku liniowego na skalę podatkową. Aby zmienić wstecznie formę opodatkowania za 2022 rok wystarczy złożyć zeznanie PIT-36 i rozliczyć dochody wg skali podatkowej. Czas na zmianę formy opodatkowania upływa wraz z terminem złożenia zeznania rocznego za 2022 rok, czyli z dniem 2 maja 2023 roku.

W sytuacji wstecznej zmiany formy opodatkowania za 2022 rok, zgodnie z poradnikiem ZUS pt. Polski Ład. Co zmienia się w przepisach rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia 2022 r. (stan prawny na 1 stycznia 2023 r.) nie ma konieczności korygowania miesięcznych raportów składanych w trakcie roku kalendarzowego/składkowego. Natomiast roczną składkę zdrowotną należy obliczyć wg właściwej (zmienionej) formy opodatkowania.

Polski Ład 2.0 umożliwił jeszcze drugi wariant zmiany formy opodatkowania za 2022 rok. Przedsiębiorcy, którzy złożyli stosowne oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu w terminie do 22 sierpnia 2022 roku, mieli możliwość rozliczenia pierwszej połowy roku w oparciu o podatek zryczałtowany, natomiast drugiej połowy roku w oparciu o skalę podatkową. Dwie formy opodatkowania za 2022 rok zobowiązują do podwójnego rozliczenia rocznego składki zdrowotnej: pierwsze rozliczenie roczne składki za miesiące styczeń-czerwiec w oparciu o zasady przewidziane dla podatku zryczałtowanego, drugie za miesiące lipiec-grudzień w oparciu o zasady przewidziane dla zasad ogólnych.

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Likwidacja działalności a obowiązek wcześniejszego złożenia PIT-11 i PIT-4R oraz innych dokumentów sporządzonych przez płatników

Opublikowano: 2023-02-03

Przedsiębiorcy z różnych względów zamykają firmę. Taka decyzja niesie za sobą szereg obowiązków na gruncie dokumentacji firmowej zarówno własnej jak i pracowniczej. W niniejszym wpisie przybliżamy tematykę terminu sporządzenia PIT-11 i PIT-4R oraz innych dokumentów w przypadku likwidacji działalności gospodarczej.

Ostatni dzień prowadzenia działalności terminem na zamknięcie spraw pracowniczych

Standardowy termin na przesłanie do organu podatkowego PIT-4R oraz PIT-11 za poprzedni rok upływa z końcem stycznia roku następnego. Z kolei informacje PIT-11 należy dostarczyć pracownikom/zleceniobiorcom w terminie do końca lutego.

Likwidacja/zamknięcie działalności gospodarczej przed upływem w/w terminów rodzi konieczność:

  • przesłania PIT-11 i PIT-4R do organu podatkowego nie później niż w dniu zaprzestania działalności gospodarczej,
  • dostarczenia PIT-11 pracownikom/zleceniobiorcom także nie później niż w ostatnim dniu zaprzestania działalności gospodarczej.

Problem ten dotyczy nie tylko standardowych informacji PIT-11 i PIT-4R, lecz również innych mniej popularnych dokumentów sporządzanych przez płatników. Z kolei niedopełnienie obowiązków na tym gruncie zrodzić może określone sankcje. Szczegóły w dalszej części niniejszego artykułu.

Wcześniejsze raportowanie dotyczy również innych dokumentów generowanych przez płatników

Płatnicy oprócz PIT-11 i PIT-4R zobligowani są w pewnych sytuacjach do sporządzania i raportowania organom podatkowym, a także podatnikom również innych dokumentów związanych z poborem zaliczek na podatek dochodowy.

Najpóźniej w ostatnim dniu prowadzenia działalności gospodarczej, w przypadku jej likwidacji, płatnicy są zobligowani do sporządzenia i złożenia w organie podatkowym również innych dokumentów, do których należą:

  • IFT-1/IFT-1R – informacja o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby fizyczne niemające w Polsce miejsca zamieszkania,
  • IFT-2/IFT-2R – Informacja o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych niemających siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

(obowiązek składania powyższych informacji wynika m.in. z pobierania tzw. podatku u źródła),

  • PIT-8C – informacja o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (papiery wartościowe, dywidendy etc.),
  • PIT-8AR – deklaracja roczna o zryczałtowanym podatku dochodowym (dot. umów cywilnoprawnych jeżeli kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł),
  • PIT-R – informacja o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich,
  • PIT-11K – informacja o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy przekazywanych przez komorników sądowych lub inny podmiot niebędący następcą prawnym zakładu pracy.

Planowanie likwidacji działalności gospodarczej należy więc rozszerzyć o terminowe zrealizowanie obowiązków wynikających z funkcji płatnika, jeżeli podmiot takowe funkcje pełnił w danym roku podatkowym. Zaniedbania na tym gruncie mogą zrodzić negatywne skutki finansowe i karne.

Niezłożenie przed końcem działalności gospodarczej właściwych dokumentów może zrodzić sankcje karnoskarbowe

Płatnik, który nie składa w terminie wymaganych informacji podatkowych może zostać ukarany na podstawie art. 80 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks krany skarbowy karą grzywny do 180 stawek dziennych.

Zgodnie z przywołaną wyżej ustawą Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.

Zatem w 2023 roku (przyjmując wynagrodzenie minimalne obowiązujące od lipca w kwocie 3 600 zł brutto), stawka dzienna kształtuje się w przedziale od 120 zł do 48 000 zł). Minimalna grzywna w stawkach dziennych wynosi 10 stawek, czyli w 2023 roku 1 200 zł. W wypadku mniejszej wagi w rozumieniu kodeksu, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Czynny żal czyli zaniechanie ukarania sprawcy czynu zabronionego

Płatnik likwidujący działalność gospodarczą, który przed dniem jej zakończenia nie złoży w organie podatkowym odpowiednich dokumentów i/lub nie dostarczy ich podatnikowi, dopuści się tym samym czynu zabronionego w rozumieniu ustawy Kodeks karny skarbowy.

Od negatywnych sankcji, w przypadku nieterminowego złożenia informacji/deklaracji, uchronić się można składając tzw. czynny żal. Instytucja czynnego żalu wynika z art. 16 ustawy Kodeks karny skarbowy. Przepis ten wskazuje, iż Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Korzystając z czynnego żalu konieczne jest złożenie brakujących informacji/deklaracji oraz uiszczenie ewentualnego zaległego podatku.

Czynny żal należy złożyć na piśmie w dowolnym urzędzie skarbowym. W 2023 roku po zmianie organizacji Krajowej Administracji Skarbowej powstały wątpliwości, gdzie należy kierować czynne żale, bowiem w każdym województwie wyznaczony został jeden urząd skarbowy do wykonywania zadań mi.in w zakresie spraw dot. przestępstw i wykroczeń skarbowych, pełniący rolę „organu powołanego do ścigania”. Ministerstwo Finansów rozwiało wątpliwości i potwierdziło, że składnie czynnych żalów należy procedować na dotychczasowych zasadach poprzez kierowanie ich do dowolnego urzędu skarbowego (rekomendowane jest składanie czynnego żalu w urzędzie skarbowym właściwym dla podatnika).

Należy mieć jednak na względzie fakt, iż czynny żal może w pewnych okolicznościach nie przynieść oczekiwanych rezultatów, w szczególności gdy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Próbki towaru na degustacje na gruncie PIT i VAT

Opublikowano: 2023-01-27

Polska ustawa o VAT nakazuje opodatkować nieodpłatne przekazanie towarów bowiem traktuje to jako transakcję dostawy towarów (sprzedaży towarów).

Czy próbki towarów na degustację powinny być opodatkowanie VAT i PIT? Na co powinien zwrócić uwagę przedsiębiorca przekazujący dane towary?

Nieodpłatne przekazanie towaru podlega opodatkowaniu VAT

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2022 r. poz. 931 zwanej dalej ustawą o VAT) dostawa towarów to m.in. nieodpłatne przekazanie przez czynnego podatnika VAT towarów należących do jego przedsiębiorstwa, a konkretnie:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny

– jeżeli czynnemu podatnikowi VAT przysługiwało (w całości lub w części) prawo do odliczenia podatku VAT wobec tych zakupionych (zaimportowanych lub wytworzonych) towarów lub ich części składowych.

ISTOTNE:

Opodatkowaniu VAT nie podlegają przekazywane przez czynnego podatnika VAT prezenty o małej wartości i próbki, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Próbka, prezent o małej wartości czyli co?

Prawodawca w art. 7 ust 4 i 7 wyjaśnił co rozumie przez próbkę towaru albo prezent o małej wartości, którego przekazanie nie podlega opodatkowaniu VAT. Uszczegółowienie zaprezentowano w poniższej tabeli.

Cechy próbki i prezentu o małej wartości
Prezent o małej wartości Próbka
Cechy prezentu o małej wartości dotyczą przekazywanego prezentu przez przedsiębiorcę w postaci jego towaru jednej osobie. Identyfikowalna jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, która pozwala na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci.
Łączna wartość prezentu o małej wartości nie może przekroczyć w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku VAT), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób. Przekazanie (wręczenie) próbki przez podatnika ma na celu promocję tego towaru.
Jeśli przekazanie prezentu o małej wartości nie ujęto w ewidencji, o której mowa powyżej, to jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku VAT), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie może przekroczyć 20 zł. Przekazanie (wręczenie) próbki przez podatnika nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

TSUE w wyroku z dnia 30.09.2010r. o sygn. C-581/08 objaśnił, że próbka towaru to […] „egzemplarz okazowy produktu, mający na celu promocję jego sprzedaży i pozwalający na ocenę jego cech i właściwości bez wykorzystania końcowego innego niż nieodłącznie powiązane z takimi działaniami promocyjnymi.

Prawo krajowe nie może ograniczyć tego pojęcia w sposób ogólny jedynie do egzemplarzy okazowych mających postać inną niż przeznaczona do sprzedaży lub jedynie do pierwszego z serii jednakowych egzemplarzy okazowych przekazywanych przez podatnika na rzecz tego samego odbiorcy bez uwzględnienia charakteru przedstawianego produktu oraz okoliczności gospodarczych właściwych dla każdej czynności przekazania egzemplarzy okazowych”. […].

Przykład 1

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży różnego rodzaju kawy i herbaty oraz na wynajmie urządzeń do parzenia kawy.

Podatnik rozpoczął planowaną od miesięcy akcję promocyjną, która polega na prezentacji i degustacji próbek jego produktów zarówno aktualnym klientom jak i potencjalnym nabywcom.

Akcja na ma celu promocję sprzedawanych produktów, dotarcie do nowej grupy klientów, zwiększenie sprzedaży czy po prostu sprawdzenie towaru przez odbiorców przez jego zakupem.

Akcje te są organizowane w hipermarketach oraz na festynach.

W czasie akcji promocyjnych do degustacji zużywane są także takie wyroby jak cukier, śmietanka, mleko, kubki itp.

Od nabycia wszystkich wyżej wymienionych towarów podatnik odliczył w pełni podatek VAT naliczony.

Podatnik prowadzi protokół w którym wycenione są wydawane do degustacji próbki kawy czy herbaty.

W omawianej sytuacji i przedstawionych okolicznościach przekazanie próbek kawy czy herbaty do degustacji nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT.

Nieodpłatne przekazanie próbek towaru na degustację na gruncie PIT

Nawiązując do wspomnianej akcji promocyjnej dotyczącej degustacji próbek towarów, która ma na celu promocję sprzedawanych produktów, dotarcie do nowej grupy klientów, zwiększenie sprzedaży czy po prostu sprawdzenie towaru przez odbiorców przez jego zakupem to nabycie przez przedsiębiorcę towarów na poczet realizacji promocji będzie stanowiło u niego koszt uzyskania przychodu.

ISTOTNE:

Jak mówi art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PDOF) za koszty uzyskania przychodów nie uważa się kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Tak więc o ile akcje marketingowe będą skupiać się na powyższych celach promocji finalnego produktu i nie będą stanowić kosztów reprezentacyjnych, wówczas będą mogły u przedsiębiorcy stanowić koszty firmowe.

Z kolei po drugiej stronie a więc po stronie odbiorcy degustacji warto wspomnieć o art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o PDOF. Przepis ten mówi, iż zwalnia się z podatku dochodowego od osób fizycznych (PDOF) wartość nieodpłatnego świadczenia otrzymanego od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą – jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł.

Powyższe zwolnienie nie ma jednak zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Jeżeli otrzymanie nieodpłatnego świadczenia nie spełnia ww. warunków wówczas obiorca świadczenia będzie zobowiązany rozpoznać przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PDOF i to w sposób właściwy dla swojego statutu tzn. w zależności czy będzie osobą prywatną czy przedsiębiorcą.

Opublikowane w

Czy każdą sprzedaż należy wliczyć do limitu VAT 200.000 zł

Opublikowano: 2023-01-20

Wielu podatników zastanawia się co konkretnie wlicza się do wartości sprzedaży 200.000 zł, której przekroczenie obliguje podatnika do rejestracji do VAT.

Warto podkreślić, iż nie każdą sprzedaż należy wliczać do wartości sprzedaży. Jest to o tyle ważne, iż w wielu przypadkach podatnik może nadal korzystać ze zwolnienia z VAT a w innych już dawno powinien dokonać rejestracji.

W roku 2023 limit ten został utrzymany na takim samym poziomie.

Limit wartości sprzedaży

Limit wartości sprzedaży określa maksymalną wartość sprzedaży za cały poprzedni rok podatkowy (kalendarzowy) do wysokości którego podatnik prowadzący działalność gospodarczą nie będzie musiał rejestrować się jako czynny podatnik VAT.

W niniejszej publikacji uwagę skupiono wyłącznie na wartości sprzedaży a więc pominięto rodzaj prowadzonej działalności, która może od razu obligować podatnika do rejestracji do VAT a także pozostałe aspekty z tym związane.

ISTOTNE:

Podatnik podmiotowo zwolniony z VAT do podatnik korzystający ze zwolnienia z VAT ze względu na nieprzekroczenie wartości sprzedaży za poprzedni rok podatkowy w kwocie 200.000 zł.

Czego podatnik zwolniony z VAT nie wlicza do limitu obrotu 200.000zł

Którą konkretnie sprzedaż nie należy uwzględniać w wartości sprzedaży przyrównywanej do limitu 200.000 zł zaprezentowano w poniżej tabeli.

Jakiej sprzedaży nie wlicza się do limitu wartości sprzedaży 200.000 zł
Lp. Miejsce prowadzenia działalności
1. Kwoty podatku VAT
2. Wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO), która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju
3. Sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI), która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju
4. Odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku VAT (zwolnienie przedmiotowe ze względu na rodzaj sprzedawanych towarów lub wykonywanych usług).
5. Odpłatnej dostawy towarów zaliczanych przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

ISTOTNE:

Do limitu wartości sprzedaży 200.000 zł wlicza się transakcje związane z:

  1. nieruchomościami,
  2. usługami ubezpieczeniowymi
  3. usługami zarządzania funduszami inwestycyjnymi, portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, pracowniczymi programami emerytalnymi, obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym oraz tzw. OFE i PPK,
  4. usługami pośrednictwa, których przedmiotem sprzedaży są udziały w spółkach lub podmiotach posiadających osobowość prawną z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi,
  5. walutami, banknotami i monetami używanymi jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi (monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną),
  6. usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
  7. usługami których przedmiotem są instrumenty finansowe (akcje, obligacje, inne papiery wartościowe) z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie,
  8. usługami w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,

– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.

Uwaga na otrzymaną zaliczkę

Organy podatkowe stoją na stanowisku, iż otrzymanie zaliczki na poczet przyszłej dostawy przez podatnika zwolnionego podmiotowo z VAT należy wliczać do wartości sprzedaży porównywane do limitu 200.000 zł.

Tak więc jeżeli zwolniony podmiotowo podatnik przed otrzymaniem zaliczki będzie wykazywał w księgach wartość sprzedaży (po wyłączeniu ww. typów sprzedaży) np. kwotę 195.000 zł a następnie otrzyma zaliczkę 10.000 zł to przed otrzymaniem tej zaliczki winien dokonać rejestracji jako czynny podatnik VAT.

Podatnik zwolniony z VAT a czynny podatnik VAT

Istnieje pewna różnica pomiędzy patrzeniem na limit wartości sprzedaży 200.000 zł u podatnika zwolnionego z VAT a czynnego VAT-owca, który chce skorzystać ze zwolnienia z VAT w przyszłym roku.

W przypadku czynnego podatnika VAT, który w kolejnym roku podatkowym sprawdza wartość swojej sprzedaży z poprzedniego roku czyli sumuje krajową wartość sprzedaży a także wyłącza z wartości sprzedaży wszystkie typy sprzedaży wymienione w tabeli.

Z kolei podatnik podmiotowo zwolniony z VAT niekiedy może dokonać sprzedaży zagranicznej jako podatnik niezarejestrowany do VAT i z uwagi na brak spełnienia ustawowych warunków kwalifikacji sprzedaży zagranicznej – będzie musiał ją ująć do sprzedaży krajowej czego skutkiem będzie wliczenie jej do wartości sprzedaży liczonej do limitu.

Podatnicy rozpoczynający działalność w trakcie roku mają mniejszy limit wartości sprzedaży

Podatnik podmiotowo zwolniony z VAT, który rozpocznie działalność gospodarczą w trakcie roku, wówczas oblicza limit jako:

  1. wartość limitu 200.000 zł
  2. do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym.

Jeśli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy obliczonego w powyższy sposób limitu wartości sprzedaży, wówczas podatnik nie będzie miał obowiązku rejestracji do VAT w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej ale i w kolejnym roku (do momentu gdy w kolejnym roku przekroczy już limit całoroczny 200.000 zł).

Przykład 1

Podatnik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej od 01.02.2023r. Wartość limitu dla podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą w trakcie roku nie wynosi 200.000 zł. Należy ją obliczyć w następujący sposób:

  1. ustalenie liczby dni prowadzenia działalności gospodarczej w 2023r.

Liczba dni prowadzenia działalności w roku 2023:

365 dni – 31 dni (styczeń 2023r.) = 334 dni

  1. Ustalenie limitu wartości sprzedaży na rok 2023 korzystającego z podmiotowego zwolnienia z VAT

(200.000 zł x 334) / 365 dni = 183.013,70 zł.

Przekroczenie limitu wartości sprzedaży 200.000 zł

Niezwykle ważnym momentem dla podatnika, który korzysta z podmiotowego zwolnienia z VAT jest ewentualne przekroczenie wartości limitu sprzedaży 200.000zł. Zwolnienie do limitu wartości sprzedaży 200.000 zł traci moc już w momencie dokonywania sprzedaży, która spowoduje przekroczenie limitu wartości sprzedaży 200.000 zł.

ISTOTNE:

Jeżeli podatnik obliczył, iż kolejna sprzedaż spowoduje przekroczenie limitu wartości 200.000 zł, wówczas przed dokonaniem tej sprzedaży ma obowiązek zarejestrować się jako czynny podatnik VAT na formularzu VAT-R.

Podatnik rejestrując się jako czynny podatnik VAT zgłasza za pomocą ww. formularza, iż rezygnuje ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy o VAT a jako datę musi wskazać datę wcześniejszą niż data dokonania ww. sprzedaży przekraczającej limit 200.000 zł.

Opublikowane w

Rezygnacja z ryczałtu a obowiązek sporządzenia inwentury.

Opublikowano: 2023-01-13

Początek roku to dla wielu przedsiębiorców czas kalkulacji związanych ze zmianą formy opodatkowania. Termin na podjęcie tej decyzji upływa 20 dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód w roku podatkowym. W praktyce czas na zmianę formy opodatkowania upływa 20-tego lutego danego roku podatkowego, jeżeli podatnik w styczniu osiągnął przychody z działalności gospodarczej. W niniejszym wpisie przeanalizujemy problem rezygnacji z ryczałtu i związanego z tym obowiązku sporządzenia inwentury.

Dlaczego i w jaki sposób podatnicy mogą zrezygnować z ryczałtu

Ryczałt jest z pewnością atrakcyjną formą opodatkowania, aczkolwiek w pewnych okolicznościach może okazać się nieopłacalny w stosunku do alternatywnych form opodatkowania. Dla przykładu:

  • przedsiębiorstwa handlowe, czy produkcyjne, które wybrały ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą zwyczajnie tracić na tej formie opodatkowania wskutek rosnących cen energii, płac, czy towarów i materiałów.
  • małe przedsiębiorstwa mogą skorzystać z dobrodziejstwa opodatkowania skalą podatkową z kwotą wolną od podatku wynoszącą 30 000 zł, czego efektem będzie nawet brak opodatkowania podatkiem PIT.

Rezygnacja z ryczałtu i wybór alternatywnej formy opodatkowania (skala podatkowa/podatek liniowy) wymaga spełnienia dwóch przesłanek. Pierwszą jest termin na złożenie stosownego oświadczenia (do 20-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód). Drugą przesłanką jest dochowanie pisemnej formy złożenia takiego oświadczenia naczelnikowi urzędu skarbowego, właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika lub alternatywnie zamiana formy opodatkowania na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2022 r. poz. 541).

Reasumując przedsiębiorca może zrezygnować z ryczałtu i wybrać tym samym skalę podatkową albo opodatkowanie w formie podatku liniowego na podstawie art. 9 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, składając pisemne oświadczenie w tej sprawie. Alternatywnie na podstawie art. 9 ust. 1c przedsiębiorca może zrezygnować z ryczałtu i wybrać zasady ogólne dokonując aktualizacji wpisu w CEiDG.

Rezygnacja z ryczałtu a obowiązek sporządzenia inwentury na dzień 1 stycznia

Podatnicy korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu nie mają co do zasady obowiązku sporządzania remanentów. Z dniem 1 stycznia 2019r. z ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym uchylono przepis, który nakazywał ryczałtowcom sporządzanie inwentury.

Rezygnując z ryczałtu przedsiębiorca nie będzie już podlegał w/w ustawie, bowiem wybierając zasady ogólne należy prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów zgodnie z regulacjami wynikającymi z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

W § 24 powyższego rozporządzenia przewidziano przypadki i terminy, w których podatnicy są zobowiązani sporządzić remanent. Jednym z nich jest obowiązek sporządzenia remanentu na dzień 1 stycznia danego roku podatkowego. Pełna treść przepisu wygląda następująco „Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania podatku na podstawie ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 43, 1495, 1649 i 2200), zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.”

Powyższe oznacza, że rezygnacja z ryczałtu i wybór opodatkowania na zasadach ogólnych wiąże się z obowiązkiem sporządzenia inwentury na dzień 1 stycznia roku podatkowego, z początkiem którego podatnik zrezygnował z ryczałtu.

Sporządzając inwenturę należy przestrzegać zasad opisanych w rozporządzeniu w § 25 i 26 m.in. w zakresie zasad wyceny materiałów, towarów handlowych, wartości dewizowych i produkcji objętych spisem z natury.

Niesporządzenie inwentury – skutki dla podatnika

Rezygnacja z ryczałtu i niesporządzenie inwentury na dzień 1 stycznia może wiązać się z negatywnymi skutkami dla przedsiębiorcy na dwóch głównych płaszczyznach. Po pierwsze niedostosowanie się do przepisów w tym zakresie może doprowadzić do uznania księgi za wadliwą, a zgodnie z art. 193 ustawy Ordynacja podatkowa, wadliwe księgi mogą zostać nie uznane za dowód w sprawie.

Drugim istotnym, negatywnym skutkiem niesporządzenia inwentury jest wymiar finansowy. Brak remanentu początkowego będzie skutkować wyższym podatkiem wykazywanym w zeznaniu rocznym oraz wyższą składką zdrowotną.

Na zasadach ogólnych zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy o PIT, u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem, a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Jeżeli więc podatnik nie sporządzi remanentu na dzień 1 stycznia, to zawsze będzie mieć wyższy remanent końcowy od początkowego, a tym samym będzie zobligowany do powiększenia dochodu z działalności za dany rok o wartość remanentu końcowego. Stratą podatnika będzie natomiast nieujęty w rozliczeniu remanent początkowy. Dla przykładu nierozliczenie remanentu początkowego na podatku liniowym o wartości 50 000 zł przyniesie stratę w kwocie nadpłaconego podatku w wysokości 9 500 zł (19% x 50 000 zł) i nadpłaconej składki zdrowotnej w kwocie 2 450 zł (4,9% x 50 000 zł).

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

PIT i VAT a ulga na złe długi po stronie wierzyciela. Likwidacja załącznika PIT-WZ.

Opublikowano: 2023-01-05

Zatory płatnicze to jeden z wielu aspektów prowadzenia działalności gospodarczej. Wykonanie usług i wystawienie faktury generuje obowiązek podatkowy i konieczność odprowadzenia danin, pomimo braku otrzymania pieniędzy. Jak uniknąć strat i nadpłaconych podatków z tytułu nieopłaconych przez dłużników faktur? – o tym poniżej!

Ulga na złe długi po stronie wierzyciela w PIT

Rozpoznanie przychodu podatkowego w PIT, a następnie nieuregulowanie zobowiązania przez kontrahenta jest odwracalne w skutkach. Jeżeli od terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, upłynęło 90 dni, wówczas wierzyciel ma prawo o tę kwotę obniżyć podstawę opodatkowania.

Na zasadach ogólnych (skala podatkowa/podatek liniowy), odbywa się to na etapie obliczania zaliczek na podatek dochodowy, a następnie w zeznaniu rocznym. Z kolei podatnicy, korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu, zmniejszenia podstawy opodatkowania dokonują wyłącznie w zeznaniu rocznym.

Co należy istotnie podkreślić, ulga na złe długi dla wierzyciela jest dobrowolna. Zupełnie inaczej niż w przypadku dłużnika, który obligatoryjnie musi skorygować podstawę opodatkowania o wartość nieopłaconych zobowiązań.

W tym miejscu warto wspomnieć o pozytywnej zmianie, mianowicie ustawodawca zdecydował się na likwidację załącznika do zeznania rocznego PIT-WZ. Za 2022 rok podatnicy będą ostatni raz zobligowani do wypełnienia PIT-WZ. Załącznik PIT-WZ stanowił istotne utrudnienie dla podatników, ponieważ należało w nim zamieścić szczegółowe informacje o każdej przeterminowanej wierzytelności/zobowiązaniu z osobna.

Istota ulgi na złe długi na gruncie PIT z uwzględnieniem PIT-WZ została zobrazowana na poniższym przykładzie.

:

Przykład 1

Pan Wiesław sprzedał towary za kwotę 5000 zł netto. Termin płatności za należności objęte fakturą został ustalony na 15 sierpnia 2022r.

Z uwagi na fakt, iż Pan Wiesław nie otrzymał należności, począwszy od rozliczenia za listopad 2022 (w listopadzie upłynęło 90 dni od terminu płatności), Pan Wiesław ma prawo do obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Dochód narastająco Pana Wiesława na koniec listopada 2022r. wynosił 76 000 zł. Z kolei podstawa opodatkowania po pomniejszeniu o nieuregulowaną należność wynosiła 71 000 zł.

Jeżeli należność nie zostanie uregulowana do dnia złożenia zeznania podatkowego za 2022 rok, Pan Wiesław dokona obniżenia podstawy opodatkowania o kwotę 5 000 zł w zeznaniu rocznym, wypełniając dodatkowo załącznik PIT-WZ, w którym zamieści dane dłużnika, jego NIP, numer faktury/rachunku oraz datę wystawienia faktury/rachunku lub zawarcia umowy.

ISTOTNE:

Ulga na złe długi nie wypływa na podstawę składki zdrowotnej uzależnionej od wysokości dochodu/przychodu. „Odzyskanie” nadpłaconej składki zdrowotnej będzie możliwe jedynie w drodze odpisów aktualizujących wartość należności, których nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z warunkami ustawy o PIT.

Ulga na złe długi po stronie wierzyciela w VAT

Nieotrzymanie należności w ciągu 90 dni pozwoli również na skorygowanie podatku VAT, przypadającego na wartość nieuregulowanej faktury. W tym miejscu należy podkreślić, iż warunki ulgi na złe długi w VAT zostały istotnie zliberalizowane dzięki SLIM VAT 2 ze skutkiem od 1 października 2021r.

Obecnie możliwość zastosowania korekty w podatku VAT z tytułu ulgi na złe długi po stronie wierzyciela, uzależniona jest od spełnienia dwóch warunków:

  • na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,
  • od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Jeżeli powyższe warunki są spełnione, wówczas należy dokonać korekty z tytułu ulgi na złe długi, w deklaracji JPK składanej za okres, w którym doszło do przeterminowania należności o 90 dni pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres, wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Opóźniona decyzja o skorzystaniu z ulgi na złe długi wiąże się z koniecznością złożenia korekty JPK za okres, w którym należność uległa przeterminowaniu o 90 dni. Omawiany problem został przedstawiony na poniższym przykładzie.

Przykład 2

Pan Andrzej wykonał usługę budowlaną i wystawił fakturę na kwotę 2000 zł netto + 460 zł VAT z terminem płatności określonym na 15 maja 2022r.

Pan Andrzej nie skorzystał z prawa do ulgi na złe długi i nie dokonał stosownej korekty w JPK składanym za sierpień 2022r. (w sierpniu należność uległa przeterminowaniu o 90 dni). Pan Andrzej zapłacił do urzędu skarbowego podatek VAT w zawyżonej wysokości.

Pan Andrzej w grudniu 2022r. doszedł do wniosku, iż chciałby odzyskać nadpłacony podatek, ponieważ dłużnik w dalszym ciągu nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku opłacenia faktury. Pan Andrzej nie może dokonać korekty z tytułu ulgi na złe długi w bieżącej deklaracji JPK składanej za listopad 2022r. Musi on złożyć korektę JPK za sierpień 2022r., czyli za okres, w którym faktura uległa przeterminowaniu o 90 dni. Dodatkowo Pan Andrzej musi zawnioskować o zwrot nadpłaty podatku VAT.

ISTOTNE:

W przypadku gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Stosownie ulgi na złe długi w VAT wymaga wypełnienia dodatkowego załącznika do deklaracji JPK, oznaczonego JPK ZD. W załączniku tym należy zaraportować dokładne dane dot. dłużnika (nazwa, NIP) oraz przeterminowanej faktury stanowiącej podstawę do ulgi na złe długi (numer faktury, datę wystawienia, termin płatności, podstawę opodatkowania i kwotę podatku należnego).

Autor: Łukasz Kluczyński