Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne na czas zawieszenia działalności.

Przedsiębiorcy niejednokrotnie zmuszeni są do zawieszenia, a nawet likwidacji działalności gospodarczej, szczególnie w czasach spowolnienia gospodarczego. Czasowa lub stała rezygnacja z działalności powoduje ustanie tytułu do ubezpieczeń. Jeżeli przedsiębiorca nie posiada dodatkowo angażu (np. umowy o pracę/zlecenia), albo nie ma możliwości zgłoszenia się do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, wówczas rozwiązaniem może być dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe informacje z tego zakresu!

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne – warunki, zgłoszenie

Możliwość zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego wynika z art. 68 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z powyższą regulacją, osoba może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego pod warunkiem, że nie posiada innego tytułu do ubezpieczenia. Powyższe dotyczy także pracowników przebywających na urlopach bezpłatnych.

ISTOTNE:

Brak ubezpieczenia zdrowotnego, to bardzo duże ryzyko, które może doprowadzić do konieczności pokrycia kosztów leczenia w przypadku choroby, czy wypadku. Warto również pamiętać, że od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego, prawo do świadczeń istnieje jeszcze przez 30 dni.

Jeżeli osoba zamierza zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego i rzeczywiście nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń, czy też nie ma możliwości podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne jako członek rodziny, albo nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego dla bezrobotnych wówczas:

  • wystosowuje do właściwego ze względu na adres zamieszkania oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym (dostępny na stronie internetowej NFZ),
  • uiszcza opłatę w wysokości 20%, 50%, 100%, 150% lub 200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki, jeżeli przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym wynosiła odpowiednio od 3-12 miesięcy, powyżej roku do 2 lat, powyżej 2 lat do 5 lat, powyżej 5 do 10 lat lub powyżej 10 lat,
  • podpisuje umowę przygotowaną przez NFZ.

Zawarcie umowy z NFZ, to jeszcze nie koniec formalności, bowiem konieczne jest zgłoszenie tego faktu w ZUS, składanie do ZUS dokumentów rozliczeniowych oraz terminowe opłacanie składki. Kwestie z tym związane zostały omówione w kolejnym podrozdziale.

Zgłoszenie i rozliczenie w ZUS dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wymaga zgłoszenia i rozliczenia w ZUS przy pomocy odpowiednich formularzy:

  • zgłoszenia należy dokonać w ciągu 7 dni od dnia wskazanego w umowie z NFZ na druku ZZA z kodem 24 10 X X. Przy dobrowolnym ubezpieczeniu zdrowotnym istnieje możliwość zgłoszenia członków rodziny. Zgłoszenia dokonuje się na druku ZCNA,
  • rozliczenia i opłacenia składki należy dokonywać comiesięcznie na formularzu DRA do 15-tego dnia kolejnego miesiąca. Oznacza, to, że deklaracje rozliczeniowe nie klonują się!

Powyższego można dokonać w oddziale ZUS, za pośrednictwem portalu PUE ZUS (ePłatnik), albo przy pomocy programu Płatnik.

ISTOTNE:

Korzystając z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego należy pamiętać o terminowym opłacaniu składki. Umowa z NFZ wygasa po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek lub w przypadku nieopłacenia w wyznaczonym terminie kolejnej raty opłaty.

Wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Podstawę wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu z poprzedniego kwartału. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia za dany kwartał ogłaszana jest Obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku.

Powyższe oznacza nic innego, niż zmienność kwoty stanowiącej podstawę do obliczenia dobrowolnej składki zdrowotnej. Przykładowo podstawę dla dobrowolnej składki zdrowotnej za miesiące październik-grudzień 2020r. stanowi przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w trzecim kwartale 2020r. w kwocie 5 371,81 zł. Wysokość składki wynosi więc 483,46 zł (9% podstawy).

Składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne – czy można odliczyć od podatku?

Kończąc rozważania w zakresie dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, warto nadmienić, że opłacone w danym roku składki można odliczyć od podatku w wysokości 7,75% podstawy. Występuje tutaj analogia do obowiązkowej składki zdrowotnej, bowiem przepisy podatkowe, a konkretnie ustawa o PIT, nie różnicuje składek obowiązkowych i dobrowolnych.

Powyższe stanowisko potwierdzają również organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 4 maja 2016r. sygn. ILPB1/4511-1-145/16-2/PP, gdzie stwierdzono w szczególności, że „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony stan faktyczny, należy się zgodzić ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że ma on prawo do odliczenia od podatku dochodowego składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu rocznym, jeżeli osiągnie dochód w 2016 r. Przy czym należy zaznaczyć, że zgodnie z treścią wspomnianego wcześniej art. 27b ust. 2 ww. ustawy, kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą Wnioskodawca będzie mógł zmniejszyć podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Nadto, składka musi być opłacona w danym roku podatkowym i właściwie udokumentowana.”

ISTOTNE:

Ustawa o PIT nie precyzuje źródła przychodu, w ramach którego można odliczyć zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne. Oznacza, to, że osoba, która była zatrudniona np. w oparciu o umowę o pracę, może w ramach tego źródła przychodów odliczyć zapłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne i uzyskać zwrot podatku.

Autor: Łukasz Kluczyński

Opublikowano: 2021-01-22