Polski Ład – zmiany dla osób samotnie wychowujących dzieci

Opublikowano: 2022-04-22

Polski Ład przyniósł wiele niekorzystnych zmian na gruncie obciążeń podatkowych, które uderzają szczególnie w lepiej zarabiających podatników. Do tej grupy należą m.in. osoby samotnie wychowujące dzieci, które począwszy od 2022 roku mogą istotnie stracić w związku ze zmianą przepisów. Szczegóły poniżej!

Od 2022 roku osoby samotnie wychowujące dzieci nie rozliczą na analogicznych zasadach jak małżonkowie

Z dniem 1 stycznia 2022r. usunięto z ustawy o PIT art. 6 ust. 4, uprawniający osoby samotnie wychowujące dzieci do preferencyjnego rozliczenia podatku, które polegało na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości od połowy łącznych dochodów (sposób rozliczenia podatku analogiczny dla wspólnie rozliczających się małżonków).

Rozwiązanie to było szczególnie korzystne dla osób samotnie wychowujących dzieci z wysokimi dochodami, przekraczającymi kwotę stanowiącą równowartość pierwszego progu podatkowego. Jeżeli na przykład dochód roczny wynosił 160 000 zł, to realnie podatek obliczany był od połowy tej kwoty, czyli od 80 000 zł. Samotny rodzic otrzymywał więc zwrot nadpłaconego podatku w rocznym zeznaniu podatkowym.

Aktualnie obowiązujące przepisy takiej możliwości już nie stwarzają co sprawia, że ta grupa podatników poniesie realne straty, pomimo, że pierwszy próg skali podatkowej podniesiono do 120 000 zł.

ISTOTNE:

W rozliczeniu za 2021 rok, osoby samotnie wychowujące dzieci mogą ostatni raz skorzystać z dotychczasowych zasad rozliczenia podatku!

Samotni rodzice z działalnością gospodarczą mogą rozważyć zmianę formy opodatkowania

Osoby samotnie wychowujące dzieci, które do tej pory rozliczały się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) i korzystały z preferencyjnego opodatkowania w pewnych sytuacjach powinny rozważyć zmianę formy opodatkowania. Dotyczy to osób, które osiągają stosunkowo wysokie dochody. Na poniższym przykładzie zaprezentowano sytuację, w której zmiana formy opodatkowania przyniesie istotne korzyści podatkowe w rozliczeniu za 2022 rok.

Przykład 1

Pani Anna zatrudniona jest w oparciu o umowę o pracę z miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 13 000 zł brutto. Oznacza, to że jej dochód roczny (nawet po odliczeniu składek na ub. społeczne), spowoduje przekroczenie pierwszego progu podatkowego wynoszącego w 2022 roku 120 000 zł.

Pani Anna dodatkowo posiada zarejestrowaną pozarolniczą działalność gospodarczą rozliczaną na skali podatkowej, z której osiągnie dochód na poziomie 70 000 zł.

Skutkiem likwidacji preferencyjnego rozliczenia dla osób samotnie wychowujących dzieci będzie:

  1. Konieczność zapłaty podatku dochodowego w kwocie 32% od części dochodu osiągniętego ze stosunku pracy, stanowiącego nadwyżkę powyżej 120 000 zł.
  2. Konieczność zapłaty podatku w wysokości 32% od całości osiągniętego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.
  3. Brak możliwości rozliczenia podatku od połowy łącznych dochodów, które mieściłby się w pierwszym przedziale skali podatkowej opodatkowanym stawką 17%.

Zmiana formy opodatkowania w działalności gospodarczej spowodowałaby „ucieczkę” z 32%-towej stawki podatku (wybór alternatywnej formy opodatkowania – ryczałt/podatek liniowy – wymaga przeanalizowania wysokości przychodów i kosztów prowadzonej działalności gospodarczej).

Alternatywna ulga 1500 zł dla samotnych rodziców wprowadzona przez Polski Ład

Straty samotnie wychowujących rodziców związanych z likwidacją możliwości obliczenia podatku w podwójnej wysokości od połowy dochodów, rekompensować ma zupełnie nowa ulga (art. 27ea ustawy o PIT). Polega ona na możliwości odliczenia od podatku kwoty 1500 zł przy jednoczesnym spełnieniu wymienionych poniżej warunków związanych z:

  • statusem związku (status panny, kawalera, wdowy, wdowca, rozwódki, rozwodnika, osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów lub osoby pozostającej w związku małżeńskim z osobą pozbawioną praw rodzicielskich lub odbywającą karę pozbawienia wolności),
  • samotnym wychowywaniem dzieci, które muszą spełniać określone przesłanki z ustawy (dzieci małoletnie, dzieci pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną i pełnoletnie do ukończenia 25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w krajowych lub zagranicznych przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe. Dzieci ponadto nie mogą uzyskiwać dochodów wyższych niż 3089 zł z wyjątkiem renty rodzinnej, ani stosować opodatkowania podatkiem liniowym, tonażowym, czy ryczałtowym z wyjątkiem opodatkowania ryczałtem najmu prywatnego),
  • statusem podatkowym (konieczne jest posiadanie nieograniczonego obowiązku podatkowego w Polsce. Ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy tylko określonych ustawą przypadków),
  • statusem rodzica samotnie wychowującego dzieci (ulga nie przysługuje osobie, która wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym, lub złożyła wniosek o wspólne opodatkowanie na zasadach przewidzianych dla małżonków).

ISTOTNE:

Odliczenie przysługuje jednemu z rodziców albo opiekunów prawnych. W przypadku braku porozumienia między podatnikami odliczenie stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Ostatnie korzystne rozliczenie możliwe za 2021 rok

Kończąc rozważania w zakresie zmian wprowadzonych przez „Polski Ład” na gruncie rozliczeń osób samotnie wychowujących dzieci należy stwierdzić, iż nowe regulacje będą niekorzystne dla samotnych rodziców z dochodami wykraczającymi poza pierwszy próg skali podatkowej. Takie osoby winny zastanowić się nad optymalizacją swoich rozliczeń.

Z kolei osoby o niższych dochodach z pewnością skorzystają na uldze 1500 zł, jednak każdorazowo należy przenalizować restrykcyjne warunki jej stosowania, omówione w poprzednim podrozdziale.

Warto pamiętać, że z dotychczasowych preferencyjnych warunków rozliczenia osób samotnie wychowujących dzieci można skorzystać jeszcze w rozliczeniu za 2021 rok. Należy jednak mieć na uwadze, że owo rozliczenie również wiąże się z koniecznością spełnienia określonych przesłanek zarówno po stronie rodzica (status osoby samotnie wychowującej dzieci) jak i samych dzieci (analogiczne warunki podatkowe do wskazanych w poprzednim podrozdziale).

Autor: Łukasz Kluczyński