Opublikowano: 2022-12-09
Złożenie pierwszego pliku JPK w danym roku podatkowym, to dla wielu podatników obowiązek dokonania rocznej korekty podatku naliczonego. Korekta ta bardzo często obejmuje VAT odliczony od nabycia środków trwałych jak i od bieżących śródrocznych zakupów. W dalszej części wpisu przedstawiamy w jaki sposób tego dokonać.
Z czego wynika obowiązek rocznej korekty odliczonego podatku VAT?
W pierwszej kolejności wyjaśnić należy istotę poruszonego w niniejszym wpisie zagadnienia. Najkrócej rzecz ujmując korekta podatku naliczonego dotyczy sytuacji, w których podatnik wykonuje działalność zarówno opodatkowaną VAT jak i zwolnioną. Taki podatnik dokonując zakupów:
- wyłącznie na potrzeby sprzedaży zwolnionej, nie ma prawa odliczyć podatku naliczonego z faktur zakupu, ponieważ zakupy nie służą czynnościom opodatkowanym VAT. Dla przykładu podatnik, który prowadzi działalność szkoleniową zwolnioną z VAT, nie odliczy podatku naliczonego od wydatków bezpośrednio związanych z taką działalnością np. materiałów szkoleniowych,
- wyłącznie na potrzeby sprzedaży opodatkowanej, ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przykładowo podatnik świadczący usługi doradcze, opodatkowane VAT, ma pełne prawo do odliczenia VAT z faktur zakupu bezpośrednio powiązanych z tą działalnością np. zakupione usługi biurowe, czy prawne,
- zarówno na potrzeby sprzedaży zwolnionej jak i opodatkowanej, podatnik ma prawo do częściowegoodliczenia podatku VAT wynikającego z faktur zakupu. Częściowe odliczenie VAT dotyczy takich wydatków, których podatnik nie jest w stanie przyporządkować w pełni do sprzedaży zwolnionej, czy opodatkowanej np. usługi księgowe, czy telekomunikacyjne.
Najbardziej złożona kwestia, wokół której koncentrujemy się w przedmiocie omawianego zagadnienia obejmuje powyższy pkt 3. Częściowe odliczenie podatku VAT, przy zastosowaniu tzw. współczynnika, odbywa się dwuetapowo:
- w pierwszej kolejności podatnik dokonuje częściowego odliczenia VAT w oparciu o prognozę, ustaloną na podstawie obrotów za rok ubiegły lub na podstawie prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu (dot. podatników, którzy nie osiągnęli obrotu np. z uwagi na rozpoczęcie działalności, osiągnęli obrót niższy niż 30 000 zł lub jeżeli podatnik uzna, że wyliczony współczynnik byłby niereprezentatywny).
- w drugiej kolejności podatnik dokonuje rocznej korekty podatku naliczonego w oparciu o rzeczywiste obroty osiągnięte w danym roku podatkowym:
- korekta dotyczy pozostałych wydatków bieżących śródrocznych
- korekta dotyczy wydatków związanych ze środkami trwałymi (korekta 10-letnia związana z nieruchomościami, korekta 5-letnia związana z pozostałymi środkami trwałymi).
Roczna korekta podatku naliczonego od zakupów bieżących – prezentacja na przykładzie
Zagadnienie stosowania współczynnika i korekty podatku naliczonego jest na tyle złożone, że zastosowanie go w praktyce może być kłopotliwe dla przedsiębiorców. Aby w sposób bardziej kompleksowy i praktyczny zrozumieć omawiane regulacje, poniżej prezentujemy przykład, obejmujący zarówno prognozę, jak i roczną korektę podatku.
Przykład 1
Pan Wiesław założył działalność gospodarczą w kwietniu 2022r., której przedmiotem jest prowadzenie szkoleń z zakresu BHP. Działalność Pana Wiesława będzie częściowo korzystała ze zwolnienia z VAT (szkolenia dofinansowane ze środków publicznych) oraz częściowo będzie opodatkowana podatkiem VAT (doradztwo z zakresu BPH itp.).
Pan Wiesław wystosował pismo do urzędu skarbowego z propozycją stosowania proporcji wynoszącej 30%. Organ podatkowy w odpowiedzi odesłał protokół z akceptacją zaproponowanego współczynnika.
Podatek VAT od zakupów „mieszanych” wynosił w 2022r. 7.500 zł. Pan Wiesław od faktur zakupu dot. zarówno sprzedaży zwolnionej jak i opodatkowanej w 2022r. odliczył więc 30% podatku naliczonego 2.250 zł (30% x 7.500 zł).
Po zakończeniu roku Pan Wiesław zobligowany jest dokonać rocznej korekty podatku naliczonego w oparciu o rzeczywiste obroty wynoszące 230.000 zł (całkowita sprzedaż, czyli sprzedaż opodatkowana i zwolniona razem), w tym sprzedaż opodatkowana 45.000 zł i sprzedaż zwolniona 185.000 zł. Rzeczywisty współczynnik wynosi 20% (współczynnik zaokrąglamy do najbliższej liczby całkowitej).
Podatek do odliczenia z zakupów „mieszanych” za 2022r. wynosi 1.500 zł (20% z 7.500 zł). Pan Wiesław musi więc oddać nadmiarowo odliczony podatek VAT w kwocie 750 zł (2.250 zł – 1.500 zł).
Kwotę -750 zł należy wykazać w pierwszym JPK_VAT składanym w 2023r. w pozycji 45 „korekta podatku naliczonego od nabycia pozostałych towarów i usług” przy zastosowaniu dokumentu wewnętrznego (oznaczenie w JPK symbolem WEW).
Jednocześnie współczynnik 20% będzie stanowił prognozę do odliczania VAT w 2023r. Po zakończeniu roku nastąpi korekta w oparciu o rzeczywiście osiągnięte obroty itd.
Roczna korekta podatku naliczonego od zakupów środków trwałych
Dodatkową kwestią jest obowiązek dokonania rocznej korekty związanej z zakupami środków trwałych. Okres korekty uzależniony jest od rodzaju i wartości środka trwałego i wynosi on odpowiednio:
- 10 lat w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów, licząc od roku, w którym zostały oddane do używania,
- 5 lat w przypadku pozostałych środków trwałych, licząc od roku, w którym zostały oddane do używania,
- 1 rok w przypadku środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł. Korekty dokonuje się po zakończeniu roku tak jak w przypadku pozostałych nabyć.
Roczna korekta w przypadku nieruchomości lub praw wieczystego użytkowania gruntów, dotyczy jednej dziesiątej, a w przypadku pozostałych środków trwałych o wartości przekraczającej 15 000zł, jednej piątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu.
Korekty podatku naliczonego od zakupu środków trwałych, dokonuje się w oparciu o analogiczne zasady, które zostały opisane w przykładzie powyżej. Korygując 1/10 lub 1/5 podatku, należy posłużyć się więc współczynnikiem obliczonym w oparciu o faktyczne obroty osiągnięte w danym roku podatkowym. Korektę podatku naliczonego od nabycia środków trwałych wykazuje się w innej, dedykowanej do tego celu pozycji nr 44 w JPK „korekta podatku naliczonego od nabycia towarów i usług zaliczonych u podatnika do środków trwałych”.
Autor: Łukasz Kluczyński