Rok 2026 niesie ze sobą wiele zmian na gruncie przepisów prawa podatkowego. Wraz z wdrożeniem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), ustawodawca dokonał wielu zmian na gruncie m.in. prowadzenia podatkowej księgi przychodów, czy ewidencji przychodów oraz zaimplementowania całkowicie nowego obowiązku w postaci corocznego przesyłania JPK. Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje, które pomogą w realizacji lub odroczeniu nowych obowiązków.
JPK_PKPiR, JPK_EWP oraz JPK_ST od 01.01.2026r. Wybór rozliczenia kwartalnego odroczy obowiązek
Nowe struktury JPK dotkną praktycznie każdego przedsiębiorcę, stąd zgłębienie omawianej w tym miejscu materii jest kluczowe.
Na czym polegają zmiany?
- Księga przychodów i rozchodów, ewidencja przychodów oraz ewidencja środków trwałych nie będzie mogła być już prowadzona w dowolnej formie (np. excell, broszura papierowa, nieaktualizowany/dowolny program), ponieważ wprowadzono obowiązek przesyłania ich w formie pliku XML (analogicznie jak w przypadku JPK_VAT),
- Fiskus zyska tym samym wgląd do wszystkich zapisów w księdze, które wpływają na ustalenie dochodu lub przychodu podatnika. Do tej pory organ podatkowy mógł pozyskać takie ewidencje tylko na żądanie podatnika w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej,
- Każdy podatnik będzie więc zobligowany do elektronicznego prowadzenia ksiąg i zaopatrzenia się w narzędzia informatyczne (program) do przygotowywania tych ewidencji zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów, które opublikowało broszury informacyjne oraz schematy/struktury plików (https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk-w-podatkach-dochodowych).
Zasadniczo nowy obowiązek wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku jednakże istnieje możliwość odsunięcia go na 1 stycznia 2027 roku. Warunkiem odroczenia obowiązku jest przejście na rozliczenie kwartalne w podatku VAT i przesyłanie pliku JPK_V7K. Podatników, którzy stosują już rozliczenie kwartalne automatycznie obowiązuje późniejszy termin.
ISTOTNE:
Ministerstwo Finansów potwierdziło, że wybór kwartalnego rozliczenia w podatku VAT do 25 lutego 2026 roku umożliwi odroczenie obowiązku przesyłania nowych JPK do roku 2027.
Nowe pliki JPK na gruncie podatków dochodowych będą przesyłane tylko raz w roku
Podkreślić należy, że częstotliwość przesyłania plików XML zawierających PKPiR, ewidencję przychodów oraz ewidencję środków trwałych jest istotnie inna od JPK_VAT. Nowe pliki JPK będę przesyłane raz w roku, po zakończeniu roku podatkowego w terminie do dnia upływu terminu złożenia zeznania rocznego, a więc:
- Przedsiębiorcy z miesięcznym rozliczeniem VAT prześlą po raz pierwszy JPK_PKPiR lub JPK_EWP oraz JPK_ST w 2027 roku w terminie do 30.04.2027r.
- Pozostali przedsiębiorcy zwolnieni z VAT, a także przedsiębiorcy z kwartalnym rozliczeniem VAT prześlą po raz pierwszy JPK_PKPiR lub JPK_EWP oraz JPK_ST w 2028 roku w terminie do 02.05.2028r.
Nowe rozporządzenia w zakresie prowadzenia PKPiR i ewidencji przychodów skomplikują ich przygotowanie
Techniczny kształt ksiąg/ewidencji jako forma pliku JPK to jedna zmiana do której należy się przygotować. Analizując nowe obowiązki należy zwrócić uwagę, że wprowadzono nowe rozporządzenia ws prowadzenia PKPiR i ewidencji przychodów, które będą dodatkowo sprzężone z KSeF. Mowa tutaj o:
- Rozporządzeniu Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 6 września 2025r. (Dz.U.2025.1299) w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zastępująca rozporządzenie z 2019 roku,
- Rozporządzeniu Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 6 września 2025r. (Dz.U.2025.1294) w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zastępująca rozporządzenie z 2021 roku,
– do nowych form prowadzenia ewidencji należy zastosować się od 1 stycznia 2026 roku bez względu na termin obowiązku przesłania po pierwszy JPK_PKPiR, JPK_EWP i JPK_ST.
Na czym polegają głównie zmiany w stosunku do dotychczasowego prowadzenia PKPiR czy ewidencji przychodów?
Główną różnicą w prowadzeniu PKPiR i ewidencji przychodów od 2026 roku jest dodanie dodatkowych kolumn, które mają na celu odzwierciedlenie danych dokumentów źródłowych z KSeF: w ewidencjach konieczne będzie zamieszczanie numeru identyfikującego fakturę w KSeF oraz identyfikatora podatkowego kontrahenta.
Drugim istotnym aspektem, który skomplikuje prowadzenie ewidencji jest usunięcie możliwości ewidencjonowania sprzedaży zbiorczym zapisem na podstawie ewidencji VAT. Powyższe oznacza, iż każda faktura sprzedaży będzie polegała odrębnemu ewidencjonowaniu w PKPiR i ewidencji przychodów. Likwidacja możliwości zbiorczego wpisu przychodów wynika głównie z intencji wykazania w ewidencji numerów KSeF dokumentów sprzedaży.
Dodatkowo wprowadzono też kilka mniej znaczących zmian dla przedsiębiorców, takich jak brak możliwości dokumentowania w PKPiR dowodem wewnętrznym zakupu w jednostkach handlu detalicznego materiałów, środków czystości i bhp oraz materiałów biurowych na podstawie paragonu. Usunięto również zapisy różnicujące zasady prowadzenia księgi samodzielnie i przez biuro rachunkowe, a także zlikwidowano uproszczony wzór PKPiR dla rolników. Pomijamy w niniejszym wpisie omówienie pozostałych zmian w rozporządzeniach, ponieważ zmiany te mają charakter techniczny.
Autor: Łukasz Kluczyński