Czy można wystawić fakturę na poczet przyszłej dostawy towarów i usług

Opublikowano: 2024-02-19

Czy można wystawić fakturę na poczet przyszłej dostawy towarów lub usług? Niemal w każdej działalności gospodarczej przychodzi moment w którym przedsiębiorca zadaje sobie następujące pytanie. Czy przed sprzedażą można wystawić fakturę? Faktura taka przecież tak naprawdę nie dokumentuje, nie jest dowodem na wystąpienie jakiejkolwiek transakcji czy zdarzenia otrzymania zaliczki.

Owszem istnieją faktury proforma ale nie w każdej sytuacji podatnicy mogą je zastosować.

Czy zatem jest taka możliwość? Jeśli tak to na co należy uważać?

Co to są przyszłe świadczenia

Przyszłe świadczenie czyli ogólnie rzecz biorąc może to być przyszła usługa, która zostanie dopiero wykonana albo przyszła dostawa towarów.

Przyszłe świadczenie może także przybrać inne formy takie jak przyszłe świadczenie pracy, przyszłe zlecenia transakcji na papierach wartościowych o wiele innych.

W niniejszej publikacji skupiono jednak uwagę na dostawie towarów czy wykonaniu usług.

Kiedy należy wystawić fakturę sprzedaży

Nawiązując do art. 106i ust. 1, 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT) fakturę wystawia się nie później niż 15-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę.

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, fakturę wystawia się nie później niż 15-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

W niektórych sytuacjach fakturę można wystawić nawet 30 dni, 60 dni lub 90 dni licząc od dnia wykonania usług.

W sytuacji usług rozliczanych cyklicznie fakturę można wystawić według różnych wariantów.

A czy można wystawić fakturę wcześniej a więc na poczet przyszłych świadczeń – na poczet przyszłej dostawy towarów lub usług?

Faktura wystawiona przed wykonaniem jakichkolwiek czynności

Istnieją możliwości wystawienia faktury jeszcze przed wykonaniem usługi, dostawą towarów czy wręcz otrzymaniem zaliczki.

ISTOTNE:

Zgodnie z art. 106i ust. 7 ustawy o VAT faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 60-tego dnia przed:

  1. dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi,
  2. otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Ustawodawca dopuszcza możliwość wystawienia faktury jeszcze przed wykonaniem usługi, dostawą towarów czy otrzymaniem zaliczki najdalej 60 dni wstecz, 60 dni przed tymi zdarzeniami.

Jest to termin maksymalny, którego podatnik nie może przekroczyć.

Powyższe nie oznacza, że podatnik musi wystawić fakturę sprzedaży akurat 60 dni przed ww. zdarzeniami. Może wystawić fakturę 45 dni przed tymi zdarzeniami.

ISTOTNE:

Należy podkreślić, iż wystawienie faktury 60 dni przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług dla których obowiązek opodatkowania w VAT powstanie:

  1. w dacie wystawienia faktury,
  2. w dacie rozliczenia cyklicznego usług (okresy rozliczeniowe).

To oznacza, że gdy obowiązek opodatkowania podatkiem VAT powstanie w powyższych dwóch sytuacjach to podatnik nawet nie jest ograniczony maksymalnym terminem 60 dni przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi lub otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Końcowo należy zwrócić uwagę na jeszcze bardzo ważny szczegół.

Jeżeli faktura na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonania usługi czy też otrzymania zaliczki została wystawiona a następnie transakcja doszła do skutku to opodatkowanie podatkiem VAT takiej transakcji występują na zasadach ogólnych.

Jeżeli jednak po wystawieniu faktury transakcja nie doszła do skutku (nie doszło do wykonania usługi, dostawy towarów, otrzymania zaliczki bo np. klient zrezygnował) w takim wypadku dobrze jest wystawić fakturę korygującą, w której podatnik ujmie całą wartość faktury pierwotnej in minus.

W innym przypadku fiskus może żądać zapłaty podatku VAT należnego od takiej faktury. Dlaczego tak się dzieje? Fiskus stwierdza, że skoro przedsiębiorca zachował się jak podatnik VAT to ma obowiązek zapłacić podatek VAT należny z tzw. pustej faktury.

Warto jeszcze odnotować, iż w tej sytuacji takiej faktury podatnik nie ujmuje w ewidencji JPK_V7X.

Kontrole ZUS w roku 2024 – kto powinien być uważny

Opublikowano: 2024-02-16

Kontrola ZUS to nierzadko stres dla wielu przedsiębiorców. Kontrolujący przyglądają się wielu kwestiom w przedsiębiorstwach. Zatem gdy przedsiębiorca otrzyma pismo w związku z wszczęciem kontroli albo nawet gdy tego pisma nie otrzyma – warto aby był przygotowany na tego typu ewentualność.

Należy wobec tego postawić pytanie. Kiedy najczęściej przychodzi kontrola ZUS do przedsiębiorcy? Co może kontrolować ZUS i jakie się uprawnienia przedsiębiorcy w toku kontroli? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Kto przeprowadza kontrolę ZUS oraz jaki jest jej zakres

Zgodnie z art. 86 oraz 87 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 zwanej dalej ustawą o SUS) kontrola w zakresie wykonywania zadań i obowiązków m.in. przez przedsiębiorcę w zakresie ubezpieczeń społecznych czy zdrowotnych przeprowadzają inspektorzy kontroli ZUS (konkretnej jednostki ZUS do którego przynależy płatnik składek).

Inspektorzy – kontrolujący mają obowiązek przed rozpoczęciem kontroli u przedsiębiorcy do okazania legitymacji służbowej i doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.

Co natomiast obejmuje kontrola ZUS? Zakres czynności które są przeprowadzone w toku kontroli ZUS przedstawiono w poniższej tabeli.

Jaki jest przedmiot kontroli ZUS
Lp. Charakterystyka czynności
1. Zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych przez przedsiębiorcę
2. Prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest przedsiębiorca
3. Ustalanie przez przedsiębiorcę uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych a także wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu
4. Prawidłowość i terminowość opracowywania przez przedsiębiorcę wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe
5. Wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych przez przedsiębiorcę
6. Dokonywanie oględzin składników majątku przedsiębiorców zalegających z opłatą należności z tytułu składek ZUS

Zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres określony w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli, którymi dysponuje kontroler z ZUS.

ISTOTNE:

W trakcie kontroli inspektorzy ZUS mają uprawnienia do:

  1. analizowania wszelkich ksiąg, dokumentów finansowo-księgowych i akt osobowych ale też innych nośników informacji związanych z zakresem kontroli,
  2. oględzin i spisu składników majątku (środków trwałych) czy innych składników majątku przedsiębiorcy czy innych przedsiębiorców zalegających ze składkami ZUS,
  3. zabezpieczenia zebranych dowodów,
  4. żądania udzielania informacji przez przedsiębiorcę oraz ubezpieczonego,
  5. legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeśli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,
  6. wzywania oraz przesłuchiwania przedsiębiorcy, ubezpieczonego, świadków,
  7. dodatkowego przesłuchiwania przedsiębiorcy oraz ubezpieczonego, jeżeli po zbadaniu dowodów pozostały niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego.

ISTOTNE:

Kontroler ZUS posiadający upoważnienie do przeprowadzenia kontroli jak i ważną legitymacją służbową ma prawo poruszać się po przedsiębiorstwie bez konieczności posiadania jakichkolwiek przepustek (jeżeli w danym zakładzie pracy takowe obowiązują).

Z kolei przedsiębiorcy w toku kontroli ZUS są zobligowani do:

  • udostępnienia wszelkich ksiąg, dokumentów i innych nośników informacji związanych z zakresem kontroli (przechowywanych u płatnika ale i u osób trzecich np. w biurze rachunkowym),
  • udostępnienia do oględzin składników majątku, których badanie wchodzi w zakres kontroli, jeżeli zalegają ze składkami ZUS,
  • sporządzenia i wydawania kopii dokumentów związanych z zakresem kontroli i wymaganych przez kontrolera ZUS,
  • zapewnienia niezbędnych warunków do przeprowadzenia czynności kontrolnych, w tym do udostępnienia niezbędnych środków łączności, środków technicznych do wykonania czynności kontrolnych, którymi dysponuje płatnik (bez konieczności udostępniania środków transportowych),
  • udzielania wyjaśnień kontrolującemu,
  • przedstawienia tłumaczenia na język polski dokumentacji finansowo-księgowej i osobowej sporządzonej w języku obcym.

Kto powinien zwrócić szczególną uwagę na potencjalną kontrolę z ZUS

Co roku kontrole realizowane przez ZUS są przeprowadzane na grupach przedsiębiorców losowo wybieranych ale także wobec grup wytypowanych przez ZUS.

Powstaje zatem pytanie jakie to mogą być grupy?

Jedną z takich grup są przedsiębiorcy, którzy niedługo po rozpoczęciu działalności korzystają ze świadczeń chorobowych czy ze świadczeń opieki nad członkiem rodziny.

Należy jednak podkreślić, że gdy przedsiębiorca jest w stanie bezproblemowo udowodnić, iż rzeczywiście zachorował bądź wystąpiły okoliczności w których musiał wziąć opiekę nad członkiem rodziny to nie powinien obawiać się ewentualnej kontroli z ZUS.

Niemniej ZUS bardzo uważnie patrzy na przedsiębiorców, którzy w pierwszym półroczu a nawet dalej po rozpoczęciu działalności korzystają ze świadczeń chorobowych (do których posiadają uprawnienie). Warto przy tej okazji zaznaczyć, iż nie każdy przedsiębiorca otwierający działalność ma prawo do ulgi na start a więc musi zarejestrować się do pełnego albo preferencyjnego ZUS.

Inną grupą osób którą szczególnie przygląda się ZUS to przedsiębiorcy korzystający często z chwilowych świadczeń chorobowych a więc chorujący krótkotrwale ale często w dłuższym okresie czasu.

Należałoby się w tym miejscu zatrzymać i wspomnieć o kilku innych kwestiach.

ZUS szczególnie także przygląda się przedsiębiorcom którzy w zróżnicowany sposób korzystają ze świadczeń chorobowych. Co to oznacza? Jeżeli przedsiębiorca często choruje i korzysta ze zwolnień różnych lekarzy – ZUS może wszcząć kontrolę. Jeżeli przedsiębiorca często choruje potem nagle nie choruje aby zyskać kolejny okres zasiłkowy a następnie ponownie choruje – ZUS także może przyjrzeć się takiemu przedsiębiorcy.

ZUS może wszcząć kontrolę także gdy przedsiębiorcy udowodniono już w przeszłości nieuprawnione wykorzystywanie świadczeń chorobowym. Brak faktycznego uprawnień do świadczeń chorobowych mogło objawiać się m.in. z fikcyjnością wystąpienia choroby, pozbawieniem prawa do zasiłku czy też wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności w czasie choroby.

ISTOTNE:

ZUS może zweryfikować czy przedsiębiorca zgodnie ze zwolnieniem lekarskim nie wykonuje pracy i nie prowadzi działalności czy też przebywa (jeżeli jest takie zalecenie od lekarza) w domu.

Komu jeszcze przygląda się ZUS?

ZUS zwraca uwagę na przedsiębiorców zalegających ze składkami w składkach ZUS. Zanim jednak przyjdzie na kontrolę to idzie w kierunku wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Niekiedy jednak może przeprowadzić kontrolę u takiego przedsiębiorcy w przypadku braku skutków w postępowaniu egzekucyjnym.

Gdzie ZUS jeszcze spogląda?

ZUS szczególnie przygląda się też przedsiębiorcom, którzy stosunkowo często korygują deklaracje rozliczeniowe ZUS. Nie oznacza to, że częste korekty w każdym przypadku oznaczają kontrolę z ZUS. Niemniej częste korekty podstawy ZUS społecznej przedsiębiorcy bądź składki zdrowotnej przedsiębiorcy liczonej od 2022r. od dochodu albo od przychodu – powodują wzmożoną uwagę ZUS, która może doprowadzić do wszczęcia kontroli.

ZUS zwraca uwagę także na częste zatrudnianie i zwalnianie pracowników, zleceniobiorców, członków zarządu, innych osób podlegających do rejestracji do ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych. Oczywiście jeżeli jest to uzasadnione rynkiem pracy – np. przedsiębiorca często potrzebuje pracowników o różnych albo wręcz o tych samych specjalizacjach a niektórzy dotychczasowi się nie sprawdzają – to także jest to uzasadnione ze strony przedsiębiorcy i gdy jest w stanie to udowodnić wtedy ZUS uzna to prawidłowość.

O czym jeszcze warto pamiętać?

ZUS przygląda się udziałowcom spółek kapitałowych w których jeden udziałowiec posiada zdecydowaną większość udziałów np. 98% a drugi 2%. ZUS uważa, że w takiej sytuacji udziałowiec który posiada 98% jest prawie jedynym wspólnikiem spółki kapitałowej co oznacza, że podlega pod pełny ZUS.

Warto końcowo dodać, iż czasem ZUS może po prostu przeprowadzić kontrolę na wybranym losowo przedsiębiorcy.

Obligatoryjny KSeF odsunięty w czasie. Już teraz warto przygotować się do dużych zmian na gruncie faktur i not korygujących

Opublikowano: 2024-02-12

W połowie stycznia 2024r. Ministerstwo Finansów zakomunikowało, iż KSeF zostanie wdrożony w późniejszym terminie. Nie wskazano dokładnej daty inicjującej wejście w życie obowiązku stosowania Krajowego Systemu e-Faktur. Pewne jest, iż nie nastąpi to w 2024 roku. Środowisko biznesowe zyskało więc dodatkowy, bliżej nieokreślonych czas na przygotowanie się do dużych zmian w fakturowaniu.

Istotna zmiana jawi się między innymi na gruncie faktur korygujących. Dobrze znane i stosowane w praktyce zasady korygowania faktur zostaną zastąpione przez nowe regulacje z którymi warto zapoznać się już teraz. Poniżej szczegóły!

Dotychczasowe i nowe zasady korygowania faktur in minus – w teorii będzie łatwiej

KSeF jest systemem teleinformatycznym, do którego będą trafiać niemal wszystkie faktury wystawiane przez krajowych podatników, w tym również faktury korygujące. Nabywca po zalogowaniu się do systemu (lub jakiejkolwiek aplikacji/programu zintegrowanego z KSeF) będzie mieć wgląd do faktur zakupowych. W teorii każda faktura wystawiona przy użyciu KSeF niemal na pewno trafi do nabywcy. Pojęcie „w teorii” celowo zostało zastosowane – faktura trafi do KSeF o ile sprzedawca ją prześle do systemu zamieszczając odpowiedni NIP nabywcy na dokumencie.

Jeśli sprzedawca wystawi fakturę korygującą za pośrednictwem KSeF i zamieści prawidłowy identyfikator nabywcy (NIP), wówczas ten nabywca z pewnością otrzyma korektę. Ustawodawca uznał więc, że dotychczasowy obowiązek posiadania dodatkowej dokumentacji, z której wynika uzgodnienie warunków korekty in minus jest zbędny. Wystawienie korekty in minus i przesłanie jej do KSeF, da sprzedawcy prawo do obniżenia podatku należnego o wartość korekty bez konieczności spełniania jakichkolwiek dodatkowych obowiązków.

Korekty in minus poza KSeF nadal z potwierdzeniem

Przypomnijmy jednak, że istnieją wyjątki od obowiązku wystawiania faktur za pośrednictwem KSeF z powodu np. awarii, czy niedostępności systemu. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy wcześniej na łamach naszego bloga (https://www.taxe.pl/blog/1930/ksef-2024-procedura-wystawiania-faktur-w-okresie-awarii-lub-niedostepnosci-systemu/).

Wyemitowanie faktury korygującej poza KSeF wiązać się będzie z koniecznością posiadania potwierdzenia otrzymania korekty przez nabywcę celem pozyskania uprawnienia do obniżenia podatku należnego. Ustawodawca powrócił po latach do prostego warunku posiadania potwierdzenia otrzymania korekty i zlikwidował dość zawiły przepis traktujący o dokumentacji, z której wynika uzgodnienie warunków korekty z nabywcą. W niektórych sytuacjach nie do końca było wiadomo czy zgromadzona dokumentacja w pełni koresponduje z przepisami. Wraz z wejściem KSeF podatnicy ponownie zyskają jasną i prostą regulację dot. korekt.

Faktury, w tym faktury korygujące, wystawione w okresie awarii, czy niedostępności KSeF będą obowiązkowo przesyłane odpowiednio nie później niż w terminie 7 dni roboczych od zakończenia awarii lub nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu zakończenia okresu niedostępności. Jeżeli podatnik wyśle fakturę korygującą do KSeF przed otrzymaniem potwierdzonej korekty, wówczas wraz z momentem przesłania faktury do KSeF może dokonać obniżenia podatku należnego.

ISTOTNE:

W tym miejscu należy podkreślić, że pozostałe faktury wystawione poza KSeF, bez obowiązku ich przesyłania do KSeF (np. faktury korygujące wystawione na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej) również wymagać będą tradycyjnej formy potwierdzenia odbioru dokumentu przez nabywcę.

Warunku posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi nie stosuje się w przypadku gdy podatnik nie uzyskał potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej i z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca towaru lub usługi wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi na fakturze korygującej.

Wyjątek: korekty na rzecz podatników nie posiadających siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce

Krajowi przedsiębiorcy będą zobligowani do wystawiania faktur na rzecz zagranicznych firm w KSeF, choć Ci ostatni nie będą korzystać z systemu e-Faktur. Polski ustawodawca nie ma bowiem prawa „zmuszać” zagranicznych firm do korzystania z KSeF.

Może więc zdarzyć się sytuacja, w której krajowy podatnik wystawi fakturę korygującą na rzecz podatnika nieposiadającego siedziby działalności ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju lub nieposiadającego takiej siedziby, który posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju nie uczestniczy w transakcji nabycia. Taki podatnik nie odbierze korekty za pośrednictwem KSeF, stąd obniżenie podatku należnego będzie wymagać również otrzymania potwierdzenia dostarczenia korekty do nabywcy w tradycyjnej formie.

Jest to jedyny wyjątek, gdzie korekta obowiązkowo powinna znaleźć się w KSeF, jednak obniżenie podatku należnego uzależnione będzie od posiadania potwierdzenia otrzymania korekty.

Obniżenie podatku naliczonego u nabywcy na analogicznych zasadach

Celem zapewnienia jednolitych reguł korygowania podatku VAT oraz zapewnienia zasady neutralności tego podatku, ustawodawca zaimplementował analogiczne reguły na gruncie obniżania podatku naliczonego po stronie nabywcy.

Nabywca towaru/usługi obniży więc kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym sprzedawca wystawi fakturę korygującą za pośrednictwem KSeF. Jeżeli z pewnych przyczyn faktura korygująca zostanie wystawiona w formie tradycyjnej, wówczas kluczowy będzie moment otrzymania dokumentu przez nabywcę.

Tak samo w przypadku, gdy sprzedawca po ustaniu przeszkód technicznych prześle korektę do KSeF, a nabywca jeszcze nie otrzymał dokumentu w formie tradycyjnej, wówczas obniżenia podatku naliczonego dokona w rozliczeniu za okres, w którym korekta zostanie zarejestrowana w KSeF i zostanie przydzielony jej numer identyfikujący tę fakturę.

Obowiązkowy KSeF bez not korygujących

Ideą KSeF jest zamknięcie obiegu dokumentów sprzedaży/zakupu. Co za tym idzie niemal każdy dokument emitowany na rzecz podatnika co do zasady ma znajdować się w KSeF, a dokumenty mają być jednolite. Z tego powodu ustawodawca zdecydował się na likwidację not korygujących, które od zawsze cechowały się dość dużą swobodą co do formy i treści dokumentu. Uchylono w całości art. 106k ustawy o VAT traktujący o notach korygujących, stąd jakiekolwiek pomyłki wymagać będą każdorazowo wystawienia faktury korygującej.

Korygowanie faktur pierwotnych wystawionych przed obowiązkowym KSeF

Część podatników może zastanawiać się, czy faktury pierwotne wystawione przed obowiązkiem stosowania KSeF należy korygować korektą tradycyjną, czy też korektą w formie faktury ustrukturyzowanej przesyłanej do KSeF. Wejście w życie obligatoryjnego KSeF wymusza wystawianie za pośrednictwem KSeF korekt, również do faktur wystawionych w formie tradycyjnej. Wynika to z przepisów przejściowych i uzasadnienia do projektu ustawy: Przy użyciu KSeF będą wystawiane także faktury korygujące. Faktury korygujące wystawione po wejściu w życie niniejszej ustawy – bez względu na to, czy pierwotne faktury zostały wystawione przy użyciu KSeF czy poza KSeF (w związku z tym, że zostały wystawione przed wejściem przepisów o obligatoryjnym e-fakturowaniu), jeśli są wystawione przez podatnika posiadającego siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, gdy to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej uczestniczy w transakcji, będą wystawiane w KSeF.

Z przepisów przejściowych wynika ponadto, że do korekt wystawionych w formie tradycyjnej przed wejściem w życie obowiązku KSeF, stosuje się przepisy w brzmieniu dotychczasowym.

Autor- Łukasz Kluczyński

Czy podatnik niezarejestrowany do transakcji unijnych ma prawo do odliczenia VAT

Opublikowano: 2024-02-09

Prawo do odliczenia podatku VAT to jedno z podstawowych praw przewidzianych dla czynnego podatnika VAT.

Odliczenia podatku VAT z faktury zakupu może dokonać czynny podatnik VAT, który przeznacza zakupione towary, usługi na działalność gospodarczą w której realizuje sprzedaż opodatkowaną.

Powstaje więc pytanie czy podatnik niezarejestrowany do transakcji unijnych ma prawo do odliczenia VAT?

Prawo do odliczenia podatku VAT

Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czynnemu podatnikowi, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

ISTOTNE:

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT prowadząc działalność gospodarczą może sprzedawać towary lub usługi które będą:

  1. opodatkowane podatkiem VAT,
  2. zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT,
  3. niepodlegające opodatkowaniu VAT.

Prowadzenie działalności wymaga jednak też ponoszenia kosztów. Czynny podatnik VAT ma zatem prawo do odliczenia podatku VAT (z faktur) z tytułu ponoszonych wydatków na prowadzenie działalności, jeżeli są one przeznaczone na sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT.

Prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez nabywcę towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Podatnik – nabywca musi także dysponować dokumentem zakupu – fakturą aby odliczyć podatek VAT.

Kiedy ten obowiązek podatkowy powstał? Należy to analizować u sprzedawcy.

Obowiązek podatkowy w VAT u sprzedawcy zgodnie z zasadą ogólną powstanie:

  1. w dacie zakończenia usługi lub dostawy towarów,
  2. w dacie otrzymania zaliczki,
  3. niekiedy w dacie wystawienia faktury.

Słowo o imporcie usług

Import usług to nazewnictwo na cele rozliczenia VAT transakcji zakupu usługi od kontrahenta, który ma swoją siedzibę w jednym z państw UE ale nie w Polsce.

Import usług po stronie polskiego przedsiębiorcy wystąpi gdy:

  1. nabywcą jest polskim przedsiębiorcą (nie osobą fizyczna nieprowadząca działalności),
  2. sprzedawca jest przedsiębiorcą (nie osobą fizyczna nieprowadząca działalności) nie posiada siedziby działalności ani stałego miejsce prowadzenia w Polsce a w innym kraju UE i jednocześnie nie jest zarejestrowany do VAT w Polsce,
  3. ustalone miejsce świadczenia tej usługi dla celów VAT występuje w Polsce.

W takiej sytuacji obowiązek opodatkowania (rozliczenia VAT) z tytułu importu usług posiada polski przedsiębiorca – nabywca tej usługi.

Jeżeli nabywcą usługi z UE jest polski czynny podatnik VAT to rozliczenie importu usług w VAT wymaga:

  1. określenia miejsca świadczenia (tylko dla celów VAT) –
  2. sprawdzenia statusu VAT nabywcy i odbiorcy,
  3. pozostałe warunki formalne – rejestracja do VAT-UE – uzyskanie unijnego numeru NIP.

Czy podatnik niezarejestrowany do transakcji unijnych ma prawo do odliczenia VAT

Powyżej przedstawiono warunki wystąpienia importu usług.

W tym miejscu powstaje istotne pytanie.

Jednym z wymogów rozliczenia podatku VAT z tytułu importu usług jest to, iż nabywca ma obowiązek być zarejestrowany jako podatnik unijny czyli mogący dokonywać transakcji unijnych takich jak:

  1. wewnątrzwspólnotowe nabycie i dostaw towarów,
  2. import i eksport usług.

ISTOTNE:

Czynny podatnik VAT zanim jeszcze dokona transakcji unijnych musi jeszcze przed ich rozpoczęciem być zarejestrowany jako podatnik VAT-UE (uzyskać NIP-UE czyli to jest NIP przedsiębiorcy z przedrostkiem PL). Rejestracji do VAT-UE nabywca usługi dokonuje za pomocą formularza VAT-R.

Skoro tak to czy polski przedsiębiorca, który jeszcze nie zdążył uzyskać statusu podatnika unijnego może odliczyć VAT gdy zakupi usługę od kontrahenta z UE spoza Polski?

Mogłoby się wydawać, iż brak rejestracji do VAT-UE jako wymogu formalnego rozliczenia w VAT importu usług będzie stało na przeszkodzie odliczeniu podatku VAT.

Jednakże gdy polski przedsiębiorca – czynny podatnik VAT kupuje usługę od kontrahenta zagranicznego to prawo do odliczenia podatku VAT występują na zasadach ogólnych.

Co ma decydujące znaczenie?

Przede wszystkim musi wystąpić import usług a więc:

  1. nabywcą jest polskim przedsiębiorcą (nie osobą fizyczna nieprowadząca działalności),
  2. sprzedawca jest przedsiębiorcą (nie osobą fizyczna nieprowadząca działalności) nie posiada siedziby działalności ani stałego miejsce prowadzenia w Polsce a w innym kraju UE i jednocześnie nie jest zarejestrowany do VAT w Polsce,
  3. ustalone miejsce świadczenia tej usługi dla celów VAT występuje w Polsce.

Jeżeli dla polskiego przedsiębiorcy będący czynnym podatnikiem VAT wystąpi import usług to prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu tego zakupu wystąpi jeżeli:

  1. zakupione usługi służą działalności gospodarczej w której sprzedaż jest opodatkowana podatkiem VAT,
  2. zakupione usługi nie są przeznaczona na cele prywatne.
  3. polski przedsiębiorca rozliczy import usług w dacie powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy.

Obowiązek podatkowy u sprzedawcy z tytułu importu usług występuje w dacie zakończenia usługi. Zatem polski przedsiębiorca w tej dacie wykazuje import usług w JPK_V7:

  1. po stronie sprzedaży – wartość z faktury, rachunku + doliczony podatek VAT należny (od podatnika podatku od wartości dodanej – sprzedawca posiada siedzibę działalności lub stałe miejsce prowadzenia w UE jednak nie w Polsce),
  2. po stronie zakupu – te same wartości co po stronie sprzedaży jeżeli zakupiona usługa w całości służy sprzedaży opodatkowanej podatkiem VAT, (jeżeli tylko części usługi jest przeznaczona na działalność – sprzedaż opodatkowaną VAT a część na prywatnie to polski przedsiębiorca odliczy tylko część podatku VAT wykazanego po stronie sprzedaży.

Niemniej polski przedsiębiorca powinien niezwłocznie zarejestrować się jako unijny podatnik VAT-UE.

Którzy podatnicy mają obowiązek zastosować szacunkowy współczynnik przy sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej?

Opublikowano: 2024-02-05

Przedsiębiorcy którzy sprzedają ze stawką VAT 23%, 8% itd. oraz ze stawką VAT zw. mają obowiązek ustalić, czy występuje u nich obowiązek naliczania proporcji VAT.

Niektórzy podatnicy mają obowiązek ustalania proporcji w specyficzny sposób tzn. w sposób szacunkowy. Na czym to polega? Na co należałoby zwrócić uwagę?

Proporcja w VAT

Proporcja w VAT występuje w przypadkach kiedy podatnik prowadzący działalność prowadzi sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT jak i zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT.

Sposób ustalania proporcji jest określony w art. 90 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT).

Proporcja w podatku VAT stosowana jest do ustalenia informacji jaki udział sprzedaży opodatkowanej występuje do łącznej sprzedaży (opodatkowanej i zwolnionej).

Udział takiej sprzedaży opodatkowanej do łącznej może wynieść np. 80%. To oznacza, że tylko 80% podatku VAT naliczonego podatnik może odliczyć z faktury zakupu.

Proporcja VAT – współczynnik proporcji 80% oznacza też, że 80% stanowi sprzedaż opodatkowana VAT w łącznej sprzedaży z działalności gospodarczej.

ISTOTNE:

Proporcję VAT ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu sprzedaży opodatkowanej VAT (podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupów przeznaczonych na tę sprzedaż) w całkowitym obrocie (sprzedaż opodatkowana – podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupów na tę sprzedaż i zwolnioną – podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT od zakupów na tę sprzedaż).

ISTOTNE:

Do obrotu na podstawie którego podatnik oblicza proporcję nie wlicza się przychodu ze sprzedaży środków trwałych oraz przychodu z transakcji pomocniczych w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych oraz pozostałych usług.

Proporcja w VAT określana jest w procentach. Proporcja w VAT określana jest w stosunku rocznym. Ponadto wskaźnik procentowy proporcji zaokrąglany jest w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Wartość obrotu opodatkowanego VAT = Proporcja w VAT Wyrażona w %
Wartość łącznego obrotu

Należy podkreślić, iż podatnik nie jest zobowiązany do stosowania proporcji jeżeli współczynnik procentowy jaki obliczył zgodnie z powyższym wzorem:

  1. przekroczył 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10.000 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%,
  2. nie przekroczył 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

Obowiązek ustalenia proporcji w VAT

Jeżeli podatnik prowadzący działalność sprzedaje towary lub usługi według stawki podatku VAT (niezależnie jakiej nawet 0%) i jednocześnie sprzedaje ze stawką zwolnioną z VAT to ma obowiązek obliczyć proporcję w VAT.

Do czego jest używana proporcja VAT?

Jeżeli sprzedawca dokonuje sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej to ma obowiązek zastosowania proporcji VAT.

Proporcja VAT służy do odliczenia podatku VAT od faktur zakupu. W jaki sposób to zależy od tego na jaką sprzedaż dany zakup jest przeznaczony. Zaprezentowano to w poniższej tabeli.

X Zakup towaru lub usługi Zakup towaru lub usługi Zakup towaru lub usługi
Przeznaczenie zakupu towaru lub usługi Na sprzedaż opodatkowaną VAT Na sprzedaż zwolnioną z VAT Na sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną z VAT
Odliczenie podatku VAT Odliczenie podatku VAT w całości Brak prawa do odliczenia podatku VAT Odliczenie podatku VAT – przemnożenie podatku VAT z faktury przez współczynnik (%)

Zatem jeżeli podatnik zobowiązany jest do stosowania proporcji VAT w takim wypadku gdy:

  1. zakupuje towary lub usługi przeznaczone na sprzedaż w ramach działalności opodatkowaną podatkiem VAT – wtedy odlicza całość podatku VAT z faktury (poza wydatkami dot. samochodów osobowych używanych w sposób mieszany),
  2. zakupuje towary lub usługi przeznaczone na sprzedaż zwolnioną z VAT – wtedy nie ma praw do odliczenia podatku VAT z faktury,
  3. zakupuje towary lub usługi przeznaczone na sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT i jednocześnie zwolnioną z VAT – wtedy odlicza podatek VAT jaki uzyska mnożąc podatek VAT z faktury przez współczynnik procentowy (poza wydatkami dot. samochodów osobowych używanych w sposób mieszany).

Szacunkowy współczynnik sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej

Istotną rzeczą jest dość duży wyjątek wobec osób, które mają obowiązek obliczyć i stosować proporcję.

Nawiązując do art. 90 ust. 8 ustawy o VAT podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu, o którym mowa w ust. 3, lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30.000 zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmują proporcję wyliczoną szacunkowo.

Podatnicy są obowiązani zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji i deklaracji JPK_V7.

ISTOTNE:

Podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym:

  1. w ogóle nie osiągnęli obrotu lub
  2. u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30.000 zł,

– mają obowiązek ustalić tzw. proporcję VAT wyliczoną szacunkową.

Podatnicy są obowiązani zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji i deklaracji JPK_V7X.

Kto stosuje szacunkowy poziom proporcji
Jaki podatnik Obowiązki zgłoszeniowe
Podatnik dokonujący sprzedaży opodatkowanej VAT i zwolnionej z VAT który w poprzednim roku podatkowym nie osiągnął obrotu Obowiązkowe zawiadomienie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o przyjętej proporcji w terminie: do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji i deklaracji JPK_V7.
Podatnik dokonujący sprzedaży opodatkowanej VAT i zwolnionej z VAT u którego obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30.000 zł

Zatem tylko konkretna, powyżej określona grupa podatników jest zobligowana do stosowania szacunkowego współczynnika proporcji.

Podatnicy powyżej wymienieni to m.in.:

  1. podatnicy którzy w danym roku rozpoczęli działalność gospodarczą w ramach której prowadzą sprzedaż opodatkowaną i zwolnioną i wypełniają ww. warunki,
  2. podatnicy, którzy w latach poprzednich rozpoczęli działalność gospodarczą ale np. w zeszłym roku albo w bieżącym dodatkowo rozpoczęli prowadzenie sprzedaży zwolnionej z VAT i wypełniają ww. warunki,
  3. pozostałe przypadki.

Skala podatkowa w roku 2024 czyli czy uległy zmianie progi podatkowe, co z kwotą wolną od podatku

Opublikowano: 2024-02-02

Skala podatkowa to forma opodatkowania, którą wybierze w roku 2024 wielu przedsiębiorców. Charakter tej formy opodatkowania pozwala na wiele korzyści, ale wiąże się też z wieloma ograniczeniami.

Jakie więc są korzyści skali podatkowej w 2024 roku? Jakie są ograniczenia tej formy opodatkowania w roku 2024? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Forma opodatkowania – skala podatkowa

Skala podatkowa to forma opodatkowania dochodów nie tylko z działalności gospodarczej, ale z wielu innych źródeł przychodu m.in. z umowy o pracę, z umowy zlecenie, z kontraktu menedżerskiego, z rent, emerytur, z świadczeń zasiłkowych, z wynagrodzeń członków zarządu czy prokurentów czy wielu innych źródeł.

Charakterystycznymi cechami skali podatkowej jest:

  • progresywność opodatkowania a więc 2 progi opodatkowania w zależności od wysokości dochodu,
  • roczna kwota dochodu wolnego od opodatkowania (30.000 zł, zaoszczędzony podatek – 3.600 zł rocznie) czyli jest to wysokość dochodu, który nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT),
  • możliwość skorzystania z licznych ulg podatkowych,
  • tryb wspólnego rozliczenia z małżonkiem – tylko skala podatkowa obejmuje ten tryb rozliczeń,
  • możliwość łącznia z innymi dochodami opodatkowanymi również skalą podatkową,
  • pozostałe atuty.

Podstawa opodatkowania w skali podatkowa

Podstawą opodatkowania w skali podatkowej jest dochód podlegający opodatkowaniu.

PRZYCHÓD KOSZTY ZUS SPOŁECZNE = DOCHÓD DO OPODATKOWANIA

Następnie dochód do opodatkowania mnożony jest przez stawkę 12% (dochód do opodatkowania do kwoty 120.000 zł albo 32% (nadwyżka dochodu do opodatkowania ponad sumę 120.000 zł).

ISTOTNE:

W skali podatkowej zapłacona składka zdrowotna wynosi 9% od dochodu (łącznego dochodu a więc z uwzględnieniem także dochodu zwolnionego z opodatkowania 30.000 zł) nie podlega odliczeniu.

Skala podatkowa w roku 2024

W roku 2024 w skali podatkowej występują poniższe progi dochodu do opodatkowania. Warto podkreślić, że progi dochodowe zostały utrzymane. Stawki podatkowe tak samo. Były plany co do zmiany kwoty wolnej od podatku na rok 2024. Póki co aktualnie kwota wolna pozostaje bez zmian.

Dochód do opodatkowania Podatek wynosi
ponad do
30.000 zł 0 zł – dochód wolny od opodatkowania
30.000 zł 120.000 zł 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3.600 zł
120.000 zł 10.800 zł + 32% nadwyżki ponad 120.000 zł

Przykład 1

Przedsiębiorca wybrał w roku 2024 skalę podatkową jako opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca opłaca pełny ZUS.

Planowane przychody na rok 2024 oszacował na kwotę 50.000 zł a koszty na sumę 13.000 zł (wraz ze składkami ZUS społecznymi i FP).

Obciążenia podatkowe i kwota po potrąceniach jaka pozostanie w kieszeni przedsiębiorcy zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.

Przykład 1 – obliczenia obciążeń podatkowych w skali podatkowej
Kategoria Kwota
Przychód 50.000 zł
Koszty uzyskania przychodów 13.000 zł
Dochód (przychody – koszty) 37.000 zł
Dochód wolny od podatku 30.000 zł
Dochód do opodatkowania 7.000 zł
Podatek 12% x dochód do opodatkowania 840 zł
Składka zdrowotna 9% x dochód (przewidywana minimalna na 2024) 4.581 zł
Obciążenia podatkowe i składką zdrowotną 5.421 zł
Kwota netto na rękę 31.579 zł

Przykład 2

Przedsiębiorca wybrał w roku 2024 skalę podatkową jako opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca opłaca preferencyjny ZUS.

Planowane przychody na rok 2024 oszacował na kwotę 170.000 zł a koszty na sumę 101.000 zł (wraz ze składkami ZUS społecznymi).

Obciążenia podatkowe i kwota po potrąceniach jaka pozostanie w kieszeni przedsiębiorcy zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.

Przykład 2 – obliczenia obciążeń podatkowych w skali podatkowej
Kategoria Kwota
Przychód 170.000 zł
Koszty uzyskania przychodów 101.000 zł
Dochód (przychody – koszty) 69.000 zł
Dochód wolny od podatku 30.000 zł
Dochód do opodatkowania 39.000 zł
Podatek 12% x dochód do opodatkowania 4.680 zł
Składka zdrowotna 9% x dochód (przewidywana minimalna na 2024) 6.210 zł
Obciążenia podatkowe i składką zdrowotną 10.890 zł
Kwota netto na rękę 58.110 zł

Przykład 3

Przedsiębiorca wybrał w roku 2024 skalę podatkową jako opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej. Przedsiębiorca opłaca preferencyjny ZUS.

Planowane przychody na rok 2024 oszacował na kwotę 145.000 zł a koszty na sumę 50.000 zł (wraz ze składkami ZUS społecznymi).

Obciążenia podatkowe i kwota po potrąceniach jaka pozostanie w kieszeni przedsiębiorcy zostały zaprezentowane w poniższej tabeli.

Przykład 3 – obliczenia obciążeń podatkowych w skali podatkowej
Kategoria Kwota
Przychód 145.000 zł
Koszty uzyskania przychodów 50.000 zł
Dochód (przychody – koszty) 95.000 zł
Dochód wolny od podatku 30.000 zł
Dochód do opodatkowania 65.000 zł
Podatek 12% x dochód do opodatkowania 7.800 zł
Składka zdrowotna 9% x dochód (przewidywana minimalna na 2024) 8.550 zł
Obciążenia podatkowe i składką zdrowotną 16.350 zł
Kwota netto na rękę 78.650 zł

Skala podatkowa nie dla wszystkich

Należy podkreślić, iż skalą podatkową są opodatkowane powyżej wspomniane dochody, które podlegają łącznemu rozliczeniu w ramach rocznego rozliczenia podatku dochodowego w zeznaniu rocznym.

Niemniej nie wszystkie dochody (przychody) mogą być opodatkowane skalą podatkową.

ISTOTNE:

Skalą podatkową nie są opodatkowane dochody (przychody):

  1. z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych podatkiem 19%,
  2. opodatkowane ryczałtem,
  3. opodatkowane podatkiem liniowym,
  4. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pożyczonych papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych, udziałów w spółkach albo udziałów w spółdzielni albo z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
  5. pozostałych źródeł objętych stałym zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Zaliczka od osoby prywatnej a obowiązek wystawienia paragonu

Opublikowano: 2024-01-29

Przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż i stosujący kasę fiskalną niekiedy otrzymują zaliczkę na poczet wykonania przyszłej usługi czy dostawy towaru.

Niby nic trudnego. Jeżeli zaliczkę wpłaca firma przedsiębiorca wystawia fakturę zaliczkową dokumentującą tę otrzymaną wpłatę.

Jeżeli zaliczkę wpłaca osoba fizyczna, no właśnie co wtedy?

Obowiązek stosowania kasy rejestrującej

Przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności (tzw. osób prywatnych) muszą liczyć się z tym, że będą mieli obowiązek ewidencjonowania sprzedaży towarów lub usług za pomocą kasy rejestrującej.

Obowiązek wystawienia paragonu sprzedaży dotyczy wyłącznie sprzedaży na rzecz osób prywatnych.

Ewentualne zwolnienia czy wręcz wykaz towarów i usług których sprzedaż obliguje od razu do obowiązku stosowania kasy reguluje nowo – wydane Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24.11.2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

ISTOTNE:

Sprzedaż niektórych towarów lub usług wymaga natychmiastowej instalacji kasy fiskalnej (jeszcze przed rozpoczęciem sprzedaży) – § 4 ww. rozporządzenia.

Jeżeli podatnik nie sprzedaje tych towarów to może skorzystać z limitu zwolnienia w kwocie rocznej 20.000 zł a dla podatników rozpoczynających działalność kwota ta ulega obniżeniu w stosunku do dni prowadzenia działalności – § 3 ww. rozporządzenia.

Wykaz pozostałych zwolnień zawarto m.in. w załączeniu do ww. rozporządzenia.

Zaliczka od osoby prywatnej a obowiązek wystawienia paragonu

Nawiązując do § 6 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29.04.2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1625 zwanego dalej Rozporządzeniem) podatnik prowadzący ewidencję sprzedaży za pomocą kasy fiskalnej jest zobligowany do dokonywania określonych czynności i niektórych wydruków. Przedstawiono je w poniższej tabeli.

Czynności do których zobowiązany jest sprzedawca prowadzący ewidencję sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej
Lp. Wykaz czynności obowiązkowych
1. Wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny podczas dokonywania sprzedaży, nie później niż z chwilą przyjęcia należności, bez względu na formę płatności, zamiast paragonu fiskalnego podatnicy mogą wystawić fakturę przy użyciu kasy i wydać ją nabywcy
2. W przypadku otrzymania przed dokonaniem sprzedaży całości albo części należności (zapłaty): a) w gotówce – wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny z chwilą jej otrzymania, b) za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w SKOK, której jest członkiem – wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny niezwłocznie po jej uznaniu na rachunku podatnika, nie później niż z końcem miesiąca, w którym została uznana na rachunku podatnika, a jeżeli przed końcem tego miesiąca dokonano sprzedaży, nie później niż z chwilą jej dokonania
3. Wystawiają raport fiskalny dobowy po zakończeniu sprzedaży za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem pierwszej sprzedaży w dniu następnym
4. Wystawiają raport fiskalny okresowy (miesięczny) po zakończeniu sprzedaży za dany miesiąc, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po danym miesiącu; w przypadku kas on-line zamiast raportu fiskalnego okresowego (miesięcznego) podatnicy mogą wystawić łączny raport fiskalny okresowy (miesięczny)
5. Przechowują odpowiednio dokumenty fiskalne i kopie dokumentów fiskalnych, w tym dane z pamięci chronionej, przez okres wymagany
6. Zapewniają stan techniczny kasy gwarantujący czytelny wydruk paragonu fiskalnego lub faktury w postaci papierowej, a w przypadku paragonu fiskalnego lub faktury w postaci elektronicznej – ich czytelny widok, umożliwiający nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej sprzedaży
7. Przed zatwierdzeniem paragonu fiskalnego lub faktury, w celu wyeliminowania oczywistych pomyłek w ewidencji, sprawdzają poprawność wystawianego dokumentu
8. Przedstawiają, na żądanie organu podatkowego, przypisanie odpowiednich oznaczeń literowych do danej stawki podatku lub zwolnienia od podatku

Wyraźnie widać jedno. W punkcie 2 tabeli prawodawca wyraźnie wskazał, że gdy osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej zapłaci sprzedawcy zaliczkę, przedpłatę wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić paragon sprzedaży.

Przykład 1

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu usług serwisu sprzęgu AGD. Przedsiębiorca zawsze dolicza do wartości usługi opłatę za wstępną diagnostykę sprzętu celem wykluczenia bądź nieopłacalności naprawy.

Ponadto przedsiębiorca pobiera zaliczkę na poczet naprawy na wypadek gdyby w jej trakcie odbiorca usługi rozmyślił się.

Wykonawca usług po otrzymaniu zaliczki od osoby fizycznej nieprowadzącej działalności ma obowiązek wystawienia paragonu sprzedaży w dniu jej otrzymania.

Jeżeli odbiorcą usługi który wpłacił zaliczkę jest inny przedsiębiorca wówczas sprzedawca wystawi fakturę zaliczkową najdalej do 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu jej otrzymania.

ISTOTNE:

Względem obowiązku opodatkowania podatkiem VAT warto odnotować też, iż generalna zasada zawarta w ustawie o VAT mówi, iż jeżeli przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi sprzedawca otrzyma zaliczkę, przedpłatę, zadatek, ratę, wkład budowlany to sprzedawca ma obowiązek opodatkowania podatkiem VAT tej otrzymanej wpłaty.

Przedsiębiorca stosujący kasę rejestrującą musi więc pamiętać o tym, że gdy odbiorcą usług lub towarów jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej to po otrzymaniu zaliczki ma obowiązek:

  1. wystawienia paragonu w dniu jej otrzymania,
  2. dodatkowo jeżeli jest czynnym podatnikiem VAT to opodatkowanie otrzymanej zaliczki podatkiem VAT w dniu jej otrzymania.

Powrót do ulgi Mały ZUS Plus

Opublikowano: 2024-01-26

Mały ZUS Plus umożliwia opłacanie składek ZUS ubezpieczenia społecznego w zależności od wysokości uzyskanego w ubiegłym roku dochodu albo przychodu.

Wiele przedsiębiorców korzysta z ulgi Mały ZUS Plus. Niektórzy wykorzystali już 36 miesięcy ulgi i oczekują na ponową możliwość skorzystania.

W tym miejscu pojawia się pytanie – kiedy można powrócić do ulgi Mały ZUS Plus?

Mały ZUS Plus

Ulga Mały ZUS Plus to możliwość opłacania niższych składek ZUS społecznych przez okres 36 miesięcy kalendarzowych w okresie 60 miesięcy kalendarzowych. Ulga ta nie dotyczy składki zdrowotnej ani nie wpływa na podleganie pod Fundusz Pracy. Zasady obliczania wysokości tych składek w okresie korzystania ulgi Mały ZUS Plus pozostają niezmienne.

Rozpoczęcie korzystania z ulgi Mały ZUS Plus wymaga jednak spełnienia kilku warunków.

Warunki ulgi Mały ZUS Plus
Lp. Warunek
1. Przedsiębiorca prowadził w poprzednim roku kalendarzowym działalność gospodarczą przez okres przynajmniej 60 dni bądź dłużej (podlegał pod ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności przez minimum 60 dni w ubiegłym roku kalendarzowym)
2. Przedsiębiorca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą wpisaną do rejestru CEIDG albo wspólnikiem spółki cywilnej (wspólnicy spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej, z o.o., akcyjnej, komandytowo-akcyjnej, SKA nie mają możliwości skorzystania z ulgi)
3. Przedsiębiorca z tytułu prowadzonej działalności osiągnął w zeszłym roku przychód nieprzekraczający sumy 120.000zł (jeżeli przedsiębiorca prowadził działalność w poprzednim roku przez okres krótszy niż rok wówczas powyższy limit musi ustalić w proporcji do faktycznej liczby dni prowadzenia działalności w ubiegłym roku kalendarzowym)
4. Przedsiębiorca nie ma prawa do 24-miesięcznego okresu ZUS preferencyjnego
5. Przedsiębiorca nie korzystał z karty podatkowej z jednoczesnym zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT przez cały poprzedni rok kalendarzowy
6. Przedsiębiorca nie wykonywał w ramach prowadzonej działalności gospodarczej czynności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego: przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym – wykonywał te same czynności (które wykonuje w ramach działalności) ale w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności.

ISTOTNE:

Podstawa wymiaru składek ZUS na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy (składki emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) w okresie korzystania z Małego ZUS Plus:

  1. nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy (duży ZUS – 4.694,40 zł na 2024r.) oraz
  2. nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (1.272,60 zł na pierwsze półrocze 2024r. oraz 1.290 zł na drugie półrocze 2024r.).

ISTOTNE:

Przekroczenie terminów na rejestrację do Małego ZUS Plus spowoduje rezygnację z tej ulgi do końca danego roku kalendarzowego. To oznacza, że z ulgi przedsiębiorca skorzysta od początku kolejnego roku kalendarzowego.

ISTOTNE:

Maksymalny okres ulgi 36 miesięcy kalendarzowych liczony jest w okresie 60 miesięcy kalendarzowych. Oznacza to, że w kolejnym okresie 60 miesięcy kalendarzowych przedsiębiorca może ponownie skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus oczywiście jeżeli spełnia pozostałe warunki wymienione wcześniej w tabeli.

Bardzo ważne terminy w uldze Mały ZUS Plus

Przedsiębiorca, który chce skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus ma na to czas:

  1. do końca stycznia danego roku kalendarzowego jeżeli uzyskuje uprawnienie do tej ulgi (spełnia warunki ulgi) na dzień 1 stycznia danego roku,
  2. w ciągu 7 dni jeżeli nabywa prawo do ulgi Mały ZUS Plus w trakcie roku – zakończenie okresu ZUS preferencyjnego, odwieszenie działalności.

Powrót do ulgi Mały ZUS Plus

Z ulgi Mały ZUS Plus przedsiębiorca może korzystać przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zatem maksymalny okres korzystania z ulgi to 36 miesięcy (w okresie ostatnich 60 miesięcy). Miesiąc na potrzeby ulgi to pełny miesiąc kalendarzowy.

Do miesiąca kalendarzowego liczonego do okresu korzystania z ulgi Mały ZUS Plus liczy się każdy miesiąc kalendarzowy, w którym przedsiębiorca;

  1. korzystał z ulgi Mały ZUS Plus czyli ustalał obniżoną podstawę składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne i rentowe), lub
  2. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

ISTOTNE:

Mały ZUS który obowiązywał od 1 stycznia 2019r. do 31 stycznia 2020r. wlicza się do maksymalnego okresu 36 miesięcy korzystania z ulgi Mały ZUS Plus.

ISTOTNE:

Z ulgi Mały ZUS Plus można skorzystać przez okres 36 miesięcy w okresie 60 ostatnich miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Przepisy w tym względnie niestety nie precyzują dokładnie w jaki sposób precyzyjnie określić termin 36 miesięcy a ostatnich 60 miesięcy.

Niemniej na ten temat swoje oficjalne stanowisko prezentuje ZUS o czym poniżej.

ISTOTNE:

ZUS przekazując swój punkt widzenia poprzez kanały infolinii telefonicznej czy COT stoi na stanowisku, iż badanie czy przedsiębiorca będzie mógł ponownie skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus czy też nie należy przeprowadzić na dzień 1 stycznia każdego kolejnego roku.

Zatem badanie czy przedsiębiorca wykorzystał 36 miesięcy ulgi Mały ZUS Plus w okresie ostatnich 60 miesięcy ZUS sugeruje przeprowadzać na dzień 1 stycznia każdego kolejnego roku.

Przykład 1

Przedsiębiorca opłacał ZUS preferencyjny do 30.11.2023r. Od 01.12.2023r. i chce przystąpić do ulgi Mały ZUS Plus. Spełnia wszystkie warunki. Na rejestrację do ulgi Mały ZUS Plus ma tylko 7 dni licząc od 01.12.2023r.

Przykład 2

Przedsiębiorca skorzystał z Małego ZUS (wcześniejsza wersja Małego ZUS Plus) od 01. 01.2019r. do 31.01.2020r. a następnie z Małego ZUS Plus od 01.02.2020r. do 31.12.2021r. Wykorzystał zatem pełne 36 miesięcy ulgi. Przedsiębiorca cały czas prowadził działalność (nie zawieszał ani nie likwidował).

Na dzień:

  • 1 stycznia 2022r. przedsiębiorca nie spełnia warunków na ponowne skorzystanie z ulgi Mały ZUS Plus – w ostatnich 60 miesiącach wykorzystał 36 miesięcy ulgi Mały ZUS Plus,
  • 1 stycznia 2023r. przedsiębiorca nie spełnia warunków na ponowne skorzystanie z ulgi Mały ZUS Plus – w ostatnich 60 miesiącach wykorzystał 36 miesięcy ulgi Mały ZUS Plus,
  • 1 stycznia 2024r. przedsiębiorca nie spełnia warunków na ponowne skorzystanie z ulgi Mały ZUS Plus – w ostatnich 60 miesiącach wykorzystał 36 miesięcy ulgi Mały ZUS Plus,
  • 1 stycznia 2025r. przedsiębiorca w ostatnich 60 miesiącach wykorzystał 24 miesiące ulgi Mały ZUS Plus a więc może ponownie skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus (jeżeli oczywiście spełni pozostałe warunki przewidziane dla tej ulgi).

Rok 2025 to pierwszy rok w którym przedsiębiorca może ponownie skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus. W latach 2026, 2027 przedsiębiorca także skorzysta z ulgi Mały ZUS Plus (skorzysta wtedy łącznie z 36 miesięcy).

Następnie w latach 2028, 2029, 2030 nie będzie mógł ponownie skorzystać z ulgi Mały ZUS Plus z uwagi na to, iż w ostatnich 60 miesiącach wykorzystał 36 miesięcy ulgi (patrząc na dzień 1 stycznia kolejnego roku).

ISTOTNE:

Okres zawieszenia działalności nie liczy się do okresu 36 miesięcy korzystania z ulgi Mały ZUS Plus ale liczy się do okresu 60 miesięcy czyli możliwego okresu wykorzystania ulgi.

Przykład 3

Przedsiębiorca skorzystał z Małego ZUS (wcześniejsza wersja Małego ZUS Plus) od 01. 01.2019r. do 31.01.2020r. a następnie z Małego ZUS Plus od 01.02.2020r. do 31.12.2020r.

Od 01.01.2021r. zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej. Odwiesił ją 01.10.2021r. Przedsiębiorca od 01.10.2021r. będzie mógł kontynuować korzystanie z ulgi Mały ZUS Plus. Jeszcze przez 12 miesięcy ale nie musi wykorzystać ulgę w tzw. ciągłości.

W latach 2019, 2020 przedsiębiorca wykorzystał więc ulgę w wymiarze 24 miesięcy.

W okresie od 01.10.2021r. oraz w latach 2022 oraz 2023 przedsiębiorca ma czas do wykorzystania pozostałych 12 miesięcy ulgi.

Ponowne skorzystanie z ulgi Mały ZUS Plus będzie możliwe od 1 stycznia 2025r.

W tym miejscu należałoby jednak wspomnieć o jeszcze jednej kwestii.

ISTOTNE:

Należy zaznaczyć, iż ustawodawca w roku 2023 wprowadził dodatkowe 12 miesięcy ulgi Mały ZUS Plus do wykorzystania od sierpnia 2023r.

Z tej opcji skorzystają przedsiębiorcy, którzy w 2023 roku stosowali ulgę Mały ZUS Plus przynajmniej przez jeden miesiąc.

Niestety przedsiębiorcy, którzy w roku 2023 utracili prawo do ulgi nie mogą skorzystać z opcji wydłużenia.

Zaniechanie inwestycji – rozliczenie PIT i VAT

Opublikowano: 2024-01-22

Nie każdy rozpoczęty przez przedsiębiorcę projekt kończy się jego finalizacją. W sytuacji gdy w trakcie procesu dojdzie do zaniechania inwestycji pojawia się pytanie w jaki sposób pod względem podatkowym potraktować poniesione wydatki oraz odliczony podatek VAT od zakupów.

Zaniechanie inwestycji na gruncie podatku PIT

Jeżeli podatnik tworzy określony środek trwały (np. buduje halę magazynową) to ujęciu w kosztach podlegają odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej takiego składnika majątku. Trzeba przy tym mieć na względzie, że amortyzacji podlega kompletny i zdatny do użytki środek trwały dlatego też w czasie trwania inwestycji ponoszone wydatki nie są zaliczane do kosztów.

Wszelkie wydatki pozostające w związku z wytworzeniem środka trwałego mają wpływ na jego koszt wytworzenia, a tym samym stanowią wartość początkową.

Zauważyć jednak należy, że w toku prowadzonej inwestycji może również dojść do jej zaniechania, z którym mamy do czynienia wówczas, gdy podatnik nie podejmuje kolejnych czynności związanych z prowadzonym procesem inwestycyjnym, pomimo że nie został on zakończony.

W związku z tym pojawia się pytanie o sposób potraktowania dotychczas ponoszonych wydatków.

W tym zakresie obowiązuje art. 22 ut. 5e ustawy PIT, który podaje, że koszty zaniechanych inwestycji są potrącalne w dacie zbycia inwestycji lub ich likwidacji. Zatem wydatki poniesione na etapie wstępnych czynności związanych z planowaną inwestycją mogą być także kosztami uzyskania przychodów w dwóch sytuacjach:

* zbycia niedokończonej inwestycji – w takim przypadku poniesione koszty posłużą osiągnięciu przychodu ze zbycia inwestycji, a zatem wystąpi bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy,

* zlikwidowania zaniechanej inwestycji.

Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 17.02.2021 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.902.2020.2.MD, zlikwidowanie inwestycji należy, co do zasady, traktować dosłownie, tzn. tylko fizyczna likwidacja inwestycji (np. jej rozbiórka, złomowanie, zniszczenie), umożliwi uznanie poniesionych na nią wydatków za koszty uzyskania przychodów. Z czynności tej sporządza się protokół fizycznej likwidacji, który oznacza zakończenie procesu likwidacji środka trwałego. Zatem, do uznania za koszty podatkowe strat wynikających z zaniechanych inwestycji konieczne jest spełnienie warunku podjęcia decyzji o trwałym i definitywnym odstąpieniu od dalszego prowadzenia zadania inwestycyjnego, a także niewykorzystywanie efektów nakładów poniesionych na zaniechaną inwestycję w przyszłości.

Przykład

Podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą rozpoczął budowę hali produkcyjnej. Dotychczasowe wydatki na budowę wyniosły 100 000 zł. Hala magazynowa nie jest składnikiem kompletnym i zdatnym do użytku (wciąż jest w budowie) dlatego tez nie jest możliwe jej amortyzowanie.

Z uwagi na rozwój firmy okazało się, że będzie potrzebna większa hala w nowym miejscu. W związku z tym podatnik zaniechał dalszego projektu. W dacie zaniechania inwestycji cały wydatek tj. 100 000 zł będzie zaliczony do kosztów podatkowych przedsiębiorcy.

WAŻNE

Warunkiem uznania wydatków na wytworzenie środka trwałego za koszty podatkowe jest, aby efekt nakładów poniesionych na zaniechaną inwestycję nie był wykorzystywany w przyszłości . W takim przypadku w dacie zaniechania podatnik może potrącić cały koszt związany z inwestycją.

Zaniechanie inwestycji a korekta podatku naliczonego

Czynny podatnik VAT dokonując zakupów związanych z daną inwestycją ma prawo do odliczania podatku naliczonego.

W momencie kiedy dochodzi do zaniechania inwestycji pojawia się pytanie o konieczność korekty in minus odliczonego VAT. Z analizy treści interpretacji wydawanych przez organy podatkowe wynika, że w tym zakresie możemy wyróżnić dwa przypadki.

Po pierwsze jeżeli zaniechanie inwestycji będzie autonomiczną i świadomą (subiektywną) decyzją podatnika to w takim przypadku konieczne jest dokonanie korekty in minus. Tak przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 18.02.2022r., nr 0114-KDIP4-2.4012.810.2021.4.WH, gdzie możemy przeczytać, że okoliczności związane ze zmianą planów biznesowych (większa inwestycja) nie wskazują na istnienie niezależnych, pozostających poza kontrolą okoliczności wymuszających zaniechanie inwestycji. Wskazują raczej na zmianę decyzji biznesowych. W związku z takim zaniechaniem Inwestycji, należy dokonać korekty uprzednio odliczonego podatku VAT.

Po drugie jeżeli zaniechanie inwestycji jest spowodowane obiektywną, niezależną od podatnika przesłanką uzasadniającą zaniechanie inwestycji to podatnik nie musi korygować uprzednio odliczonego podatku naliczoneg.

Tutaj na potwierdzenie możemy przywołać treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 10.01.2023r., nr 0111-KDIB3-1.4012.745.2022.4.IK. 

Przykładowo jeżeli podatnik rozpocznie inwestycję budowlaną w ramach której odliczy podatek naliczony od zakupu materiałów potrzebnych do budowy i następnie okaże się, że jego grunt jest przeznaczony pod budowę autostrady to mamy do czynienia z obiektywną okolicznością na którą podatnik nie miał wpływu. W takim wypadku podatnik nie musi korygować odliczonego VAT w związk z zaniechaniem inwestycji.

WAŻNE

Organy podatkowe podkreślają, że jednym z warunków zachowania prawa do odliczenia od zaniechanej inwestycji jest to, aby okoliczności jej zaniechania pozostawały poza kontrolą/wolą podatnika.

Dokonując oceny prawnopodatkowych skutków zaniechania inwestycji należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też – podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych. Może to bowiem rzutować na konkretne obowiązki podatnika prowadzącego działalność gospodarczą.

Rozliczenie sprzedaży środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie

Opublikowano: 2024-01-19

Sprzedaż środka trwałego podlega zaliczeniu do źródła przychodu jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. W tym miejscu pojawia się pytanie w jaki sposób dokonać rozliczenia podatku dochodowego w przypadku gdy przedsiębiorca otrzymał środek trwały nieodpłatnie.

Podatkowy status nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych

Składnik majątku, który jest kompletny i zdatny do użytku oraz jest wykorzystywany w działalności gospodarczej przez okres dłuższy niż rok stanowi środek trwały o ile podatnik jest jego właścicielem lub współwłaścicielem.

Dla uznania danego składnika za środek trwały nie ma znaczenia czy sposob nabycia prawa własności. Może to mieć miejsce zarówno w drodze umowy sprzedaży, umowy darowizny, zniesienia współwłasności czy dziedziczenia.

W konsekwencji składniki majątku nabyte nieodpłatnie – np. w drodze umowy darowizny – również mogą być uznane za środki trwałe.

Warto jednak pamiętać, że w pewnych sytuacjach mamy do czynienia ze środkiem trwałym, który nie podlega amortyzacji podatkowej. Przykładem może być tutaj grunt. Zgodnie bowiem z art. 22c pkt 1 ustawy PIT amortyzacji nie podlegają grunty.

Pomimo tego, że składniki majątkowe, o których mowa w przepisie art. 22c pkt 1 ww. ustawy, nie podlegają amortyzacji podatkowej, to dotyczą ich wszelkie konsekwencje związane z ich statusem jako środków trwałych, w szczególności podatnik ma obowiązek wprowadzić je do ewidencji środków trwałych.

Biorąc pod uwagę, że elementem ewidencji jest określenie wartości początkowej środka trwałego również co do gruntu należy ustalić taką wartość.

Zakładając, że podatnik otrzymał grunt nieodpłatnie należy kierować się treścią art. 22g ust. 1

pkt 3 ustawy PIT, który podaje, że w razie nabycia środka trwałego w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób za wartość początkową środków trwałych uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

WAŻNE

Nieodpłatnie nabyty grunt nie podlega amortyzacji jednakże należy wpisać go do ewidencji środków trwałych i wskazać jego wartość początkową tj. wartość rynkową z dnia nieodpłatnego otrzymania.

Podatkowe rozliczenie sprzedaży środka trwałego nabytego w sposób nieodpłatny

Nie ulega wątpliwości, że sprzedaż środka trwałego generuje przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej o czym stanowi wprost art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy PIT.

Problematyczne może być natomiast ustalenie co z kosztem podaktowym w przypadku ustalenia dochodu jeżeli przedsiębiorca nabywa dany składnik nieodpłatnie czyli nie ponosi żadnego ekonomicznego wydatku na nabycie.

Uszczegółowienie zasad ustalania dochodu w przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej ma miejsce w art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawu PIT, gdzie czytamy, że   dochodem lub stratą jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od tych środków i wartości.

Powyższy przepis, określając sposób ustalania dochodu z odpłatnego zbycia środków trwałych nie posługuje się kategorią kosztów podatkowych, lecz wskazuje na konieczność uwzględnienia w tej mierze wyłącznie trzech wartości:

a. przychodu z odpłatnego zbycia,

b. wartości początkowej środka trwałego,

c. sumy odpisów amortyzacyjnych.

Z powyższego przepisu wynika więc, że przy określeniu dochodu z odpłatnego zbycia środka trwałego wykorzystywanego w działalności gospodarczej, jako koszt uzyskania przychodu uwzględnić należy wartość początkową tego składnika majątku, po jej pomniejszeniu o sumę odpisów amortyzacyjnych.

Podobnie też wskazuje treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 10.05.2019r., nr 0114-KDIP3-1.4011.161.2019.3.KS1, gdzie organ stwierdził, że dochód ze sprzedaży środków trwałych ustalić należy w oparciu o przepis art. 24 ust. 2 ustawy PIT. Mając zatem na względzie, że grunty – z mocy prawa – nie podlegają amortyzacji (art. 22c pkt 1 ww. ustawy), przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży gruntu nabytego w drodze darowizny (a więc nieodpłatnie), nie można uwzględnić odpisów amortyzacyjnych. 

Zatem dochodem ze sprzedaży środka trwałego w postaci gruntu będzie różnica pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia tego gruntu, a jego wartością początkową wskazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Przykład

Podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą otrzymał od swojego ojca w drodze darowizny niezabudowany grunt o wartości 100 000 zł. Grunt ten stanowi środek trwały przy czym nie podlega on amortyzacji. Przedsiębiorca ma jednak obowiązek wpisania gruntu do ewidencji ŚT wskazując wartość początkową równą wartośći rynkowej tj. 100 000 zł. Przedsiębiorca sprzedał grunt za kwotę 150 000 zł.

W jaki sposób należy dokonać rozliczenia podatku od sprzedaży gruntu?

Sprzedaż gruntu stanowi formę odpłatnego zbycia środka trwałego. Dochód ustala się jako różnicę pomiędzy przychodem ze sprzedaży a niezamortyzowaną wartością początkową. W rezultacie dochodem podlegającym opodatkowaniu bedzie kwota 50 000 zł. W tym przypadku nie ma znaczenia, że podatnik nie poniósł wydatku na nabycie gruntu.

WAŻNE

W przypadku odpłatnego zbycia środka trwałego dochodem jest różnica pomiędzy przychodem a niezamortyzowaną wartością początkową dlatego też podatnik może przychód pomniejszyć o wartość rynkową środka trwałego otrzymanego nieodpłatnie.

Sposób rozliczenia dochodu ze zbycia środka trwałego ma specyficzny charakter ponieważ nie ustala się w tym przypadku kosztu nabycia. Organy podatkowe przyznają, że w ramach ustalenia dochodu należy brać pod uwagę wartość początkową środka trwałego, zaś ta występuje również w sytuacji gdy podatnik otrzymał środek trwały w sposób nieodpłatny.