Wątpliwości w ramach uwzględnienia stawki 0% VAT dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów od nowego roku 2020

1 stycznia 2020r. wszystkie kraje członkowskie mają obowiązek wprowadzić do obowiązującego, krajowego prawa przepisy Dyrektywy Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018r. zmieniającej aktualnie obowiązującą Dyrektywę 2006/112/WE z 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Jedne z tych zmian dotyczą rozszerzenia w niektórych sytuacjach warunków koniecznych do skorzystania przez sprzedawcę ze stawki VAT 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Problemów i zapytań w tym zakresie jest bardzo wiele jednak podatnicy winni pamiętać, że nadal podstawowymi przepisami wiążącymi podatnika w zakresie spełnienia warunków dla stawki 0% dla WDT są przepisy polskiej ustawy o VAT.

Co to jest wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotową dostawą towarów dla polskiego podatnika sprzedawcy (zwaną dalej WDT) będzie wywóz towarów z terytorium Polski do innego kraju Wspólnoty UE skutkiem, którego będzie przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

To jednak nie jest wszystko. WDT będzie miała miejsce w przypadku, gdy nabywca będzie osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, zarejestrowaną na potrzeby podatku VAT w kraju innym niż Polska kraju członkowskim a ponadto posiadająca status podatnika VAT-UE natomiast zarejestrowania do transakcji unijnych dokonał również kraj członkowski inny niż Polska, (czyli zarejestrowanego na potrzeby dokonywania transakcji pomiędzy kontrahentami z UE).

Wystąpienie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów wiąże się ze spełnieniem wielu warunków

Nabywcą w transakcji WDT może być także osoba prawna prowadzącą działalność gospodarczą, ale niezarejestrowana na potrzeby podatku VAT w innym niż Polska kraju członkowskim jednakże posiadająca status podatnika VAT-UE natomiast zarejestrowania do transakcji unijnych dokonał również kraj członkowski inny niż Polska.

Nabywcami mogą być również czynni podatnicy VAT oraz osoby prawne nie będą ce podatnikami VAT, którzy prowadzą działalność poza terytorium RP a towar, którymi handlują są wyroby akcyzowe, które, zgodnie z przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą.

Co ciekawe w przypadku sprzedaży przez polskiego czynnego podatnika VAT (VAT-UE) nowych środków transportu do transakcji WDT może dojść także nawet wtedy, gdy nabywcą jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności i niebędącą podatnikiem VAT i posiada adres zamieszkania poza terytorium RP.

Przemieszczenie własnych towarów (wytworzonych, wydobytych, nabytych w ramach WNT, importu towarów) przez polskiego czynnego podatnika VAT lub na jego rzecz także uznaje się za transakcje WDT, jeżeli odbywa się ono z terytorium RP na terytorium innego niż RP państwa członkowskiego UE oraz w wykonaniu działalności gospodarczej.

Warunki zastosowania stawki 0% VAT dla WDT

Zgodnie z obowiązującym art. 42 ust. 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem, że:

  1. Podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej,
  2. Podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju,
  3. Podatnik składając deklarację podatkową, w której wykazuje tę dostawę towarów, jest zarejestrowany, jako podatnik VAT UE.

Od 2020r. polscy podatnicy będą zobowiązani do stosowania nowych przepisów dotyczących transakcji WDT a konkretnie w zakresie realizacji prawa do zastosowania stawki 0% dla przeprowadzanej transakcji WDT ale tylko w sytuacji, gdy zdecydują się na skorzystanie z nowej zasady tzw. domniemania.

Powyższe jest skutkiem wprowadzenia przepisów Dyrektywy Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018r. zmieniającej aktualnie obowiązującą Dyrektywę 2006/112/WE z 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz Rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi. W polskim systemie prawnym wciąż czeka na implementacje projekt ustawy z 11 czerwca 2019r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Kodeks karny skarbowy dostosowujący polskie przepisy ustawy o VAT do wymogów unijnych.

Przez wiele lat aż do końca grudnia 2019r. wcześniej wyszczególnione warunki dla stawki 0% VAT dla WDT posiadały charakter formalny tak, więc w sytuacji, gdy nie były spełnione polski podatnik sprzedawca mógł jeszcze przed organem podatkowym udowodnić, iż faktycznie miała miejsce transakcja WDT skutkiem, której rzeczywiście nastąpił wywóz towarów poza terytorium RP i dostarczenie ich do kraju nabywcy unijnego innego niż terytorium RP.

Od nowego 2020 roku te warunki zmienią jedynie charakter z formalnych na warunki o charakterze materialnym. W praktyce będzie to dla podatników oznaczało, że niespełnienie choćby jednego z nich będzie pozbawiało prawa do zastosowania stawki 0% dla transakcji WDT.

Jednakże podatnik nadal będzie miał prawo (w przypadku nie wypełnienia jednego z warunków materialnych) udowodnić przed organem podatkowym, iż transakcja WDT naprawdę się odbyła a zatem nastąpił wywóz z terytorium RP a unijny odbiorca odebrał w swoim kraju dane towary.

Niemniej podatnicy dokonujący transakcje WDT dla możliwości uwzględnienia stawki 0% VAT dla tych transakcji będą musieli baczniej pilnować takich elementów jak:

  1. Posiadanie przez sprzedawcę statusu podatnika VAT-UE,
  2. Wykazanie w rejestrach VAT jak i w deklaracji VAT oraz informacji podsumowującej VAT-UE prawidłowej wartości transakcji WDT zrealizowanej na rzecz każdego kontrahenta unijnego,
  3. Uzyskanie i wykazanie w informacji podsumowującej prawidłowego i ważnego numeru NIP odbiorcy unijnego, który jest zarejestrowany na potrzeby transakcji unijnych (weryfikacja w systemie VIES),
  4. Dysponowaniem przed złożeniem deklaracji VAT za dany okres rozliczeniowym dokumentacją potwierdzającą:
  • faktyczny wywóz towarów z terytorium RP,
  • odbiór towaru w państwie unijnego nabywcy.

Zatem zmiana w charakterze dotychczasowych warunków formalnych na materialne może skutkować, (ale nie musi) zwiększoną czujnością organów podatkowych, co do kontroli ich spełnienia. Może to również pociągnąć za sobą bardziej restrykcyjną analizę przez organy podatkowe wypełnienia warunków dla możliwości uwzględnienia stawki 0% dla transakcji WDT w zakresie ważności i prawidłowości formalnej numeru identyfikacji VAT nabywcy oraz złożenia prawidłowej informacji podsumowującej VAT-UE a ponadto posiadanie odpowiedniej dokumentacji.

Końcowo należy podkreślić, iż w kwestii ostatecznego kształtu zapisów polskiego projektu ustawy dostosowawczej do realizacji przepisów Dyrektywy Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018r. oraz Rozporządzenia wykonawcze Rady (UE) 2018/1912 niestety nadal trzeba poczekać do jej uchwalenia. Zatem na dzień dzisiejszy polscy podatnicy w obliczu braku uchwalenia ww. projektu ustawy o VAT, powinni stosować od 2020r. przepisy Dyrektywy Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018r. wraz z Rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) 2018/1912 z dnia 4 grudnia 2018 r. jeżeli zdecydują się na skorzystanie z domniemania dostarczenia towarów stanowiących przedmiot transakcji WDT. Co to oznacza dokładnie? O tym w kolejnej części publikacji na temat problemów związanych z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów.

Opublikowano: 2020-01-07