Opublikowane w

Podatek VAT od nieodpłatnych gratisów do usług

Opublikowano: 2023-11-03

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenie usług. Problematyczny jest natomiast status gratisów w formie towarów przekazywanych nieodpłatnie jako dodatek do usług. Warto zastanowić się czy taki gratis generuje obowiązek podatkowy u sprzedawcy na gruncie podatku VAT.

Nieodpłatne przekazanie towarów a VAT

Zasadą jest, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne. Należy mieć jednak na uwadze, że w pewnych przypadkach ustawodawca uznaje za podlegające opodatkowaniu także czynności nieodpłatne dotyczące przekazywanych towarów.

W oparciu o art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2. wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W świetle powyższego przepisu jeżeli w stosunku do danego towaru podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego to nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu. Dzięki temu zostaje zachowana zasada neutralności podatku VAT. Warto w tym miejscu podkreślić, że przepis odnosi się do samego prawa do odliczenia, a zatem nie ma znaczenia czy w praktyce podatnik faktycznie z tego prawa skorzystał.

WAŻNE

Nieodpłatne przekazanie towarów w formie gratisów podlega opodatkowaniu VAT, a podstawą opodatkowania jest w takim przypadku cena nabycia towaru (art. 29a ust. 2 ustawy VAT).

Nieodpłatny gratis jako część zestawu

W orzecznictwie można spotkać się poglądem, że gratis nie podlega opodatkowaniu jako nieodpłatny towar jeżeli stanowi część zestawu.

W przypadku, gdy przedmiotem dostawy jest zestaw produktów, pomiędzy którymi istnieje związek umożliwiający uznanie takiego zestawu za jedną rzecz, należy uznać, że przedmiotem dostawy jest jeden towar w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przeciwnym wypadku, tj. w sytuacji gdy przedmiotem dostawy jest zestaw produktów, pomiędzy którymi brak jest związku umożliwiającego uznanie produktu załączonego za część składową albo przynależność produktu głównego, to należy uznać, że dostawa dotyczy dwóch towarów.

Dla traktowania obydwu produktów sprzedawanych w zestawie jako jeden towar konieczne jest bowiem istnienie funkcjonalnego związku pomiędzy towarem podstawowym, a towarem do niego dołączonym. W przypadku braku integralnego związku pomiędzy produktem podstawowym i załączonym w zestawie, należy taką transakcję traktować jako dostawę dwóch towarów.

Tak też wynika z treści interpretacji Dyrektora KIS z dnia 21.07.2017 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.267.2017.1.OS.

Co jednak istotne powyższa interpretacja odnosi się do przypadku gdy przedmiotem świadczenia jest dostawa towaru i towarzyszy temu nieodpłatne przekazanie gratisu w postaci kolejnego towaru. W kontekście ww. interpretacji trudno zatem przyjąć, że zestaw może tworzyć usługa oraz towar.

WAŻNE

Opodatkowaniu jako jedna czynność podlega dostawa zestawu dwóch towarów o ile zestaw ten tworzy powiązaną funkcjonalnie całość. W takim wypadku nie wyodrębniamy osobnej czynności w postaci przekazania nieodpłatnego gratisu.

Gratis jako prezent o małej wartości

W pewnych przypadkach nieodpłatne przekazanie towaru jako dodatek do usługi nie będzie podlegać opodatkowaniu. Wyłączenie dotyczy przekazywanych prezentów o małej wartości.

W myśl art. 7 ust. 3 ustawy przepisu dotyczące opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Według art. 7 ust. 4 ustawy przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

1. łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;

2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.

Nie jest więc opodatkowane podatkiem od towarów i usług przekazanie odbiorcom towarów, których jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazania towaru, nie przekracza 20,00 zł. Nie jest również opodatkowane przekazanie prezentów, których wartość mieści się w przedziale od 20,01 zł do 100,00 zł, jednak pod warunkiem prowadzenia dodatkowej ewidencji osób obdarowanych. 

Spełnienie zatem którejkolwiek z powyżej wskazanych przesłanek pozwala na nieopodatkowywanie nieodpłatnych przekazań. Natomiast jeżeli wartość przekazanego towaru przekracza 100,00 zł podatnik ma obowiązek opodatkować wartość nieodpłatnego świadczenia.

W konsekwencji jeżeli przekazywany gratis do usługi będzie spełniał kryterium prezentu o małej wartości to takie przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Warto też dodać, że również przekazanie większej ilości gratisow do jednej usługi, nie będzie podlegało opodatkowaniu, gdy stanowią prezenty o małej wartości, jeżeli suma wszystkich gratisów w zestawie nie przekracza wartości 20 zł.

WAŻNE

Bez względu na ilość przekazywanych przez przedsiębiorcę jednemu podmiotowi (odbiorcy) gratisów do usług, których cena nabycia nie przekracza 20 zł netto – ich nieodpłatne wydanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 7 ust. 3 w związku z art. 7 ust. 4 pkt. 2 ustawy VAT.

W przypadku nieodpłatnych gratisów w formie rzeczowej dołączanych do świadczonych usług trudno przyjąć, że występuje zestaw opodatkowany jako jedna transakcja. W takim przypadku osobno należy opodatkować odpłatne świadczenie usług i osobno potraktować darmowe przekazanie towaru biorąc pod uwagę przepisy o braku opodatkowania prezentów o małej wartości.

Opublikowane w

Sprzedaż pojazdu samochodowego w okresie 12/60 miesięcy od zakupu, a odzyskanie nieodliczonego podatku VAT przy zakupie

Opublikowano: 2023-10-30

Użytkowanie samochodu, czy motocykla w działalności gospodarczej towarzyszy niemal każdemu przedsiębiorcy. Zazwyczaj podatnicy decydują się na tzw. użytkowanie mieszane danego pojazdu, a co za tym idzie od zakupu odliczają jedynie 50% VAT. Druga połowa VATu zwiększa z kolei wartość początkową środka trwałego i stanowi podstawę dla odpisów amortyzacyjnych. Sprzedając środek transportu można pod pewnymi warunkami odzyskać nieodliczony przy zakupie podatek VAT. Jak to zrobić w teorii i w praktyce? – o tym poniżej!

Sprzedaż pojazdu w okresie korekty uprawnia do odzyskania nieodliczonego VATu

Przedsiębiorca decydując się na połowiczne odliczenie podatku VAT przy zakupie pojazdu może jeszcze częściowo odzyskać nieodliczony podatek w dwojaki sposób:

  • po pierwsze może dokonać zmiany przeznaczenia pojazdu, tj. rozpocząć wykorzystywanie pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej. Wiąże się to z koniecznością zgłoszenia tego faktu organowi podatkowemu (druk VAT-26) oraz prowadzenia ewidencji przebiegu potwierdzającej użytkowanie pojazdu wyłącznie na cele firmowe,
  • po drugie może sprzedać pojazd. Sprzedaż pojazdu traktowana jest wówczas jako zmiana na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej.

Korekty podatku naliczonego można dokonać wyłącznie w tzw. okresie korekty, ustalanym jako 12 miesięcy licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania dany pojazd samochodowy dla pojazdów o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł lub 60 miesięcy dla pojazdów o wartości początkowej równej lub wyższej niż 15 000 zł.

Omawiana korekta podatku naliczonego jest uprawnieniem podatnika, a nie jego obowiązkiem. Natomiast w sytuacji odwrotnej, gdzie podatnik już na etapie zakupu odlicza 100% VATu, a następnie w okresie korekty decyduje się na zmianę przeznaczenia z użytku firmowego na użytek mieszany, wówczas obligatoryjnie musi skorygować (oddać/zapłacić) podatek VAT odliczony przy zakupie. Powyższe wynika z art. 90b ustawy o VAT.

Korekta podatku naliczonego wiąże się przede wszystkim z koniecznością obliczenia podatku VAT podlegającego korekcie w odpowiedniej proporcji związanej z upływem 12/60 miesięcy od nabycia pojazdu. Dodatkowo należy zadbać o odpowiednie zapisy techniczne w urządzeniach księgowych, tj. w KPiR i JPK_V7. Szczegóły poniżej.

Sprzedaż pojazdu w okresie 12/60 miesięcy, a korekta podatku naliczonego – praktyczny przykład liczbowy

Pełne zrozumienie zagadnienia związanego z uprawnieniem do korekty podatku naliczonego w związku ze sprzedażą lub zmianą przeznaczenia pojazdu samochodowego wymaga przeanalizowania tej kwestii w oparciu o konkretne działania liczbowe. Na poniższym przykładzie prezentujemy korzyści podatkowe z tym związane.

Przykład 1

Pan Jędrzej w marcu 2022 roku zakupił na potrzeby działalności gospodarczej motocykl o wartości 63 695 zł brutto (51 784,55 zł netto). Zdecydował się na mieszane użytkowanie pojazdu, stąd podatek VAT odliczył w 50%, tj. w kwocie 5 955,23 zł. Druga połowa nieodliczonego VATu zwiększyła wartość początkową pojazdu i stanowiła podstawę odpisów amortyzacyjnych.

Pan Jędrzej w lipcu 2023 roku zdecydował się na sprzedaż motocykla. W związku z tym, że sprzedaż nastąpiła w okresie korekty (60 miesięcy tj. marzec 2022 – luty 2027), Pan Jędrzej był uprawniony do „odzyskania” nieodliczonego VATu w proporcji do pozostałego okresu korekty (lipiec 2023 – luty 2027), wynoszącego 44 miesiące.

VAT do odliczenia (odzyskania) w trybie korekty wyliczony został następująco: 44/60 x 5 955,23 = 4 367,17 zł.

Kwota 4 367,17 zł stanowiła więc podatek naliczony miesiąca lipca 2023 roku i pomniejszyła podatek należny do zapłaty za ten okres.

Przedmiotowy pojazd Pan Jędrzej sprzedał za 56 000 zł brutto, podatek VAT do zapłaty z tej transakcji wyniósł 10 471,54 zł. Dzięki dobrowolnej korekcie podatku naliczonego od zakupu motocykla, Pan Jędrzej z tej transakcji odprowadził jedynie 6 104,37 zł (10 471,54 zł minus 4 367,17 zł).

Ujęcie korekty podatku naliczonego w JPK_V7 i KPiR oraz pozostałe zagadnienia związane z zaewidencjonowaniem sprzedaży pojazdu

Obliczenie kwoty podatku nie zamyka jeszcze kwestii korekty podatku naliczonego od zakupu środka trwałego. Konieczne jest bowiem prawidłowe ujęcie kwoty korekty w JPK_V7 i KPiR. Należy tego dokonać w następujący sposób:

  • w JPK_V7 korektę podatku naliczonego należy ująć na podstawie dokumentu wewnętrznego (oznaczenie w JPK symbolem „WEW”). Kwotę podatku należy ująć w części deklaracyjnej JPK w poz. 44, tj. korekta podatku naliczonego od nabycia towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych. Korektę należy ująć pod datą sporządzenia dokumentu wewnętrznego np. 31 lipca 2023r. W pozycji dane kontrahenta należy przepisać dane dostawcy z faktury zakupu.
  • w KPiR kwotę „odzyskanego” podatku należy ująć w kolumnie 8 pozostałe przychody (kwota nieodliczonego VATu stanowiła bowiem pierwotnie koszt w postaci odpisów amortyzacyjnych). Zapisu w KPiR można dokonać na podstawie tego samego dokumentu wewnętrznego, który stanowił podstawę do ujęcia korekty na gruncie JPK_V7.

Końcowo należy nadmienić, że sprzedaż pojazdu kwalifikowanego u podatnika jako środek trwały, winna również zostać zaewidencjonowana w KPiR jako pozostałe przychody z oznaczeniem w części ewidencyjnej JPK_V7 symbolem GTU_07. Niezamortyzowana wartość pojazdu pomniejsza dochód ze sprzedaży środka trwałego. W przypadku sprzedaży motocykli należy dodatkowo pamiętać o obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności (sprzedaż hurtowa i detaliczna motocykli oraz części do nich została wymieniona w poz. 148-150 załącznika nr 15 do ustawy o VAT).

Autor- Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Usługi w ramach działalności gospodarczej dla byłego pracodawcy – skutki w PIT i ZUS

Opublikowano: 2023-10-25

Bardzo często pracownicy (szczególnie o znacznych dochodach) decydują się na założenie działalności gospodarczej w celu obniżenia obciążeń podatkowo-składkowych. Alternatywne formy opodatkowania, czy preferencje w ZUS to zazwyczaj główny czynnik motywujący dla formy współpracy określanej jako b2b (business to business), jednak współpraca z byłym/obecnym pracodawcą stanowi przeszkodę dla zastosowania wskazanych wyżej ulg. W niniejszym wpisie przedstawimy najważniejsze ograniczenia w tym zakresie!

Ograniczenia w stosowaniu podatku liniowego i ryczałtu przy współpracy z byłym/obecnym pracodawcą

Ustawodawca przewidział w polskim prawie podatkowym sytuacje, w których pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę rezygnuje z tej formy współpracy, zakłada działalność gospodarczą i rozpoczyna świadczenie usług w ramach b2b z dotychczasowym pracodawcą. Głównym celem takiego działania na gruncie podatku dochodowego jest „ucieczka” ze skali podatkowej oraz ograniczenie skutków stosowania wyższej, 32%-towej stawki podatku.

Prawo podatkowe zarówno na gruncie podatku liniowego, jak i ryczałtu przewiduje następujące ograniczenia w świadczeniu usług dla byłego pracodawcy:

  • jeżeli podatnik, który wybrał podatek liniowy, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej(art. 9a ust. 3 ustawy o PIT),
  • jeżeli podatnik, który wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach (art. 8 ust. 2 ustawy o ryczałcie).

Konsekwencje współpracy w ramach b2b z byłym pracodawcą są tożsame, jednak okres karencji w przypadku ryczałtu jest dłuższy. Różnice te zobrazowano na poniższym przykładzie.

Przykład 1

Pan Józef w 2023 roku zakończył stosunek pracy z przedsiębiorstwem X. Pan Józef w tym samym roku zarejestrował pozarolniczą działalność gospodarczą i zamierza świadczyć w ramach działalności gospodarczej usługi dla tego samego podmiotu X. Usługi wykonywane w ramach działalności gospodarczej będą tożsame z tymi, które Pan Józef wykonywał w ramach stosunku pracy.

Pan Józef w 2023 roku będzie zobligowany do opodatkowania w formie skali podatkowej z uwagi na świadczenie usług dla byłego pracodawcy. Zastosowanie alternatywnej formy opodatkowania w przypadku gdy Pan Józef będzie w dalszym ciągu świadczyć usługi dla byłego pracodawcy stanie się możliwe dopiero:

  • w 2024 roku, ale tylko w zakresie podatku liniowego,
  • w 2025 roku Pan Józef będzie mógł rozważyć dodatkowo zastosowanie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ograniczenia w stosowaniu preferencji w ZUS w przypadku świadczenia usług dla byłego pracodawcy

Przedsiębiorcy, którzy zamierzają świadczyć usługi dla byłego pracodawcy odpowiadające czynnościom wykonywanym w ramach stosunku pracy muszą liczyć się z zakazem stosowania wszelkich preferencji w ZUS, takich jak ulga na start (pierwsze 6 miesięcy), ZUS preferencyjny (24 miesiące), czy mały ZUS plus (niższe składki społeczne uzależnione od przychodów/dochodów przedsiębiorcy).

Stosowanie powyższych preferencji w ZUS jest zabronione, jeżeli przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym, przedsiębiorca wykonywał dla danego podmiotu analogiczne czynności w ramach stosunku pracy.

W odróżnieniu od podatku dochodowego, ograniczenia w ZUS muszą pozostać przez wiele lat w pamięci przedsiębiorcy. Zawsze bowiem badamy rok rozpoczęcia działalności i poprzedzający rok kalendarzowy. Dla przykładu rozwiązanie stosunku pracy w 2023 roku i świadczenie analogicznych usług w ramach b2b pozbawia ulgi na start, ZUSu preferencyjnego i małego ZUSu plus. Natomiast zaprzestanie świadczenia usług dla byłego pracodawcy daje możliwość zgłoszenia się np. do ZUSu preferencyjnego. Stanowisko to potwierdza ZUS m.in. w interpretacji z dnia 22 lipca 2020r., sygn. DI/100000/43/410/2020: „Zatem w sytuacji gdy osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej wykonuje w jej ramach czynności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy, zaprzestaje współpracy z byłym pracodawcą np. po upływie kilku miesięcy przysługuje jej od tego dnia prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do upływu 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej.”

Ograniczenia nie dotyczą umów zlecenia lub o dzieło oraz świadczenia na b2b innych usług niż w ramach stosunku pracy

Końcowo należy podkreślić, że opisane w niniejszym wpisie ograniczenia dotyczą wyłącznie stosunku pracy. Świadczenie dla danego podmiotu usług w ramach umów cywilnoprawnych, a następnie w ramach działalności gospodarczej nie pozbawia prawa do ulg w ZUS, czy alternatywnych form opodatkowania.

Ponadto ograniczenia znajdują zastosowania wyłącznie w przypadku, gdy zakres czynności świadczonych w ramach b2b pokrywa się z tymi, które były wykonywane w ramach stosunku pracy. Jeżeli czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej są inne, wówczas istnieje możliwość stosowania m.in. preferencji w ZUS. Przykładem jest sytuacja, w której aplikant zatrudniony w kancelarii adwokackiej staje się adwokatem, a następnie w ramach działalności gospodarczej świadczy usługi dla byłego pracodawcy już jako adwokat. Zakres czynności wykonywanych przez aplikanta i adwokata jest inny co daje prawo do stosowania preferencji w ZUS, czy innych niż skala podatkowa form opodatkowania. Powyższe potwierdza m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2013r. sygn. II UZP 2/13, gdzie stwierdzono w szczególności, że „Sam fakt zatrudnienia na etacie pracownika (aplikanta adwokackiego) w adwokackiej spółce partnerskiej adwokatów G.,K.,K. i Partnerów w G., a następnie wykonywanie, między innymi, na rzecz tej samej spółki, ale już przez adwokata różnych czynności w żadnym przypadku nie może zostać uznane za odpowiadające czynnościom wcześniej wykonywanym przez tę osobę w ramach stosunku pracy (podobieństwa mogą dotyczyć samej technicznej strony wykonywanych przez wnioskodawczynię czynności w ramach stosunku pracy i to z pominięciem tak istotnej ich cechy, że uprzednio były to zawsze projekty i merytorycznej strony czynności wykonywanych przez wnioskodawczynię w ramach stosunku pracy w porównaniu do czynności wykonywanych przez nią w charakterze adwokata). Fakt odbywania w trakcie trwania stosunku pracy aplikacji nie uzasadnia twierdzenia, że wnioskodawczyni wykonywała na rzecz byłego pracodawcy czynności obecnie wchodzące w zakres wykonywanej przez nią działalności gospodarczej.”

Autor- Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Amortyzacja mieszkań – czy nadal będzie możliwa? Korzystny wyrok WSA

Opublikowano: 2023-10-20

Zakaz amortyzacji lokali mieszkalnych budzi cały czas kontrowersje, w szczególności przez pryzmat podatników, którzy wprowadzili nieruchomości na stan środków trwałych jeszcze przed wejściem w życie niekorzystnych przepisów tj. przed 1 stycznia 2022r. Ustawodawca bowiem nie zagwarantował tzw. ochrony interesów „w toku”. Inaczej rzecz ujmując zdaniem podatników, ale też wielu ekspertów do czynienia mamy z naruszeniem konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych. Jakie jest aktualne stanowisko fiskusa i sądów w tym zakresie? – odpowiedź poniżej.

W interpretacjach indywidualnych fiskus konsekwentnie odmawia prawa do amortyzacji

Wejście w życie przepisów zakazujących amortyzacji lokali mieszkalnych spowodowało intensyfikację ilości składanych wniosków o indywidualne interpretacje prawa podatkowego w tym zakresie. Wielu podatników próbowało i nadal próbuje zabezpieczyć swoje interesy właśnie interpretacją indywidualną. Przykładem niekorzystnej wykładni jest interpretacja z dnia 8 sierpnia 2023r. sygn. 0112-KDIL2-2.4011.497.2023.1.MW, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Organ interpretacyjny konsekwentnie odmówił prawa do amortyzacji lokali mieszkalnych dodając, że ocena konstytucyjności spornej regulacji leży w gestii Trybunału Konstytucyjnego.

Podatnicy, którzy uzyskali korzystne interpretacje indywidualne jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów również zostali pozbawieni prawa amortyzacji. Interpretacja chroni podatnika dopóki, dopóty przepisy prawa podatkowego w danym zakresie nie ulegną zmianie.

W przedmiocie konstytucyjności niekorzystnych dla podatników przepisów wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi dając podatnikom nadzieję na korzystny finał sporu o amortyzację.

WSA w Łodzi orzekł niekonstytucyjność regulacji i naruszenie interesów w toku

Co do zasady ocena zgodności normy prawnej z ustawą zasadniczą, czyli Konstytucją, leży w gestii Trybunału Konstytucyjnego (TK). Praktyka i doktryna dopuszcza w pewnych okolicznościach dokonanie takiej oceny przez sąd z pominięciem TK, w szczególności gdy wystąpiła oczywista niekonstytucyjność danej normy prawnej.

Takiej oceny konstytucyjności przepisu zakazującego amortyzacji lokali mieszkalnych dopuścił się WSA w Łodzi w Wyroku z dnia 27 czerwca 2023r. sygn. I SA/Łd 258/23, gdzie niekorzystna interpretacja indywidualna została zaskarżona przez podatnika. Sąd uznał za niezgodny z Konstytucją przepis zakazujący amortyzacji lokali mieszkalnych, w sytuacji gdy dany lokal wprowadzono do ewidencji środków trwałych przed wejściem w życie nowych przepisów. Skład orzekający uznał w szczególności, że „skarżąca, która przed uchwaleniem przepisów nowelizujących nabyła nieruchomości oraz wprowadziła je na stan środków trwałych, a także dokonywała amortyzacji, podlega ochronie wynikającej z zasady ochrony praw nabytych i interesów w toku (art. 2 Konstytucji). Sąd podziela pogląd skarżącej, że z uwagi na sposób wprowadzania nowych regulacji (zmiana reguł gry w trakcie gry), ich w istocie retrospektywne działanie oraz zaskoczenie podatników, nowe zasady powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych lokali mieszkalnych, które zostały nabyte lub wytworzone po wejściu w życie ustawy zmieniającej, a więc po 1 stycznia 2022 r. Dlatego też Sąd uznał, że skarżąca w granicach opisanego we wniosku stanu faktycznego ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać te odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów na zasadach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r. do momentu pełnego zamortyzowania tych środków trwałych.”

Sąd administracyjny w tym samym wyroku dokonał uchylenia niekorzystnej interpretacji indywidualnej. Należy jednak podkreślić, że ten konkretny wyrok nie stanowi źródła prawa podatkowego oraz wiążącej wykładni prawa dla innych organów i sądów administracyjnych. Powyższe oznacza, że przedmiotowy wyrok nie rozstrzyga definitywnie problemu amortyzacji lokali mieszkalnych. Stanowi jednak istotny sygnał, że sprawa ta dla podatników nie jest jeszcze definitywnie przegrana.

NSA pozbawia nadziei na pozytywne zakończenie sporu o amortyzację i w lipcu 2023 roku podtrzymuje inny niekorzystny wyrok WSA

Spór o amortyzację lokali mieszkalnych cechuje się niejednolitą linią orzeczniczą z przewagą stanowisk niekorzystnych dla podatników. Przykładem niekorzystnego wyroku dla podatnika jest wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 października 2022 roku, sygn. I SA/Łd 439/22 od którego podatnik wniósł skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lipca 2023 roku, sygn. II FSK 119/23 oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku WSA i utrzymał w mocy niekorzystną dla podatnika interpretację indywidualną, pozbawiając tym samym prawa do amortyzacji. Podsumowując powyższe, szanse na pozytywne zakończenie sporu o amortyzacje znowu się oddaliły.

Trzeba poczekać na ostateczne rozstrzygnięcie sporu o amortyzację

Warto w tym miejscu zauważyć, że ten sam WSA (w Łodzi) najpierw wydał niekorzystny wyrok, a następnie kilka miesięcy później dokonał oceny zgodności przepisu z Konstytucją i uchylił inną interpretację indywidualną pozbawiającą podatnika prawa do amortyzacji lokali mieszkalnych.

Podkreślić dodatkowo należy, że wyrok NSA z 13 lipca 2023 roku również nie stanowi wiążącej wykładni przepisów prawa, stąd uznać można, iż sprawa sporu o amortyzację nie jest w dalszym ciągu definitywnie rozstrzygnięta.

Dopiero orzeczenie NSA w składzie siedmiu sędziów lub orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego ostatecznie rozwieje wątpliwości organów i podatników. Zdaniem autora warto więc śledzić przedmiotową kwestię i wstrzymać się jeszcze na jakiś czas od ewentualnych ruchów w obrębie składników majątku np. w zakresie wycofywania lokali mieszkalnych ze stanu firmowych składników majątku i przeniesienia ich do majątku prywatnego.

Autor- Łukasz Kluczyński

Opublikowane w

Wynajem samochodu osobowego w kosztach uzyskania przychodów

Opublikowano: 2023-10-16

Przedsiębiorcy korzystają z różnych form użytkowania samochodu osobowego w prowadzonej działalności gospodarczej.

Jednym z takich form jest użytkowanie samochodu na podstawie umowy najmu.

Czy i w jakiej wysokości korzystający przedsiębiorcy będzie mógł ująć w kosztach firmy – czynsz, wydatki eksploatacyjne lub polisy ubezpieczeniowe? Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.

Wydatki firmowe będące kosztem uzyskania przychodu

Kosztem uzyskania przychodów w działalności gospodarczej będzie każdy wydatek, którego poniesienie przedsiębiorca będzie w stanie racjonalnie uzasadnić.

Zatem wydatkiem firmowym będzie po prostu uzasadniony koszt, którego poniesienie było konieczne w danej działalności.

Należy podkreślić, że niektóre koszty w jednej działalności zupełnie nie współgrają z charakterem innej działalności.

Cechy wydatku stanowiącego koszty uzyskania przychodów
Lp. Charakterystyka
1. Został poniesiony przez przedsiębiorcę
2. Został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia przychodów z działalności gospodarczej (musi istnieć związek przyczynowo – skutkowy z prowadzoną działalnością)
3. Nie dotyczy wydatków prywatnych
4. Wydatek został prawidłowo udokumentowany (faktura, rachunek, umowa, karta wynagrodzeń, potwierdzenie zapłaty np. opłat skarbowym, administracyjnych, deklaracje, niektóre decyzje itp.)
5. Nie występuje w katalogu kosztów ustawowo wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów zawartych w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PDOF)

Najem pojazdów samochodowych

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą użytkują pojazdy samochodowe najczęściej za pomocą 5 poniższych sposobów:

  1. kupując pojazd samochodowy na cele firmowe,
  2. wprowadzając prywatny pojazd samochodowy na stan środków trwałych w firmie,
  3. bez wprowadzania prywatnego środka trwałego na stan środków trwałych,
  4. za pomocą nawiązania umowy leasingu, najmu, dzierżawy,
  5. ewentualne pozostałe sposoby.

Przedsiębiorca (korzystający) który zdecyduje się na najem pojazdu samochodowego powinien wiedzieć w jaki sposób rozliczyć w kosztach firmy czynsz oraz wydatki eksploatacyjne dotyczącego tego pojazdu.

ISTOTNE:

Podatnik (korzystający) ma prawo zaliczyć do kosztów firmowych miesięczny czynsz za najem samochodu osobowego wartego do 150.000 zł.

Kwota miesięcznego czynszu najmu samochodu osobowego
Kwota czynszu Rodzaj podatnika Przeznaczenie użytkowania samochodu w firmie Maksymalna wartość samochodu osobowego
100% netto z faktury Czynny podatnik VAT Tylko na cele firmy (wymaga złożenia VAT-26) 150.000 zł netto
100% netto z faktury + 50% VAT Czynny podatnik VAT Na cele firmowe i prywatne (mieszany) 150.000 zł
(134.529,14 zł netto + 15.470,86 – 50% VAT)
100% brutto z faktury Zwolniony podmiotowo z VAT Na cele firmowe i prywatne (mieszany) 150.000 zł brutto

Podpisując umowę najmu pojazdu samochodowego korzystający podatnik powinien sprawdzić wartość tego pojazdu – określoną w umowie (niekiedy na fakturze).

W art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PDOF prawodawca za koszty firmowe nie uważa opłat wynikających z umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, które proporcjonalnie do wartości samochodu przekraczają limit 150.000 zł.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT podpisał umowę najmu na samochód osobowy o wartości określonej w umowie na sumę 115.000 zł netto.

Podatnik otrzymał następujące dokumenty:

  1. umowę najmu,
  2. umowę ubezpieczenia OC i AC na kwotę 2.800 zł, która trwa od 1 lipca 2023r. do 30 czerwca 2024r,
  3. fakturą za pierwszy czynsz na kwotę 1.000 zł netto, 230 zł VAT,
  4. pozostałe dokumenty.

Podatnik ujmie w koszach firmowych:

  1. 1000 zł netto + 115 zł VAT z tytułu faktury za czynsz,
  2. polisę ubezpieczeniową OC i AC w kwocie 2.800 zł w roku 2023 (metoda uproszczona rozliczania kosztów) albo z podziałem na rok 2023 i 2024 proporcjonalnie do przypadającego okresu (metoda memoriałowa).

Z faktury za czynsz podatnik odliczy 50% podatku VAT naliczonego w kwocie 115 zł. Drugie 115 zł zostało ujęte w kosztach jako podatek VAT niepodlegający odliczeniu.

Koszty eksploatacji samochodu osobowego używanego na podstawie umowy najmu

Wielkość wydatku z faktury za eksploatacje najmowanego samochodu osobowego – podatnik ujmie na takich samych zasadach jak przy własnych środkach trwałych.

ISTOTNE:

Podatnik (korzystający) ma prawo zaliczyć do kosztów firmowych wydatki eksploatacyjne dotyczące samochodu osobowego:

  1. Czynny podatnik VAT – 75% z kwoty netto + 50% nieodliczonego podatku VAT przy użytku mieszanym,
  2. Czynny podatnik VAT – 100% z kwoty netto przy użytku tylko w działalności gospodarczej,
  3. Zwolniony podmiotowo z VAT – 100% kwoty brutto.

Polisa ubezpieczeniowa najmowanego samochodu

Jeżeli mowa o składkach ubezpieczeniowych czyli polisie ubezpieczeniowej z tytułu użytkowania samochodu w najmie to tutaj podatnik może napotkać na pewne ograniczenia.

Kosztem uzyskania przychodu są bowiem składki na ubezpieczenie samochodu osobowego OC (obowiązkowe), niezależnie od limitu wartości 150.000 zł. Zatem nawet jeśli wartość najmowanego samochodu osobowego przekracza wartość tego limitu (podatnik bierze wartość z umowy ubezpieczenia) to podatnik najemca ma prawo zaliczyć całość tego ubezpieczenia w koszty firmy.

Jeżeli jednak podatnik najemca ma do czynienia z ubezpieczeniem AC (dobrowolnym) to w koszty firmy może ująć 100% wartości tego ubezpieczenia jeżeli wartość najmowanego samochodu (według umowy ubezpieczenia) nie przekroczy limitu 150.000 zł.

Jeżeli przekroczy to należy ustalić proporcjonalnie wartość nadwyżki kosztów, które już nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Odliczenie VAT od czynszu i wydatków eksploatacyjnych dotyczących samochodu w najmie

Końcowo należy podkreślić, iż Czynny podatnik VAT (najemca samochodu osobowego), który użytkuje samochód osobowy na podstawie umowy najmu ma prawo odliczyć 50% podatku VAT od faktury dokumentującej:

  1. czynsz najmu samochodu,
  2. wydatki eksploatacyjne samochodu – naprawa, remont, paliwo, opłaty autostradowe, parkingowe, pozostałe wydatki.

Oczywiście jeżeli poniesione wydatki dotyczą działalności – sprzedaży opodatkowanej VAT.

W sytuacji gdy podatnik prowadzi działalność opodatkowaną i zwolnioną sytuacja odliczenia VAT wygląda nieco inaczej. To jednak będzie przedmiotem odrębnej publikacji.

Opublikowane w

Otrzymanie odszkodowania a obowiązek jego opodatkowania w VAT

Opublikowano: 2023-10-11

Wielu przedsiębiorców otrzymuje zadośćuczynienie z różnych tytułów od swoich kontrahentów, ubezpieczycieli czy innych podmiotów.

W takim momencie przychodzą wątpliwości czy aby otrzymanie odszkodowanie nie powinno być opodatkowane podatkiem VAT jeszcze u podatnika go przekazującego.

Od czego to zależy?

Czym jest odszkodowanie

Odszkodowanie jest to określona kwota pieniężna, która zostanie wypłacona osobie poszkodowanej z uwagi na powstałą szkodę wobec tej osoby.

Odszkodowanie stanowi zatem pewną rekompensatę za poniesione straty.

W ustawie z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny określono, że Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (w przypadku braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy).

ISTOTNE:

Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Kodeks cywilny wskazuje na kilka cech odszkodowania a mianowicie:

  1. odszkodowanie dotyczy jedynie normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła,
  2. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono,
  3. może stanowić kwotę pieniężną albo formę rzeczową,
  4. może być uregulowane w umowie (w przepisach).

Przedmiot opodatkowania VAT

Pamiętając o art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 zwanej dalej ustawą o VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów na terytorium kraju;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Wśród powyższych czynności opodatkowanych podatkiem VAT brak jest odszkodowania. Wniosek jest z tego taki, że wypłata odszkodowania nie rodzi żadnych obowiązków w podatku VAT.

Odszkodowanie a raczej tytuł do jego wypłaty zaistnieje w konkretnych okolicznościach. Gdy będą miały miejsce określone zdarzenia – wystąpienia szkody.

Odszkodowanie nierozerwalnie jest związane zatem:

  1. z wystąpieniem szkody,
  2. analizą okoliczności tej szkody,
  3. naprawą szkody.

Warto zwrócić uwagę na brak tzw. wzajemności, takiej jaka występuje w przypadku sprzedaży towarów lub usług i otrzymania za nią zapłaty. Odszkodowanie nie jest ukierunkowane na wzajemność czynności sprzedaży i zapłaty. Odszkodowanie to zadośćuczynienie.

Dlatego też jego wypłata nie może być opodatkowane podatkiem VAT

ISTOTNE:

Trzeba zaznaczyć, iż konsekwencje podatkowe otrzymanego odszkodowania a więc po stronie nabywcy mogą być zupełnie inne na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych PIT. Jednak te zagadnienie będzie przedmiotem odrębnej publikacji.

Przykład 1

Polski nabywca czynny podatnik VAT dokonał zamówienia na 100 szt. towaru. Otrzymał towar ale wybrakowany. Zgodnie z zawartą umową z kontrahentem nabywcy należy się odszkodowanie z tego tytułu.

Strony zawarły aneks ugodowy na podstawie którego sprzedawca wypłacił nieco niższe odszkodowanie niż wynikało to pierwotnie z umowy.

Wypłata odszkodowania przez sprzedawcę nie będzie powodowała żadnych skutków w VAT. U nabywcy także nie powstanie z tego tytułu żaden obowiązek w podatku VAT.

Przykład 2

Polski nabywca czynny podatnik VAT zawarł umowę ubezpieczenia na środki trwałe. Zgodnie z zawartą umową z ubezpieczycielem nabywcy przysługuje odszkodowanie za szkody losowe, które wystąpią w mieniu firmowym.

Dwa lat później w zimie zawaliła się część dachu. Na skutek tego ucierpiała maszyna do cięcia drewna.

Nabywca otrzymał odszkodowanie z tego tytułu. Wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela nie będzie powodowało żadnych skutków w VAT. U nabywcy także nie powstanie z tego tytułu żaden obowiązek w podatku VAT.

Przykład 3

Polski nabywca czynny podatnik VAT wykonał usługę montażu instalacji wentylacyjnej w hali magazynowej.

Nie otrzymał z tego tytułu wynagrodzenia. Sprzedawca jednak pomimo nieopłacenia faktur dążył do porozumienia z nabywcą. Jako rekompensatę wypłacił mu odszkodowanie w wysokości wspólnie uzgodnionej.

Wypłata odszkodowania przez sprzedawcę nie będzie powodowała żadnych skutków w VAT. U nabywcy także nie powstanie z tego tytułu żaden obowiązek w podatku VAT.

Końcowo warto przedstawić także inne przypadki w których odszkodowanie także nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Fragment wyroku wydanego przez NSA z dnia 21.06.2017r. o sygn. I FSK 1868/15.

„(…) Przepis art. 8 ust. 1 u.p.t.u. stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: (1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; (2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; (3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W przepisie powyższym nie zostały wymienione odszkodowania, a zatem nie stanowią one świadczenia usług w rozumieniu tego przepisu i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Brak jest jednak podstaw, aby za takie odszkodowanie uznać, jak chciałby tego Skarżący, kwotę otrzymaną od najemcy z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu. W zdarzeniu przyszłym opisanym przez Skarżącego we wniosku o wydanie interpretacji dochodzi bowiem do rozwiązania umowy najmu w drodze porozumienia stron, które to porozumienie samo w sobie także jest umową. W zamian za określoną w porozumieniu kwotę, jaką ma wypłacić najemca, Skarżący zgodził się rozwiązać umowę najmu, zawartą z tym najemcą na czas określony, zanim upłynął okres, na jaki umowa została zawarta. Skoro zaś umowa najmu nie przewidywała możliwości wcześniejszego jej zakończenia, zawarcie porozumienia w tym przedmiocie powodowało, że każda ze stron uzyskiwała określoną korzyść, co sprowadzało się właśnie do tego, że za stosownym wynagrodzeniem Skarżący zgodził się na rozwiązanie umowy najmu, choć możliwość taka nie wynikała z jej postanowień. (…)”.

Poniżej przedstawiono jeszcze fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10.01.2023r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.836.2022.1.KO.

„(…) Z przedstawionego opisu wynika, że w latach 2021-2022 realizują Państwo zadanie inwestycyjne, zgodnie z zawartą w dniu 11 stycznia 2021 r. umową z wykonawcą. W związku z brakiem realizacji postanowień umowy ze strony wykonawcy, odstąpili Państwo od niniejszej umowy. W związku z odstąpieniem przez Państwo od umowy na realizację inwestycji z winy wykonawcy, w dniu 14 września 2022 r. zawarli Państwo porozumienie z wykonawcą. Porozumienie reguluje wzajemne rozliczenia między stronami, na mocy którego wykonawca, po przeprowadzeniu czynności inwentaryzacyjnych mających na celu określenie ilości i wartości robót w toku, zafakturuje wykonane roboty zgodnie z kosztorysem inwentaryzacyjnym. Natomiast Państwo potrącą z zobowiązania wobec wykonawcy kwotę należności stanowiącą wartość robót odtworzeniowych docieplenia elewacji, która została przez niego zniszczona w trakcie wykonywania zadania inwestycyjnego.

Wątpliwości Państwa dotyczą kwestii czy należność od wykonawcy, wynikająca z niewykonania odtworzenia zniszczonej elewacji, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle przywołanych wcześniej przepisów, istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. (…)”.

Opublikowane w

Jak stosować odliczenie VAT od WNT bez faktury

Opublikowano: 2023-10-06

Generalna zasada mówi, iż podatnik czynny podatnik VAT (przedsiębiorca) ma prawo odliczyć podatek VAT z otrzymanej faktury zakupu jeżeli przeznacza ten zakup na sprzedaż opodatkowaną VAT.

W przypadku nabycia z tytułu transakcji wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów znaczenie mają także inne elementy. Dodatkowo w lipcu 2023r. nastąpiła istotna zmiana w zakresie momentu odliczenia podatku VAT z WNT. Jak ją zastosować?

Odliczenie podatku VAT

Warunkami odliczenia podatku VAT z otrzymanej faktury zakupu są:

  1. rejestracja przedsiębiorcy do VAT – jako czynny podatnik VAT,
  2. przeznaczenie dokonanego zakupu na cele działalności gospodarczej,
  3. przeznaczenie dokonanego zakupu na sprzedaż (w ramach działalności) opodatkowaną podatkiem VAT.

ISTOTNE:

Jeżeli przedsiębiorca przeznaczy dokonany zakup na sprzedaż zwolnioną z VAT wówczas nie odliczy w ogóle podatku VAT. Jeżeli na częściowo zwolnioną z VAT to wtedy odliczy część z VAT (zgodnie ze stosowanym współczynnikiem VAT).

Czym jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (zwane dalej WNT) dokonane przez polskiego czynnego podatnika VAT to zakup towaru z innego kraju UE niż Polska.

Warunkiem jednak tego aby WNT miało miejsce jest transport tych towarów z tego innego kraju UE do kraju nabywcy – w tym wypadku do Polski.

Ponadto zarówno sprzedawca jak i nabywca musi być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT (oraz VAT-UE).

Obowiązek opodatkowania WDT po stronie sprzedawcy i WNT po stronie nabywcy

W aktualnej rzeczywistości gospodarczej dość często polscy podatnicy dokonują zakupów towarów od sprzedawców z innych krajów UE.

Jeżeli polski przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT dokona WNT czyli zakupu z od sprzedawcy z jednego z krajów UE (poza RP) to oczekuję na towar i fakturę.

W WNT sprzedawca (który po swojej stronie dokonuje WDT) z UE ma obowiązek wystawić fakturę dokumentującą tę transakcję nie później niż 15 dnia miesiąca następnego po miesiącu dostawy towarów.

Prawo do odliczenia podatku VAT u nabywcy od WNT z otrzymanej faktury dokumentującej WNT powstanie w miesiącu w którym sprzedawca miał obowiązek opodatkować tę transakcję.

ISTOTNE:

Obowiązek opodatkowania u sprzedawcy WDT wystąpi:

  1. z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej,
  2. nie później jednak niż 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru w ramach WNT.

Należy pamiętać, iż:

  1. u sprzedawcy powyższa transakcja stanowi WDT (sprzedaż, unijną dostawę towarów),
  2. u nabywcy powyższa transakcja stanowi WNT (zakup, unijne nabycie towarów).

Przykład 1

Polski czynny podatnik VAT dokonał zamówienia w ramach WNT dnia 10.07.2023r. Sprzedawca u którego ta transakcja stanowi WDT wysłał towar wraz z fakturą dnia 01.08.2023r. Data wystawienia faktury była taka jak data wysyłki.

Sprzedawca miał obowiązek opodatkować WDT w sierpniu 2023r. Nabywca wykazał w JPK_V7 powyższą transakcję WNT także w sierpniu. 2023r.

Nabywca który dokonuje WNT musi wykazać w JPK_V7 tę transakcję:

  1. w dacie wystawienia faktury, którą otrzymał od sprzedawcy,
  2. jeżeli nie otrzymał to najdalej 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym zakupił towar w ramach WNT.

Odliczenie VAT od WNT z fakturą oraz bez faktury

Przypominając – prawo do odliczenia podatku VAT u nabywcy od WNT z otrzymanej faktury dokumentującej WNT powstanie w miesiącu w którym sprzedawca miał obowiązek opodatkować tę transakcję.

ISTOTNE:

Obowiązek opodatkowania u sprzedawcy WDT wystąpi:

  1. z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej,
  2. nie później jednak niż 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru w ramach WNT.

Kiedy polski przedsiębiorca VAT-owiec dysponuje fakturą dokumentującą WNT, wówczas ma on obowiązek ująć ją w JPK_V7:

  1. w części ewidencyjnej po stronie sprzedaży (jako WNT),
  2. w części ewidencyjnej po stronie zakupu – podatnik odlicza podatek VAT który wykazał po stronie sprzedaży,
  3. w części deklaracyjnej po stronie zarówno sprzedaży jak i zakupu.
Wykazanie i odliczenie podatku VAT od zakupu WNT
Część ewidencyjna JPK_V7
W rejestrze sprzedaży VAT W rejestrze zakupu VAT
w dacie wystawienia faktury, albo najdalej 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu otrzymania towarów
Kwota z faktury (przeliczona na PLN) Kwota z faktury (ta sama co po stronie sprzedaży)
Doliczenie podatku VAT (np. 23% – stawka taka jaka obowiązuje w Polsce na zakupiony towar) Odliczenie podatku VAT wykazanego w ewidencji sprzedaży: w całości jeśli cały towar służy na działalność, w części jeśli część towaru przeznaczono na działalność
Część deklaracyjna JPK_V7
W tabeli C – ROZLICZENIE PODATKU NALEŻNEGO (poz. 23 i 24) W tabeli D.2 NABYCIE TOWARÓW I USŁUG (poz. 42 i 43)
Miesiąc ten sam co w rejestrach VAT
Wszystkie kwoty te same co w rejestrach VAT

Co jednak gdy nabywca nie posiada faktury?

ISTOTNE:

Zgodnie z tym co mówi art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT polski podatnik VAT odliczy podatek VAT w dacie wystawienia faktury (jeżeli będzie ją znał mimo, iż ją nie posiada) albo 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu otrzymania towarów poda warunkiem, że:

  • wykaże w części ewidencyjnej JPK_V7 po stronie sprzedaży i w części deklaracyjnej JPK_V7 – kwotę podatku VAT należnego z tytułu WNT w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.

A kiedy jest zobowiązany wykazać WNT w deklaracji JPK_V7?

W dacie wystawienia faktury (jeśli nabywca zna oczywiście tę datę) a jeżeli nie zna to 15-tego dnia miesiąca następnego po otrzymaniu towarów (dostawie towarów przez sprzedawcę).

Kiedy polski przedsiębiorca VAT-owiec nie otrzymał faktury dokumentującej WNT, wówczas ujmuje on WNT w JPK_V7 w poniższy sposób.

Wykazanie i odliczenie podatku VAT od zakupu WNT bez faktury
Część ewidencyjna JPK_V7
W rejestrze sprzedaży VAT W rejestrze zakupu VAT
w dacie 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu otrzymania towarów (dostawy towarów przez sprzedawcę)
Kwota z faktury (przeliczona na PLN) Kwota z faktury (ta sama co po stronie sprzedaży)
Doliczenie podatku VAT (np. 23% – stawka taka jaka obowiązuje w Polsce na zakupiony towar) Odliczenie podatku VAT wykazanego w ewidencji sprzedaży: w całości jeśli cały towar służy na działalność, w części jeśli część towaru przeznaczono na działalność
Część deklaracyjna JPK_V7
W tabeli C – ROZLICZENIE PODATKU NALEŻNEGO (poz. 23 i 24) W tabeli D.2 NABYCIE TOWARÓW I USŁUG (poz. 42 i 43)
Miesiąc ten sam co w rejestrach VAT
Wszystkie kwoty te same co w rejestrach VAT

Przykład 2

Polski czynny podatnik VAT dokonał zamówienia w ramach WNT dnia 03.07.2023r. Sprzedawca u którego ta transakcja stanowi WDT wysłał towar dnia 28.07.2023r.

Sprzedawca nie wystawił faktury dokumentującej WDT. Sprzedawca miał obowiązek opodatkować WDT (prawdopodobnie) dnia 15.08.2023r.

Z kolei nabywca wykaże w JPK_V7 powyższą transakcję WNT w dniu 15.08.2023r. po miesiącu otrzymania (dokonania dostawy) towaru.

Opublikowane w

Oddanie w używanie samochodu do firmy drugiego małżonka – rozdzielność majątkowa

Opublikowano: 2023-09-29

Rozdzielność majątkowa to ustrój, który reguluje podział majątku małżonków które zawarły związek małżeński lub te które są przed zawarciem związku małżeńskiego (prawo cywilne).

Na czas kiedy pomiędzy małżonkami panuje rozdzielność majątkowa ma to swoje skutki także na płaszczyźnie podatkowej.

Powstaje więc pytanie – jakie skutki podatkowe wystąpią jeżeli jeden małżonek przekaże ze swojej działalności samochód do działalności drugiego małżonka w czasie trwania rozdzielności majątkowej?

Rozdzielność majątkowa

Rozdzielność majątkowa najprościej rzecz ujmując to umowa pomiędzy małżonkami albo przyszłych małżonków (przed zawarciem do małżeństwa) która reguluje odrębność majątków posiadanych przez obie strony.

Skutek tego to nie tylko samodzielne dysponowanie swoim majątkiem także po zawarciu związku małżeńskiego.

Małżonkowie którzy podpisali rozdzielność majątkową odpowiadają wyłącznie za swoje zobowiązania i zaległości.

Przekazanie samochodu z firmy jednego małżonka do firmy drugiego małżonka

Jeżeli pomiędzy małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa – oddane samochodu osobowego musi nastąpić na podstawie konkretnego tytułu przekazania.

Jest to spowodowane tym, że w rozdzielności majątkowej każdy z małżonków samodzielnie dysponuje swoim majątkiem. Zatem ten majątek należy wyłącznie do jednego z małżonków.

Brak wspólności majątkowej powoduje, iż małżonek będący właścicielem rozdzielonego (podzielonego) majątku w skład którego wchodzi samochodów osobowy (środek trwały w jego działalności) ma obowiązek usankcjonować prawnie jego przekazanie.

Drugi małżonek nie ma bowiem prawa do tego samochodu osobowego.

Rozdzielność majątkowa a współwłasność samochodu stanowiącego środek trwały w obu działalnościach

Wyjątkiem od reguły jest sytuacja w której drugi z małżonków byłby współwłaścicielem samochodu osobowego, który ma być wprowadzony jako środek trwały do obu odrębnych działalności.

ISTOTNE:

Na mocy art. 22g ust. 12 oraz 13 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów –> wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego.

Jeżeli pomiędzy małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa a są współwłaścicielami samochodu osobowego (tak został rozdzielony majątek lub ten samochód nie był przedmiotem rozdziału) wówczas mogą go używać jednocześnie w obu działalnościach.

Przykład 1

Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze oraz posiadają rozdzielność majątkową. Jeden z samochodów osobowych stanowi ich współwłasność. Wartości tego samochodu to 60.000 zł. Samochód ten ma być użytkowany w obu działalnościach.

Zatem mąż może użytkować ten samochód w swojej działalności i dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej 30.000 zł.

Żona również może używać ten samochodów w swojej odrębnej działalności i dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej 30.000 zł.

Tak więc oboje małżonkowie będą mogli ujmować w koszty amortyzacji po połowie (udziale w samochodzie).

Natomiast jeżeli mowa o wydatki na remont, naprawę, paliwo, opłaty autostradowe parkingowe to:

  • każdy z małżonków, który ponosi dany wydatek ujmuje w swoich księgach w kosztach 75% + 50% niedoliczonego VAT z faktury dokumentującej dany wydatek.

Z kolei gdy mowa o polisie ubezpieczeniowej OC, AC dotyczącej tego samochodu to jeżeli daną polisę opłacają po 50% to będą mogli ująć w koszty u siebie po 50%.

Jeżeli jednak jeden z małżonków opłaca 100% to on ujmie w swoich kosztach 100% wartości tej polisy.

Należy podkreślić, iż w tym przykładzie jest mowa o samochodzie osobowym będącym środkiem trwałym, który jest wprowadzony na stan środków trwałych w obu działalnościach.

Przekazanie samochodu z firmy jednego małżonka do firmy drugiego małżonka – sprzedaż

Załóżmy drugą sytuację. Samochód jest własnością jednego z małżonków, który wprowadził go na stan środków trwałych w swojej działalności.

Teraz chce przekazać ten samochód do firmy drugiego małżonka.

Najprostszym sposobem jest sprzedaż tego samochodu na podstawie faktury sprzedaży. Niemniej może to spowodować konieczność zapłaty podatku dochodowego u sprzedającego małżonka jak i podatku VAT. Czy zatem istnieją inne możliwości?

Przekazanie samochodu z firmy jednego małżonka do firmy drugiego małżonka – darowizna

Samochód osobowy będący środkiem trwałym może zostać przekazany w darowiźnie z działalności małżonka, który jest jego właścicielem do działalności drugiego małżonka.

Tutaj w pierwszej kolejności należałoby ustalić wartość tej darowizny.

ISTOTNE:

Jak mówi art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 zwanej dalej ustawą o POSiD) opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

  1. 36.120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
  2. 27.090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
  3. 5.733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Małżonkowie należą do 1 grupy podatkowej a zatem tzw. podmiotowe zwolnienie umożliwia zwolnienie z podatku od spadków i darowizn u małżonka otrzymującego samochód którego wartość nie przekracza 36.120 zł. (pod warunkiem, iż w danym roku czy w ostatnich 5 lat nie było innych darowizn).

Trzeba dodać, iż w koszty firmy nie można ujmować odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku, jeżeli:

  • nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub
  • dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego, lub
  • nabycie to korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, lub
  • nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Ponadto nie można także ujmować w koszty odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oddanych do nieodpłatnego używania – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania.

ISTOTNE:

Powyższe nie znajduje zastosowania jeżeli łącznie są spełnione powyższe warunki:

  1. środek trwały (samochodów osobowy) został otrzymany w drodze darowizny, oraz
  2. darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej tego samochodu (w swojej działalności).

Jeżeli więc nastąpi darowizna samochodu osobowego który jest własnością i środkiem trwałym w działalności jednego małżonka do działalności drugiego małżonka – to ten drugi małżonek może ujmować w koszty firmy odpisy amortyzacyjne od ustalonej wartości darowizny (przekazywanego samochodu).

Przykład 2

Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze oraz posiadają rozdzielność majątkową. Oboje kupili samochody osobowe w trakcie trwania rozdzielności majątkowej.

W lipcu 2023. żona postanowiła przekazać swojemu mężowi w darowiźnie swój samochód osobowy, który stanowi w jej działalności środek trwały. Jest on w połowie już zamortyzowany. Wartość początkowa samochodu to 30.000 zł. Zamortyzowano do tej pory 15.000 zł.

Mąż otrzymał od żony:

  1. dokument zakupu,
  2. ewidencję środków trwałych.

Mąż kontynuuje amortyzację otrzymanego w darowiźnie samochodu osobowego. Zatem przyjmuje tę samą wartość początkową co żona, te same odpisy amortyzacyjne, tę samą metodę amortyzacji.

Warto podkreślić, iż mąż skorzystał z podmiotowego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. Jeżeli skorzystałby z przedmiotowego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn wówczas nie mógłby w swojej działalności w ogóle ujmować w kosztach firmy odpisów amortyzacyjnych od otrzymanego w darowiźnie samochodu osobowego.

Co z użyczeniem samochodu osobowego z jednej działalności do drugiej?

Na koniec warto wspomnieć o możliwości bezpłatnego użyczenia samochodu (środka trwałego) będącego własnością jednego małżonka w działalności drugiego małżonka.

Nie jest to przekazanie środka trwałego. Jest to oddanie środka trwałego w nieodpłatne używanie (albo odpłatne).

W takim wypadku korzystający małżonek na rzecz którego dokonano użyczenia nie może amortyzować samochodu osobowego który użytkuje na podstawie użyczenia (wyjątkiem od reguły jest płatna umowa użyczenia).

Natomiast korzystający małżonek może ująć w koszty firmy wydatki na remont, naprawę, paliwo, opłaty autostradowe parkingowe dotyczącego używanego samochodu osobowego w wysokości 75% + 50% niedoliczonego VAT z faktury dokumentującej dany wydatek.

Z kolei gdy mowa o polisie ubezpieczeniowej OC, AC to należy wziąć pod uwagę na kogo został przeniesiony ciężar zapłaty tych polis w spisanej umowie użyczenia.

Podstawą jest jednak, iż to właściciel samochodu osobowego ponosi koszty polis dotyczących danego samochodu.

Należy podkreślić, iż omawiano tu sytuację w której samochód osobowy jest własnością i środkiem trwałym wprowadzonym na stan środków w działalności tylko jednego małżonka.

Opublikowane w

Oddanie w używanie samochodu do firmy drugiego małżonka – wspólność majątkowa

Opublikowano: 2023-09-22

Wspólność majątkowa to ustrój jaki panuje pomiędzy osobami, które zawarły związek małżeński (prawo cywilne).

Na czas kiedy ustrój ten występuje pomiędzy małżonkami mają miejsce określone skutki podatkowo – majątkowe u obu małżonków.

Jak w takim razie będzie wyglądać sytuacja w której jeden małżonek ze swojej działalności przekaże samochód do działalności drugiego małżonka. W czasie trwania wspólności majątkowej?

Wspólność majątkowa

Wspólność majątkowa to ustrój jaki panuje pomiędzy osobami, które zawarły związek małżeński (prawo cywilne).

Na czas kiedy ustrój ten występuje pomiędzy małżonkami mają miejsce określone skutki majątkowe u obu małżonków.

Zgodnie ze tym co mówi art. 31 ustawy z dnia 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

ISTOTNE:

Co niezwykle ważne Do majątku wspólnego należą w szczególności:

  1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
  2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
  3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
  4. kwoty składek ZUS zewidencjonowanych na subkoncie.

W dalszej części a konkretnie w art. 36 ww. ustawy prawodawca wspomina, że oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

Co więcej każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej.

Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

ISTOTNE:

Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Niemniej przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.

Nawiązując do powyższego – majątek nabyty w czasie trwania wspólności majątkowej staje się majątkiem obojga małżonków.

Wyjątkiem od tej reguły jest spisanie umowy podziału majątku.

Umowa użyczenia

Nawiązując do ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Ustrój wspólności majątkowej skutkuje tym, że nabyte w trakcie jej trwania składniki majątku stanowią wspólny majątek do którego prawo mają oboje małżonkowie. Wyjątek stanowi podział tego majątku.

Skoro majątek ten jest wspólny to pomimo użytkowania go w działalności jednego małżonka będzie on także stanowił majątek drugiego małżonka.

Nie występuje tutaj zatem żadne użyczenie wspólnego majątku. Małżonek przekazujący samochód będący środkiem trwałym w jego działalności nie dokonuje żadnej czynności użyczenia, darowania, sprzedania a jedynie przekazania drugiemu małżonkowi do używania w jego działalności.

Małżonek otrzymujący dany składnik majątku (jak i przekazujący) cały czas ma prawo do zarządu nad nim. Zatem przekazanie środka trwałego z działalności jednego małżonka do drugiego nie będzie skutkowało opodatkowaniem czy to podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT czy to podatkiem VAT.

Środek trwały

Składnik majątku który stanowi środek musi spełniać kilka cech:

  • został nabyty lub wytworzony przez podatnika,
  • jest własnością albo współwłasnością podatnika,
  • jest kompletny i zdatny do użytku w miesiącu przyjęcia go do używania w działalności,
  • jest użytkowany w działalności gospodarczej (bez użytku prywatnego poza wyjątkami),
  • okres użytkowania wynosi więcej niż 12 miesięcy.

Oddanie w używanie samochodu do firmy drugiego małżonka

Wiele razy małżonkowie pomiędzy którymi istnieje wspólność majątkowa mają potrzebę przekazania samochodu do działalności drugiego małżonka.

Jeżeli samochód został nabyty po zaistnieniu wspólności majątkowej to przy braku umów o podział majątku stanowi on wspólny majątek.

ISTOTNE:

Na mocy art. 22g ust. 12 oraz 13 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów –> wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego.

Zasadę tę stosuje się odpowiednio do spółek niebędących osobami prawnymi, w tym również powstałych z przekształcenia spółki.

Powyższe stosuje się gdy nastąpiła zmiana działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków jeżeli przed przerwą lub zmianą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji środków trwałych.

Przykład 1

Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze oraz posiadają wspólność majątkową. Oboje kupili samochody osobowe w trakcie trwania wspólności majątkowej.

W lipcu 2023. żona postanowiła przekazać swojemu mężowi swój samochód osobowy, który stanowi w jej działalności środek trwały. Jest on ponad połowę zamortyzowany. Wartość początkowa samochodu to 50.000 zł. Zamortyzowano do tej pory 30.000 zł.

Mąż otrzymał od żony:

  1. dokument zakupu,
  2. ewidencję środków trwałych.

Mąż kontynuuje amortyzację otrzymanego samochodu osobowego. Zatem przyjmuje tę samą wartość początkową co żona, te same odpisy amortyzacyjne, tę samą metodę amortyzacji.

Przykład 2

Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze oraz posiadają wspólność majątkową. Oboje kupili samochody osobowe w trakcie trwania wspólności majątkowej jak i przed zawarciem małżeństwa. Żona posiada jeden samochód, który nabyła przed zaistnieniem wspólności majątkowej.

W lipcu 2023r. chciałaby go przekazać mężowi do jego działalności gospodarczej. Samochód nie był wcześniej używany w żadnej działalności ani nie był amortyzowany. Wartość jego to 25.000 zł.

Żona musi przemyśleć w jakiej formie przekaże mężowi danych samochód, który nie stanowi wspólności majątkowej a jedynie jej własność. Może to być użyczenie albo darowizna.

W przypadku darowizny małżonek będzie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości określonej na umowie darowizny albo na dokumencie kupna pojazdu jeżeli przy otrzymaniu tego samochodu nie skorzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn (nie chodzi tu o kwotę wolną).

W przypadku użyczenie małżonek będzie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości określonej w umowie użyczenia.

ISTOTNE:

Na mocy art. 22g ust. 11 ustawy o PIT w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Przykład 3

Małżonkowie prowadzą odrębne działalności gospodarcze oraz posiadają wspólność majątkową. Oboje kupili samochody osobowe w trakcie trwania wspólności majątkowej. Jeden z samochodów osobowych o wartości 45.000 zł ma być użytkowany w obu działalnościach.

Żona może używać tego samochodu w swojej działalności i będzie dokonywała odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej 22.500 zł.

Mąż także może używać ten sam samochód w swojej działalności i może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej 22.500 zł.

Zatem oboje będą mogli ujmować w koszty amortyzacji po połowie (udziale w samochodzie).

Co natomiast z wydatkami dotyczącymi eksploatacji samochodu – środka trwałego używanego w obu działalnościach?

Jeżeli chodzi o wydatki na remont, naprawę, paliwo, opłaty autostradowe parkingowe to:

  • każdy z małżonków, który ponosi dany wydatek ujmuje w swoich księgach w kosztach 75% + 50% niedoliczonego VAT z faktury dokumentującej dany wydatek.

Z kolei gdy mowa o polisie ubezpieczeniowej OC, AC dotyczącej tego samochodu to jeżeli daną polisę opłacają po 50% to będą mogli ująć w koszty u siebie po 50%.

Jeżeli jednak jeden z małżonków opłaca 100% to on ujmie w swoich kosztach 100% wartości tej polisy.

Należy podkreślić, iż w tym przykładzie jest mowa o samochodzie osobowym będącym środkiem trwałym, który jest wprowadzony na stan środków trwałych w obu działalnościach.

Opublikowane w

Księgowanie kosztów na podstawie skanów faktur papierowych – czy jest zgodne z prawem?

Opublikowano: 2023-09-15

Obieg i archiwizacja dokumentów to jeden z bardziej kosztownych aspektów prowadzenia przedsiębiorstwa, zwłaszcza na dużą skalę. Papierowe dokumenty bardzo często są skanowane i przechowywane w formie elektronicznej. W niniejszym wpisie przeanalizujemy kwestię przechowywania dokumentów w formie skanów oraz sprawdzimy, czy dają one prawo do rozpoznania kosztu/odliczenia VATu nawet w sytuacji zniszczenia lub zagubienia oryginałów.

Nieprecyzyjne przepisy i niejednolite orzecznictwo

Zasady przechowywania dokumentacji podatkowej są nieprecyzyjne, a ponadto zostały zasadniczo uregulowane w dwóch ustawach tj. w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997r. ordynacja podatkowa oraz w ustawie z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT).

Zgodnie z:

  • art. 86 ustawy ordynacja podatkowa, podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych, przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej,
  • art. 112 ustawy o VAT podatnicy są obowiązani przechowywać ewidencje prowadzone dla celów rozliczania podatku oraz wszystkie dokumenty, w szczególności faktury, związane z tym rozliczaniem do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Ponadto w kolejnym art. 112a zapisano, iż podatnicy przechowują wystawione i otrzymane dokumenty w podziale na okresy rozliczeniowe, w sposób zapewniający łatwe ich odszukanie oraz autentyczność pochodzenia, integralność treści i czytelność tych faktur od momentu ich wystawienia lub otrzymania do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Analizując przytoczone wyżej regulacje, stwierdzić można, że w zasadniczej części są spójne, ponieważ zobowiązują podatników do przechowywania dokumentów do momentu przedawnienia zobowiązań podatkowych i jednocześnie nie zabraniają ich archiwizacji w formie elektronicznej.

W praktyce nieprecyzyjne przepisy i rozumienie pojęcia „przechowywanie dokumentów” stały się przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami, a fiskusem. Finał tych sporów niejednokrotnie kończył się w sądach administracyjnych, a sama procedura wydania interpretacji trwała często kilka lat.

Sądy niejednokrotnie „zmuszały” fiskusa do wydania interpretacji

Przykładem spornej sytuacji pomiędzy podatnikiem, a fiskusem jest wniosek o interpretację indywidualną, który został wystosowany do organu w kwietniu 2019 roku. Podatnik wnioskował o zaaprobowanie stanu faktycznego, w którym zamierza zrezygnować z papierowej formy archiwizowania dokumentów na rzecz elektronicznej formy ich przechowywania. Zapytał fiskusa, czy elektroniczne skany faktur będą stanowić podstawę do rozpoznania podatkowych kosztów uzyskania przychodów na gruncie podatku CIT. Podatnik szczegółowo opisał proces elektronicznej archiwizacji dokumentów, który spełniał wskazane wyżej wymogi ustawowe m.in. w zakresie integralności, czytelności i autentyczności pochodzenia.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Zdaniem organu interpretacja nie rozstrzygałaby o skutkach podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku dochodowego, lecz byłaby oceną materiału dowodowego. Sprawą zajmował się WSA, który uchylił postanowienie Dyrektora KIS, jednak ten wniósł skargę kasacyjną. NSA również uznał działanie Dyrektora KIS za niezgodne z prawem i po upływie czterech lat, tj. 27 marca 2023r., organ wydał korzystną dla podatnika interpretację sygn. 0111-KDIB1-2.4010.166.2019.9.DP.

Sądy administracyjne wielokrotnie stawały po stronie podatników i „wymuszały” na KIS wydanie interpretacji w przedmiocie możliwości przechowywania dokumentów w formie elektronicznej. Doprowadziło to do ujednolicenia linii orzeczniczej w tym zakresie, a tym samym ułatwiło uzyskanie interpretacji w analogicznych stanach faktycznych.

Zagubienie/zniszczenie dokumentów – przykład korzystnej interpretacji na gruncie podatku VAT

Przykładem korzystnej dla podatnika interpretacji indywidualnej jest interpretacja wydana dnia 5 maja 2022r. przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 113-KDIPT1-2.4012.99.2022.2.AJB. Podatnik zadał pytanie, czy zagubienie/zniszczenie oryginałów dokumentów stoi na przeszkodzie w odliczeniu podatku VAT, podczas gdy będzie dysponować skanami tych faktur przechowywanymi w formie elektronicznej przy jednoczesnym spełnieniu wymogów ustawowych.

Organ wydał korzystną dla podatnika interpretację konkludując sprawę w następujący sposób „Analizując okoliczności sprawy na tle przedstawionych przepisów prawa wskazać należy, że w przypadku gdy Państwu obiektywnie na podstawie przepisów ustawy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, sposób przechowywania (przechowywanie w formie elektronicznej) faktur nie ma/nie będzie miało wpływu na prawo do obniżenia podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego.”

Czy można zatem bez ryzyka przechowywać dokumenty w formie skanów i zrezygnować z archiwizacji dokumentów papierowych?

Kwestia przechowywania dokumentacji w formie skanów nie jest oczywista, a interpretacja indywidualna chroni wyłącznie wnioskodawcę. Zważając jednak na korzystne orzecznictwo sądów oraz najnowsze interpretacje fiskusa, stwierdzić można iż zagadnienie to zostało już rozstrzygnięte, a tym samym istnieje aprobata dla rezygnacji z papierowych dokumentów na rzecz ich elektronicznych skanów. Warto jednak rozważyć wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji we własnej sprawie, tym bardziej, że forma przechowywania dokumentacji elektronicznej wymaga spełnienia dodatkowych warunków w postaci zapewnienia integralności, czytelności i autentyczności pochodzenia dokumentów. W skrajnym przypadku niedopatrzenia na tym gruncie mogłyby doprowadzić do podważenia materiału dowodowego.

Kończąc rozważania na tym gruncie warto wspomnieć, iż problematyka dokumentacji papierowej zostanie zasadniczo rozwiązana wraz z wprowadzeniem Krajowego Systemu e-Faktur (KSEF). Z pewnością niejednokrotnie poruszymy kwestie związane z KSEF na naszym blogu.

Autor- Łukasz Kluczyński