Opublikowano: 2023-10-20
Zakaz amortyzacji lokali mieszkalnych budzi cały czas kontrowersje, w szczególności przez pryzmat podatników, którzy wprowadzili nieruchomości na stan środków trwałych jeszcze przed wejściem w życie niekorzystnych przepisów tj. przed 1 stycznia 2022r. Ustawodawca bowiem nie zagwarantował tzw. ochrony interesów „w toku”. Inaczej rzecz ujmując zdaniem podatników, ale też wielu ekspertów do czynienia mamy z naruszeniem konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych. Jakie jest aktualne stanowisko fiskusa i sądów w tym zakresie? – odpowiedź poniżej.
W interpretacjach indywidualnych fiskus konsekwentnie odmawia prawa do amortyzacji
Wejście w życie przepisów zakazujących amortyzacji lokali mieszkalnych spowodowało intensyfikację ilości składanych wniosków o indywidualne interpretacje prawa podatkowego w tym zakresie. Wielu podatników próbowało i nadal próbuje zabezpieczyć swoje interesy właśnie interpretacją indywidualną. Przykładem niekorzystnej wykładni jest interpretacja z dnia 8 sierpnia 2023r. sygn. 0112-KDIL2-2.4011.497.2023.1.MW, wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Organ interpretacyjny konsekwentnie odmówił prawa do amortyzacji lokali mieszkalnych dodając, że ocena konstytucyjności spornej regulacji leży w gestii Trybunału Konstytucyjnego.
Podatnicy, którzy uzyskali korzystne interpretacje indywidualne jeszcze przed wejściem w życie nowych przepisów również zostali pozbawieni prawa amortyzacji. Interpretacja chroni podatnika dopóki, dopóty przepisy prawa podatkowego w danym zakresie nie ulegną zmianie.
W przedmiocie konstytucyjności niekorzystnych dla podatników przepisów wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi dając podatnikom nadzieję na korzystny finał sporu o amortyzację.
WSA w Łodzi orzekł niekonstytucyjność regulacji i naruszenie interesów w toku
Co do zasady ocena zgodności normy prawnej z ustawą zasadniczą, czyli Konstytucją, leży w gestii Trybunału Konstytucyjnego (TK). Praktyka i doktryna dopuszcza w pewnych okolicznościach dokonanie takiej oceny przez sąd z pominięciem TK, w szczególności gdy wystąpiła oczywista niekonstytucyjność danej normy prawnej.
Takiej oceny konstytucyjności przepisu zakazującego amortyzacji lokali mieszkalnych dopuścił się WSA w Łodzi w Wyroku z dnia 27 czerwca 2023r. sygn. I SA/Łd 258/23, gdzie niekorzystna interpretacja indywidualna została zaskarżona przez podatnika. Sąd uznał za niezgodny z Konstytucją przepis zakazujący amortyzacji lokali mieszkalnych, w sytuacji gdy dany lokal wprowadzono do ewidencji środków trwałych przed wejściem w życie nowych przepisów. Skład orzekający uznał w szczególności, że „skarżąca, która przed uchwaleniem przepisów nowelizujących nabyła nieruchomości oraz wprowadziła je na stan środków trwałych, a także dokonywała amortyzacji, podlega ochronie wynikającej z zasady ochrony praw nabytych i interesów w toku (art. 2 Konstytucji). Sąd podziela pogląd skarżącej, że z uwagi na sposób wprowadzania nowych regulacji (zmiana reguł gry w trakcie gry), ich w istocie retrospektywne działanie oraz zaskoczenie podatników, nowe zasady powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych lokali mieszkalnych, które zostały nabyte lub wytworzone po wejściu w życie ustawy zmieniającej, a więc po 1 stycznia 2022 r. Dlatego też Sąd uznał, że skarżąca w granicach opisanego we wniosku stanu faktycznego ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać te odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów na zasadach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r. do momentu pełnego zamortyzowania tych środków trwałych.”
Sąd administracyjny w tym samym wyroku dokonał uchylenia niekorzystnej interpretacji indywidualnej. Należy jednak podkreślić, że ten konkretny wyrok nie stanowi źródła prawa podatkowego oraz wiążącej wykładni prawa dla innych organów i sądów administracyjnych. Powyższe oznacza, że przedmiotowy wyrok nie rozstrzyga definitywnie problemu amortyzacji lokali mieszkalnych. Stanowi jednak istotny sygnał, że sprawa ta dla podatników nie jest jeszcze definitywnie przegrana.
NSA pozbawia nadziei na pozytywne zakończenie sporu o amortyzację i w lipcu 2023 roku podtrzymuje inny niekorzystny wyrok WSA
Spór o amortyzację lokali mieszkalnych cechuje się niejednolitą linią orzeczniczą z przewagą stanowisk niekorzystnych dla podatników. Przykładem niekorzystnego wyroku dla podatnika jest wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 października 2022 roku, sygn. I SA/Łd 439/22 od którego podatnik wniósł skargę kasacyjną.
Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 lipca 2023 roku, sygn. II FSK 119/23 oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku WSA i utrzymał w mocy niekorzystną dla podatnika interpretację indywidualną, pozbawiając tym samym prawa do amortyzacji. Podsumowując powyższe, szanse na pozytywne zakończenie sporu o amortyzacje znowu się oddaliły.
Trzeba poczekać na ostateczne rozstrzygnięcie sporu o amortyzację
Warto w tym miejscu zauważyć, że ten sam WSA (w Łodzi) najpierw wydał niekorzystny wyrok, a następnie kilka miesięcy później dokonał oceny zgodności przepisu z Konstytucją i uchylił inną interpretację indywidualną pozbawiającą podatnika prawa do amortyzacji lokali mieszkalnych.
Podkreślić dodatkowo należy, że wyrok NSA z 13 lipca 2023 roku również nie stanowi wiążącej wykładni przepisów prawa, stąd uznać można, iż sprawa sporu o amortyzację nie jest w dalszym ciągu definitywnie rozstrzygnięta.
Dopiero orzeczenie NSA w składzie siedmiu sędziów lub orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego ostatecznie rozwieje wątpliwości organów i podatników. Zdaniem autora warto więc śledzić przedmiotową kwestię i wstrzymać się jeszcze na jakiś czas od ewentualnych ruchów w obrębie składników majątku np. w zakresie wycofywania lokali mieszkalnych ze stanu firmowych składników majątku i przeniesienia ich do majątku prywatnego.
Autor- Łukasz Kluczyński