Opublikowano: 2023-11-03
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatne świadczenie usług. Problematyczny jest natomiast status gratisów w formie towarów przekazywanych nieodpłatnie jako dodatek do usług. Warto zastanowić się czy taki gratis generuje obowiązek podatkowy u sprzedawcy na gruncie podatku VAT.
Nieodpłatne przekazanie towarów a VAT
Zasadą jest, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne. Należy mieć jednak na uwadze, że w pewnych przypadkach ustawodawca uznaje za podlegające opodatkowaniu także czynności nieodpłatne dotyczące przekazywanych towarów.
W oparciu o art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
W świetle powyższego przepisu jeżeli w stosunku do danego towaru podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego to nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu. Dzięki temu zostaje zachowana zasada neutralności podatku VAT. Warto w tym miejscu podkreślić, że przepis odnosi się do samego prawa do odliczenia, a zatem nie ma znaczenia czy w praktyce podatnik faktycznie z tego prawa skorzystał.
WAŻNE
Nieodpłatne przekazanie towarów w formie gratisów podlega opodatkowaniu VAT, a podstawą opodatkowania jest w takim przypadku cena nabycia towaru (art. 29a ust. 2 ustawy VAT).
Nieodpłatny gratis jako część zestawu
W orzecznictwie można spotkać się poglądem, że gratis nie podlega opodatkowaniu jako nieodpłatny towar jeżeli stanowi część zestawu.
W przypadku, gdy przedmiotem dostawy jest zestaw produktów, pomiędzy którymi istnieje związek umożliwiający uznanie takiego zestawu za jedną rzecz, należy uznać, że przedmiotem dostawy jest jeden towar w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
W przeciwnym wypadku, tj. w sytuacji gdy przedmiotem dostawy jest zestaw produktów, pomiędzy którymi brak jest związku umożliwiającego uznanie produktu załączonego za część składową albo przynależność produktu głównego, to należy uznać, że dostawa dotyczy dwóch towarów.
Dla traktowania obydwu produktów sprzedawanych w zestawie jako jeden towar konieczne jest bowiem istnienie funkcjonalnego związku pomiędzy towarem podstawowym, a towarem do niego dołączonym. W przypadku braku integralnego związku pomiędzy produktem podstawowym i załączonym w zestawie, należy taką transakcję traktować jako dostawę dwóch towarów.
Tak też wynika z treści interpretacji Dyrektora KIS z dnia 21.07.2017 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.267.2017.1.OS.
Co jednak istotne powyższa interpretacja odnosi się do przypadku gdy przedmiotem świadczenia jest dostawa towaru i towarzyszy temu nieodpłatne przekazanie gratisu w postaci kolejnego towaru. W kontekście ww. interpretacji trudno zatem przyjąć, że zestaw może tworzyć usługa oraz towar.
WAŻNE
Opodatkowaniu jako jedna czynność podlega dostawa zestawu dwóch towarów o ile zestaw ten tworzy powiązaną funkcjonalnie całość. W takim wypadku nie wyodrębniamy osobnej czynności w postaci przekazania nieodpłatnego gratisu.
Gratis jako prezent o małej wartości
W pewnych przypadkach nieodpłatne przekazanie towaru jako dodatek do usługi nie będzie podlegać opodatkowaniu. Wyłączenie dotyczy przekazywanych prezentów o małej wartości.
W myśl art. 7 ust. 3 ustawy przepisu dotyczące opodatkowania nieodpłatnego przekazania towaru nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Według art. 7 ust. 4 ustawy przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:
1. łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł (bez podatku), jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 20 zł.
Nie jest więc opodatkowane podatkiem od towarów i usług przekazanie odbiorcom towarów, których jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazania towaru, nie przekracza 20,00 zł. Nie jest również opodatkowane przekazanie prezentów, których wartość mieści się w przedziale od 20,01 zł do 100,00 zł, jednak pod warunkiem prowadzenia dodatkowej ewidencji osób obdarowanych.
Spełnienie zatem którejkolwiek z powyżej wskazanych przesłanek pozwala na nieopodatkowywanie nieodpłatnych przekazań. Natomiast jeżeli wartość przekazanego towaru przekracza 100,00 zł podatnik ma obowiązek opodatkować wartość nieodpłatnego świadczenia.
W konsekwencji jeżeli przekazywany gratis do usługi będzie spełniał kryterium prezentu o małej wartości to takie przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Warto też dodać, że również przekazanie większej ilości gratisow do jednej usługi, nie będzie podlegało opodatkowaniu, gdy stanowią prezenty o małej wartości, jeżeli suma wszystkich gratisów w zestawie nie przekracza wartości 20 zł.
WAŻNE
Bez względu na ilość przekazywanych przez przedsiębiorcę jednemu podmiotowi (odbiorcy) gratisów do usług, których cena nabycia nie przekracza 20 zł netto – ich nieodpłatne wydanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 7 ust. 3 w związku z art. 7 ust. 4 pkt. 2 ustawy VAT.
W przypadku nieodpłatnych gratisów w formie rzeczowej dołączanych do świadczonych usług trudno przyjąć, że występuje zestaw opodatkowany jako jedna transakcja. W takim przypadku osobno należy opodatkować odpłatne świadczenie usług i osobno potraktować darmowe przekazanie towaru biorąc pod uwagę przepisy o braku opodatkowania prezentów o małej wartości.