Przedsiębiorca spełniający ustawowe warunki może skorzystać z ZUS preferencyjnego. To ulga umożliwiająca opłacanie przez pewien okresu czasu niższych składek ZUS.
Ulga ZUS preferencyjny to ulga dobrowolna tak jak ulga na start czy Mały ZUS Plus. Przedsiębiorca może z niej dobrowolnie skorzystać, ale nie musi.
Jeżeli chce z niej skorzystać wówczas musi sprawdzić czy spełnia wszystkie warunki. To jednak nie wszystko. Należy bowiem monitorować spełnianie niektórych warunków przez cały okres korzystania z ulgi.
Ulga ZUS preferencyjny
W art. 18a ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350 zwanej dalej ustawą o SUS) prawodawca umożliwił nowym przedsiębiorcom (albo otwierającym nową, kolejną działalność) zapłatę niższych składek ZUS przez określony w ustawie odcinek czasu.
Skorzystanie z ulgi ZUS preferencyjny jest obwarowane wieloma warunkami. Nie dotyczy też wszystkich składek ZUS, jakie opłaca co miesiąc przedsiębiorca, a jedynie składek ZUS społecznych.
Ulga ZUS preferencyjny dotyczy wyłącznie składek ZUS społecznych przedsiębiorcy, a więc składek ZUS, które przedsiębiorca opłaca sam za siebie. Składki ZUS społeczne przedsiębiorcy to:
- składka emerytalna przedsiębiorcy,
- składka rentowa przedsiębiorcy,
- dobrowolna składka chorobowa przedsiębiorcy,
- składka wypadkowa przedsiębiorcy.
Ulga ZUS preferencyjny nie dotyczy składki zdrowotnej przedsiębiorcy, funduszu pracy, funduszu emerytur pomostowych. Ulga ZUS preferencyjny nie dotyczy też wszystkich składek ZUS opłacanych za pracowników, zleceniobiorców, osób współpracujących czy innych osób za które przedsiębiorca opłaca składki ZUS.
ISTOTNE:
Okres ulgi ZUS preferencyjny a więc opłacania niższych składek ZUS społecznych to okres 24 pełnych miesięcy. Okres zawieszenia działalności nie przerywa biegu 24 miesięcznego okresu czasu ulgi.
Kto i kiedy ma prawo skorzystać z ulgi ZUS preferencyjny
Ulga ZUS preferencyjny przewidziana jest tylko dla osób fizycznych prowadzących działalność samodzielnie (także z pracownikami, zleceniobiorcami, osobami współpracującymi) oraz osób fizycznych prowadzących działalność, jako wspólnik spółki cywilnej.
To jednak nie wszystko.
Powyższa grupa osób może skorzystać z ZUS preferencyjnego, jeżeli:
- nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności gospodarczej,
- nie wykonywały działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz, którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Z ZUS preferencyjnego nie skorzystają osoby fizyczne, które są wspólnikami spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, sp. z o.o., komandytowo-akcyjnych, prostej spółki akcyjnej jak i akcyjnej.
ISTOTNE:
Przedsiębiorca ma 7 dni na zgłoszenie się do ulgi ZUS preferencyjny (formularze ZUS ZWUA – wyrejestrowanie i ZUS ZUA – zarejestrowanie składane w jednym zestawie dokumentów ZUS).
Uwaga na bezpowrotne utracenie prawa do ZUS preferencyjnego
Codzienna intensyfikacja różnego rodzaju zadań powoduje, iż przedsiębiorcy mają niewiele czasu na śledzenie zmiany w prawie ich dotyczącym.
Natomiast jeden mały błąd może ich pozbawić prawa do ulgi ZUS preferencyjny.
Przedsiębiorca, który nie skorzystał z ZUS preferencyjnego z uwagi na to, że nieprawidłowo ustalił swoje prawa do ulgi może jeszcze złożyć korektę wstecz i poprawić kod tytułu ubezpieczenia na kod ulgowy – 05 70. Niższych składek ZUS za minięty okres ulgi już nie odzyska. Jeżeli natomiast nie wykorzystał pełnym 24 miesięcy ulgi to może wykorzystać pozostałą część.
Błędy rachunkowe czy błędy nieprawidłowego zarejestrowania, przerejestrowania nie pozbawiają jeszcze przedsiębiorcy do ulgi ZUS preferencyjny.
Niemniej są okoliczności, w którym przedsiębiorca bezpowrotnie utraci prawo do ulgi ZUS preferencyjny i będzie mógł z niej skorzystać dopiero jak zlikwiduje aktualną działalność i otworzy kolejną po 5 latach.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na jeden bardzo ważny aspekt.
ISTOTNE:
Pierwszy warunek ulgi ZUS preferencyjny to nie prowadzenie bieżącej działalności gospodarczej lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej należy badać przez zgłoszeniem do ulgi ZUS preferencyjny.
Warunek ten przedsiębiorca bada jeszcze przed rozpoczęciem korzystania z 24 miesięcznego okresu ulgi ZUS preferencyjny.
Przy tzw. ponownym rozpoczęciu działalności okres minimum 60 miesięcy liczy się od dnia ostatniego zawieszenia działalności lub jej zakończenia (likwidacji).
Jeżeli ten warunek jest spełniony wówczas zgodnie z wyjaśnieniami ZUS przedsiębiorca nie dokonuje jego bania już w trakcie trwania 24 miesięcznego okresu ulgi ZUS preferencyjny.
ISTOTNE:
Drugi warunek ulgi ZUS preferencyjny to nie wykonywanie działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz, którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywano w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Ten warunek musi być spełniony zarówno przed rozpoczęciem 24 miesięcznego okresu ulgi ZUS preferencyjny jak i przez cały okres 24 miesięcy ZUS preferencyjnego.
Jeżeli ten warunek jest spełniony wówczas zgodnie z wyjaśnieniami ZUS przedsiębiorca nadal musi badać spełnienie tego warunku także w trakcie trwania 24 miesięcznego okresu ulgi ZUS preferencyjny.
Poniżej zaprezentowano kilka przykładów, w których przedsiębiorca traci prawo do ulgi ZUS preferencyjny.
Przykład 1
Wspólnik spółki z o.o. zarejestrował w CEiDG działalność gospodarczą. Wskazał datę rozpoczęcia działalności 15.05.2025r.
Z uwagi na to, iż przedsiębiorca prowadzi już działalność jako jednoosobowy wspólnik spółki z o.o. to nie może skorzystać z ulgi ZUS preferencyjny ani też z ulgi na start.
Przykład 2
Osoba fizyczna prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą i korzystająca z ZUS preferencyjnego rozpoczęła drugą działalność, jako wspólnik spółki cywilnej.
W takim wypadku osoba ta nie traci prawa do ZUS preferencyjnego z działalności prowadzonej samodzielnie.
ISTOTNE:
Osoba fizyczna nie może skorzystać z ZUS preferencyjnego, jeżeli aktualnie lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadziła działalność określoną zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o SUS w postaci:
- pozarolniczej działalności gospodarczej,
- bycia wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- bycia akcjonariuszem prostej spółki akcyjnej wnoszącym do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług,
- komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej,
- wykonywania tzw. wolnego zawodu (wolne zawody wymienione w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym),
- twórczej bądź artystycznej,
- publicznej, niepublicznej placówki szkolnej, zespołu szkolno-przedszkolnego, placówki przedszkolnej lub innej (ustawa – Prawo oświatowe).
Przykład 3
Osoba fizyczna prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą i korzystająca z ZUS preferencyjnego wystawiła fakturę na rzecz byłego pracodawcy. Usługi uwidocznione na wystawionej fakturze stanowiły takie same czynności jaki osoba ta wykonywała na rzecz byłego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.
Osoba fizyczna w dniu rozpoczęcia wykonywania ww. usług traci prawo do ZUS preferencyjnego.
Przykład 4
Osoba fizyczna rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w dniu 18.04.2025 r. Od tej daty zgłosiła się do ZUS preferencyjnego. Jeszcze w roku 2024 świadczyła pracę na rzecz byłego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.
Po rozpoczęciu działalności wystawiła fakturę na rzecz tego byłego pracodawcy na te same czynności, jakie wykonywała na podstawie powyższej umowy o pracę.
Od dnia rozpoczęcia wykonywania tych czynności przedsiębiorca traci prawo do ZUS preferencyjnego.
Przykład 5
Osoba fizyczna rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej w dniu 12.05.2025 r. Od tej daty zgłosiła się do ZUS preferencyjnego. Jeszcze w roku 2024 świadczyła pracę na rzecz byłego pracodawcy na podstawie umowy o pracę.
Po rozpoczęciu działalności wystawiła fakturę na rzecz tego byłego pracodawcy za wyświadczenie usług księgowych. Natomiast na podstawie umowy o pracę świadczyła usługi biurowe.
Z uwagi na to, iż usługi wykonywane w ramach działalności są zupełnie inne niż czynności świadczone na podstawie umowy o pracę osoba fizyczna nie utraci prawa do ZUS preferencyjnego.
Przykład 6
Osoba fizyczna prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą i korzystająca z ZUS preferencyjnego zawiesiła działalność 15.03.2020 r.
Z dniem 01.04.2025r. wznowiła tę działalność.
Osoba ta będzie mogła ponownie skorzystać z 24 miesięcznego okresu ZUS preferencyjnego.
Przykład 7
Osoba fizyczna prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą i korzystająca z ZUS preferencyjnego zawiesiła działalność 15.02.2021 r.
Z dniem 01.06.2022 r. dokonała jej likwidacji.
W dniu 01.06.2025 r. zarejestrowała w CEIDG nową działalność i z tym samym dniem ją rozpoczęła.
Osoba ta nie będzie mogła ponownie skorzystać z 24 miesięcznego okresu ZUS preferencyjnego ani też z ulgi na start. W tym wypadku pozostanie jedynie pełny ZUS a w kolejnych latach być może ulga Mały ZUS Plus (po spełnieniu warunków).
Na koniec warto wspomnieć o tym, iż gdy okres ulgi ZUS preferencyjny już minął albo gdy przedsiębiorca utracił prawo do ulgi ZUS preferencyjny to może zweryfikować czy ma prawo do ulgi Mały ZUS Plus.