Urlopy związane z rodzicielstwem przysługują także przedsiębiorcom, zarówno ojcom jak i matkom dzieci. W niniejszym wpisie koncentrujemy się na tych urlopach głównie przez pryzmat ojca dziecka, który z reguły wykorzystuje urlop ojcowski i dodatkowe 9 tygodniu urlopu rodzicielskiego. Przeanalizujemy nie tylko wątek niezbędnej dokumentacji, lecz także odpowiemy na pytanie, czy można prowadzić działalność gospodarczą podczas urlopu ojcowskiego i rodzicielskiego.
Przedsiębiorca nie idzie na urlop, a więc może prowadzić działalność gospodarczą
Urlop ojcowski, czy rodzicielski, to potoczna nazwa omawianych świadczeń. Doprecyzowując, w przypadku przedsiębiorcy nie mamy do czynienia z terminem urlop, który dotyczy stricte pracowników, lecz z prawem do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego, czy rodzicielskiego.
ISTOTNE:
Prawo do zasiłku za okres urlopu ojcowskiego, czy rodzicielskiego nie rodzi jakichkolwiek ograniczeń w prowadzeniu bieżącej działalności gospodarczej.
Kluczowym warunkiem do skorzystania z omawianych świadczeń jest podleganie pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
Przedsiębiorca zyska nie tylko zasiłek, dodatkowo nie zapłaci składek społecznych i funduszu pracy, a składki emerytalne i rentowe sfinansuje budżet państwa
Kolejnym istotnym atutem dla skorzystania z prawa do zasiłku za okres urlopu ojcowskiego i rodzicielskiego jest podleganie w tym okresie obowiązkowo wyłącznie pod ubezpieczenie zdrowotne. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdzie wysokości zasiłku macierzyńskiego nie przekracza wysokości świadczenia rodzicielskiego (1000 zł). Przedsiębiorca nie opłaca wówczas także składki zdrowotnej za ten okres (art. 82 ust. 9a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Pobieranie zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego i rodzicielskiego wymaga sporządzenia przez płatnika wyrejestrowania ZWUA i zgłoszenia się wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego ZZA. Po okresie pobierania świadczenia należy ponownie zgłosić się do wszystkich ubezpieczeń. W przypadku przedsiębiorcy, który dodatkowo nie będzie zobligowany do opłacenia składki zdrowotnej, przy zgłoszeniu należy użyć kodu 0580. Za okresy pobierania świadczeń, konieczne jest odpowiednie zadeklarowanie składek ZUS na dokumentach rozliczeniowych (DRA/RCA).
Jeżeli przedsiębiorcy przysługuje zasiłek wyższy od świadczenia rodzicielskiego, może on zawiesić działalność gospodarczą bez utraty prawa do zasiłku i nie opłacać tym samym składki zdrowotnej.
Składki emerytalne i rentowe za okres zasiłku macierzyńskiego finansuje budżet państwa. Skorzystanie z omawianych uprawnień pozostanie więc bez uszczerbku dla przyszłych świadczeń emerytalno-rentowych.
Wniosek o zasiłek należy złożyć przed terminem jego pobierania
Skorzystanie z urlopu ojcowskiego, czy rodzicielskiego niesie za sobą wiele zalet, ale też obowiązków na gruncie formalnym. Niezwykle istotne jest złożenie wniosku o zasiłek przed terminem jego pobierania. Na przykład planując urlop ojcowski od 1 sierpnia, wniosek należy złożyć najpóźniej 31 lipca.
Wnioskiem tym jest:
- druk ZAO – wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego,
- druk ZUR – wniosek o zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego,
– z uwagi na fakt, iż wnioski te zawierają m.in. oświadczenia w zakresie korzystania/nie korzystania z zasiłku macierzyńskiego z innego tytułu, ZUS wymaga z reguły, aby wnioski te złożyły bezpośrednio osoby zainteresowane, a nie ich pełnomocnicy.
Odrębnie należy złożyć wniosek o zasiłek, ZUS Z-3b oraz dołączyć poświadczoną kopię aktu urodzenia (z adnotacją za zgodność z oryginałem, datą i podpisem). ZUS Z-3b może zostać sporządzony i wysłany przez pełnomocnika.
W przypadku urlopu rodzicielskiego należy ponadto załączyć zaświadczenie z zakładu pracy matki (zawierające imię, nazwisko i PESEL) o okresie, liczbie części oraz stawce zasiłku macierzyńskiego. Pracodawca wypłacający zasiłek może złożyć takie zaświadczenie elektronicznie na druku ZAS-24. W przypadku, gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS, wystarczy na piśmie ogólnym POG zwrócić się z wnioskiem do ZUS o pozyskanie tych informacji z systemu. W powyższym zakresie (informacje o zasiłku pobieranym przez matkę) odrębne oświadczenie winien również złożyć ojciec dziecka. W tym celu można również posłużyć się pismem ogólnym POG.
Szczegółowy zakres dokumentacji związany z omawianymi zasiłkami uregulowany został w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty.
Czy z urlopów mogą korzystać jednocześnie matka i ojciec dziecka?
Nie ma jakichkolwiek przeciwwskazań, aby ojciec dziecka wystąpił z wnioskiem o zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego lub rodzicielskiego w tym samym czasie, gdy matka dziecka przebywa na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
Możliwość pobierania świadczeń jest ograniczona w czasie
Końcowo należy podkreślić, że możliwość pobrania omawianych świadczeń jest ograniczona w czasie:
- urlop ojcowski przysługuje do momentu ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia,
- urlop rodzicielski przysługuje do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat.
Brak wniosku ze strony rodzica w w/w okresach spowoduje, że utraci on bezpowrotnie prawo do zasiłku.
Autor: Łukasz Kluczyński