Opublikowano: 2022-06-17
Obowiązujące do końca 2021 roku zasady obliczania składki zdrowotnej zostały zastąpione zupełnie nowym mechanizmem wprowadzonym przez tzw. Polski Ład. Szczególnie istotnie zmieniły się reguły naliczania składki zdrowotnej w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego osób prowadzących działalność gospodarczą, czyli w sytuacji kiedy dany płatnik jest np. wspólnikiem spółki osobowej i dodatkowo prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W niniejszym wpisie objaśniamy nowe zasady rozliczania składki zdrowotnej w przypadku co najmniej dwóch tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego.
Od 2022 roku istotny jest nie tylko tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, lecz również forma opodatkowania podatkiem dochodowym
Dotychczasowe (obowiązujące do 31 grudnia 2021r.) zasady rozliczania składki zdrowotnej w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego, ogniskowały się wokół ustalenia ilości rodzajów działalności, z których płatnik obowiązany był do opłacenia składki. Przykładowo przedsiębiorca posiadający jednoosobową działalność gospodarczą, będący jednocześnie wspólnikiem spółki jawnej X i wspólnikiem spółki cywilnej Y, opłacał potrójną składkę zdrowotną (w 2021 roku 381,81 zł x 3).
Z uwagi na zmiany zaimplementowane przez Polski Ład, których istotą jest obliczanie składki w oparciu o przychód/dochód, płatnicy muszą dodatkowo weryfikować nie tylko ilość posiadanych działalności gospodarczych, lecz również sposób ich opodatkowania. Oprócz jednoosobowej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 82 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, rodzajami działalności gospodarczej są również :
- działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (składka zdrowotna uzależniona od ilości spółek, w których płatnik posiada udziały),
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej (składka zdrowotna uzależniona od ilości spółek, w których płatnik posiada udziały),
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej (składka zdrowotna uzależniona od formy opodatkowania i uzyskiwanych przychodów/dochodów),
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej (składka zdrowotna uzależniona od formy opodatkowania i uzyskiwanych przychodów/dochodów),
- działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki partnerskiej (składka zdrowotna uzależniona od formy opodatkowania i uzyskiwanych przychodów/dochodów).
Składka zdrowotna dla pierwszych dwóch podmiotów, tj. w przypadku posiadania udziałów w jednoosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i/lub spółkach komandytowych, to iloczyn tych podmiotów i kwoty stanowiącej 9% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Składka zdrowotna za 2022 rok wynosi więc 9% z kwoty 6221,04 zł, czyli 559,89 zł. Płatnik posiadający udziały w jednoosobowej sp. z o.o. i dwóch spółkach komandytowych zapłaci więc miesięcznie w 2022 roku składkę w wysokości 1679,67 zł (3 x 559,89 zł).
Z kolei dla trzech ostatnich podmiotów i jednoosobowej działalności gospodarczej przy obliczaniu składki zdrowotnej decydująca jest jednoczesna liczba posiadanych podmiotów (lub udziałów w nich) i forma ich opodatkowania. Zagadnienie to zostanie omówione w dalszej części wpisu w oparciu o praktyczne przykłady.
Przykłady obliczania składki zdrowotnej w oparciu o biznesy rozliczane takimi samymi i różnymi formami opodatkowania
Niniejszy podrozdział w oparciu o praktyczne przykłady pozwoli zrozumieć obowiązujące obecnie przepisy związane z naliczaniem składki zdrowotnej. Pierwszy przykład dotyczy biznesów, które opodatkowane są identyczną formą opodatkowania, tj. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Przykład 1
Pan Paweł prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Dodatkowo Pan Paweł jest wspólnikiem spółki jawnej osób fizycznych, której wszyscy wspólnicy złożyli oświadczenie o opodatkowaniu przychodów ze spółki w formie ryczałtu.
W świetle przepisów wprowadzonych przez Polski Ład, przychody Pana Pawła z obu podmiotów należy skumulować i w oparciu o nie ustalić wysokość składki zdrowotnej. Istnieje również możliwość opłacania składki zdrowotnej w trakcie roku na podstawie prognozy wynikającej z ubiegłorocznych przychodów. Po zakończeniu roku Pan Paweł dokona rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.
W kolejnym przykładzie przedstawiono zasady obliczania składki zdrowotnej w przypadku, gdy wszystkie podmioty płatnika opodatkowane są na zasadach ogólnych tj. wg skali podatkowej lub podatkiem liniowym. W takim przypadku również wylicza się jedną podstawę do składki zdrowotnej.
Przykład 2
Pan Andrzej jest wspólnikiem dwóch spółek cywilnych X s.c i Y s.c, z których dochody opodatkowuje podatkiem liniowym.
Dochody ze spółki X s.c. za styczeń 15 000 zł, za luty 20 000 zł, za marzec 10 000 zł. Dochody ze spółki Y s.c. za styczeń 4 000 zł, za luty 2 000 zł, za marzec – 3 000 zł (strata).
Składka zdrowotna za luty wyliczona w oparciu o dochody ze stycznia 4,9% x (15 000 zł + 4 000 zł) = 931 zł (4,9% x 19 000 zł).
Składka zdrowotna za marzec wyliczona w oparciu o dochody obu spółek narastająco minus dochody za poprzedni miesiąc 4,9% x (41 000 zł – 19 000 zł) = 1 078 zł, czyli 4,9% x 22 000 zł (dochody obu spółek narastająco za styczeń i luty, tj. 15 000 + 20 000 + 4 000 + 2 000 minus dochód za poprzedni miesiąc stanowiący podstawę składki zdrowotnej, czyli 19 000 zł).
Składka zdrowotna za kwiecień wyliczona w oparciu o dochody obu spółek narastająco na koniec marca minus dochody stanowiące podstawę składki zdrowotnej za poprzednie miesiące 4,9% x (48 000 zł – 19 000 zł – 22 000 zł) = 343 zł.
ISTOTNE:
W przypadku gdy podmioty opodatkowane w oparciu o taką samą formę opodatkowania na zasadach ogólnych np. podatek liniowy, będą łącznie generować stratę lub dochód stanowiący podstawę składki zdrowotnej, z którego składka nie przekroczy 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2022 roku 3010 zł), płatnik z obu tych podmiotów uiści miesięcznie tylko jedną składkę w kwocie 270,90 zł (9% z 3010 zł).
Ostatni już przykład obrazuje sytuację, w której podatnik osiąga zyski z co najmniej dwóch przedsiębiorstw, z których jedno opodatkowane jest ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, natomiast drugie na zasadach ogólnych.
Przykład 3
Pan Tomasz posiada jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym oraz jest wspólnikiem spółki jawnej osób fizycznych, gdzie wszyscy wspólnicy złożyli oświadczenie o opodatkowaniu przychodów z tej spółki ryczałtem.
Przy założeniu, że Pan Tomasz osiągnie dochód z jednoosobowej działalności gospodarczej za cały rok 2022 w kwocie 450 000 zł, natomiast przychody przypadające na Pana Tomasza ze spółki jawnej za ten rok wyniosą 340 000 zł, Pan Tomasz uiści składkę zdrowotną za 2022 rok w następującej wysokości:
- z jednoosobowej działalności gospodarczej 4,9% x 450 000 zł = 22 050 zł
- ze spółki jawnej 12 093,72 zł (12 m-cy x 1 007,81 zł).
Podsumowując niniejsze rozważania obliczając składkę zdrowotną przedsiębiorcy w 2022 roku należy wziąć pod uwagę ilość podmiotów, których podatnik jest właścicielem (ew. posiada w nich udziały) oraz sposób ich opodatkowania.
Autor: Łukasz Kluczyński