Opublikowane w przez admin

Środek trwały czy zwykły koszt

Opublikowano: 2023-12-08

Środek trwały czy może zwykły koszt? Te pytanie bardzo często zadają sobie przedsiębiorcy. Nie można na to pytanie odpowiedzieć jednym prostym zdaniem.

Nabycie każdego składnika majątku wymaga sprawdzenia czy będzie to środek trwały czy jednak nim nie będzie. Być może będzie to wyposażenie? Na co należałoby wobec tego zwrócić uwagę?

Koszty uzyskania przychodu

Pamiętając o art. 22 oraz art. 23 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) kosztem uzyskania przychodu w działalności gospodarczej będzie wydatek który spełnia poniższe cechy:

  1. jest przeznaczony na cele prowadzonej działalności gospodarczej a nie na cele osobiste (prywatne),
  2. służy osiąganiu, zachowaniu oraz zabezpieczeniu teraźniejszych i przyszłych przychodów,
  3. nie zawiera się w ustawowym katalogu kosztów wyłączonych z kosztów firmowych,
  4. został poniesiony przez podatnika, który chce go ująć w koszty firmy,
  5. nie został zwrócony podatnikowi w jakiejkolwiek formie (zwrot kosztów, dotacja, subwencja, inne zwroty).

Powstaje wobec tego pytanie – kiedy zakup środka trwałego będzie pozostałym wydatkiem (zwyczajnym kosztem) a kiedy wydatkiem amortyzacyjnym?

Jaki składnik majątku można uznać jako środek trwały

Nie każdy zakup składnika majątku do firmy można uznać za środek trwały. Czym w takim razie będzie środek trwały? Jakie powinien posiadać charakterystyczne cechy?

Ustawa o rachunkowości z dnia 29.09.1994 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 120) w art. 3 pkt 15 objaśnia, iż środkiem trwałym jest składnik majątku należący do rzeczowych aktywów trwałych:

  • o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,
  • kompletne, zdatne do użytku,
  • przeznaczone na potrzeby jednostki czyli do prowadzonej działalności gospodarczej podatnika który użytkuje dany środek trwały,
  • oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy.

Ustawa o rachunkowości w powyższym przepisie zalicza do środków trwałych:

a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Z kolei ustawa o PIT w art. 22a wskazuje, iż środkiem trwałym będzie składnik majątku o cechach zaprezentowanych w poniższej tabeli.

Cechy środka trwałego według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
Lp. Cecha składnika majątku zaliczanego do środka trwałego
1. Stanowi własność lub współwłasność podatnika
2. Zostały nabyty lub wytworzony we własnym zakresie
3. Jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania
4. Jego przewidywany okresie używania jest dłuższy niż rok
5. Jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą
6. Bywa niekiedy oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu

Ustawa o PIT za środki trwałe uważa:

  1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
  2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
  3. inne przedmioty
  4. przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej „inwestycjami w obcych środkach trwałych”,
  5. budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie,
  6. składniki majątku wymienione powyżej niestanowiące własności lub współwłasności podatnika ale wykorzystywane przez niego w jego działalności na podstawie umowy leasingu w wyniku której odpisów amortyzacyjnych dokonuje właśnie korzystający podatnik – leasingobiorca,
  7. tabor transportu morskiego w budowie.

Którą definicją powinien posłużyć się podatnik? Jeżeli jest mowa o ujmowaniu wydatków (w postaci amortyzacji) na nabycie środków trwałych w kosztach uzyskania przychodu to należałoby się posłużyć cechami środka trwałego określonego w ustawie o PIT w art. 22a.

ISTOTNE:

Ustawa o PIT mówi bowiem wprost, że powyższe cechy nabytego składnika majątku (lub używanego na podstawie leasingu, gdzie korzystający dokonuje amortyzacji) klasyfikują go jako środek trwały.

Zatem skoro zakupiony składnik majątku spełnia cechy środka trwałego wymienione w ustawie o PIT to zgodnie z ustawą może być amortyzowany czyli jego wartość (wartość początkowa – wartość nabycia) może być ujęta w koszty firmy:

  1. jednorazowo w przypadku wartości większej niż 10.000 zł (jednorazowa amortyzacja jeśli podatnik jest małym podatnikiem PIT i nie wyczerpał rocznego limitu jednorazowej amortyzacji), albo
  2. rozłożona w czasie, albo
  3. jednorazowym odpisem amortyzacyjnym jeżeli wartość ta jest równa lub niższa niż 10.000 zł.

Jednorazowa amortyzacja do 50.000 EUR nie dotyczy niskocennych środków trwałych o wartości równej lub niższej niż 10.000 zł natomiast jednorazowa amortyzacja do 100.000 zł dla fabrycznie nowych środków trwałych EUR nie dotyczy niskocennych środków trwałych o wartości niższej niż 10.000 zł.

Podatnik, który wprowadza na stan działalności czyli do ewidencji środków trwałych niskocenny środek trwały o wartości równej lub niższej niż 10.000 zł może:

  1. dokonać jednorazowej odpisu amortyzacyjnego (nie jest to jednorazowa amortyzacja do 50.000 EUR ani do 100.000 zł),
  2. amortyzować go w czasie według metody liniowej, degresywnej czy za pomocą współczynnika.

Wartość składnika majątku – 10.000 zł

W ustawie o PIT prawodawca zawarł wartość składnika majątku uznanego za środek trwały – 10.000 zł. Co w ogóle oznacza ta wartość?

ISTOTNE:

Jeżeli nabyty składnik majątku spełnia ww. cechy środka trwałego (warunki ustawy o PIT) to nie ma znaczenia jego wartość nabycia (ustalona wartość początkowa).

Środkiem trwałym może być więc składnik majątku o wartości początkowej 5.000 zł. Środki trwałe o wartości początkowej równej lub niższej niż 10.000 zł nazywane są najczęściej niskocennymi środkami trwałymi.

ISTOTNE:

Wartość 10.000 zł jest ważna tylko i wyłącznie z uwagi na dokonywanie odpisów amortyzacyjnych.

Ustawodawca wskazuje, że podatnik może nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych o wartości początkowej równej lub niższej niż 10.000 zł. Niemniej może też je amortyzować w czasie. Może jednak ująć je w koszty firmy jednorazowo w miesiącu oddania do używania. Wybór należy do podatnika.

ISTOTNE:

Środek trwały o każdej wartości podatnik ma prawo wprowadzić do ewidencji środków trwałych. Jeżeli składnik majątku nie jest środkiem trwałym a zostanie zaklasyfikowany jako wyposażenie, to podatnik wprowadza go na stan ewidencji wyposażenia.

Aktualnie nie ma wytycznych co minimalnej czy maksymalnej wartości wyposażenia bowiem zlikwidowano obowiązek prowadzenia ewidencji wyposażenia.

Przyjmuje się zazwyczaj, iż wyposażenie jest używane w działalności nie dłużej niż 12 miesięcy.

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych a jednorazowe ujęcie środka trwałego w kosztach firmy

Jednorazowa amortyzacja środka trwałego oznacza jednorazowe zamortyzowanie pełnej wartości początkowej nabytego środka trwałego w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych.

Jednorazowa amortyzacja występuje w dwóch odmianach:

  1. do 50.000 EUR rocznie – środki trwałe nowe i używane,
  2. do 100.000 zł rocznie – środki trwałe wyłącznie fabrycznie nowe.

Pomimo, że jednorazowy odpis amortyzacyjny całej wartości nabycia środka trwałego podatnik ujmuje w koszty firmy (jednym zapisem) to nie jest to to samo co ujęcie jednorazowo w koszty środka trwałego o wartości równej lub niższej niż 10.000 zł.

Druga sytuacja oznacza, że podatnik zrezygnował z amortyzacji w czasie nabytego środka trwałego o wartości równej lub niższej niż 10.000 zł. Zdecydował o tym, że w miesiącu oddania go do używania w firmie ujmie go w jednorazowo koszty uzyskania przychodu (w pełnej wartości początkowej – wartości nabycia).

Mówi o tym zarówno art. 22d ust. 1 jak i 22f ust. 3 ustawy o PIT.

Przykład 1

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT zakupił do warsztatu w miesiącu 09/2023r. ciśnieniomierz przemysłowy o wartości 10.000 zł netto. W tym też miesiącu przyjął maszynę do używania w działalności i zdecydował o wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych.

Podatnik ma do wyboru:

  1. amortyzować ciśnieniomierz w czasie,
  2. amortyzować jednorazowo w miesiącu 09/2023r. całą wartość 10.000 zł.

Gdyby podatnik nie zdecydował o wprowadzeniu ciśnieniomierza do ewidencji środków trwałych wówczas jego zakup ująłby bezpośrednio w koszty w miesiącu 09/2023r. w wartości 10.000 zł.

Warto podkreślić, iż nie ma obowiązku wprowadzenia niskocennych środków trwałych do ewidencji środków trwałych. Podatnik decyduje czy tego dokona czy też nie.

Przykład 2

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT zakupił do sklepu w miesiącu 09/2023r. urządzenie chłodnicze wymagające montaż u konfiguracji na miejscu u podatnika.

Wartość urządzenia i usługi montażu to 11.000 zł netto. Jeszcze w miesiącu 09/2023r. urządzenie zostało zainstalowane u podatnika i skonfigurowane do pracy w warunkach sklepowych. Urządzenie nie będzie powiązane z budynkiem i stanowi samodzielny składnik majątku.

Podatnik wprowadził urządzenie do ewidencji środków trwałych.

Podatnik ma do wyboru:

  1. amortyzować urządzenie w czasie według stawki 10%,
  2. dokonać jednorazowej amortyzacji (do 50.000 EUR rocznie) w miesiącu 09/2023r. pełną wartość 11.000 zł.

Przykład 3

Przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT kupił w miesiącu 09/2023r.komputer stacjonarny do swojej firmy.

Wartość urządzenia to 6.500 zł netto. Jeszcze w miesiącu 09/2023r. podatnik przyjął komputer do używania w działalności.

Podatnik nie wprowadził komputera do ewidencji środków trwałych.

W takiej sytuacji podatnik ma do wyboru:

  1. ująć ten zakup bezpośrednio w koszty w miesiącu 09/2023r. w wartości 6.500 zł.

Wykaz środków trwałych czyli Klasyfikacja Środków Trwałych

Przedsiębiorca, który nabędzie składnik majątku będący środkiem trwałym (niezależnie od metody amortyzacji) – musi odnaleźć właściwy dla niego numer z Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT).

KŚT to wykaz środków trwałych z przypisanymi do każdego typu środka trwałego stawkami rocznej amortyzacji (w czasie).

Grupy główne KŚT to:

  • grupa 0 to GRUNTY
  • grupa 1 to BUDYNKI I LOKALE ORAZ SPÓŁDZIELCZE PRAWO DO LOKALU UŻYTKOWEGO I SPÓŁDZIELCZE WŁASNOŚCIOWE PRAWO DO LOKALU MIESZKALNEGO
  • grupa 2 to OBIEKTY INŻYNIERII LĄDOWEJ I WODNEJ,
  • grupa 3 to KOTŁY I MASZYNY ENERGETYCZNE,
  • grupa 4 to MASZYNY, URZĄDZENIA I APARATY OGÓLNEGO ZASTOSOWANIA,
  • grupa 5 to MASZYNY, URZĄDZENIA I APARATY SPECJALISTYCZNE
  • grupa 6 to URZĄDZENIA TECHNICZNE,
  • grupa 7 to ŚRODKI TRANSPORTU,
  • grupa 8 to NARZĘDZIA, PRZYRZĄDY, RUCHOMOŚCI I WYPOSAŻENIE, GDZIE INDZIEJ NIESKLASYFIKOWANE.

Końcowo warto jeszcze przypomnieć, iż:

  1. jednorazowa amortyzacja środków trwałych do 50.000 EUR obejmuje ww. grupy środków trwałych 3, 4, 5, 6, 7, 8 KŚT z wyłączeniem samochodów osobowych z grupy KŚT 7,
  2. jednorazowa amortyzacja fabrycznie nowych środków trwałych do 100.000 zł obejmuje ww. grupy środków trwałych 3, 4, 5, 6, 8 KŚT (nie obejmuje w ogóle grupy KŚT 7).