Ulga prorodzinna tzw. ulga na dziecko jest jedną z najpopularniejszych ulg podatkowych, którą odliczają polscy podatnicy. Skorzystanie z każdej preferencji wymaga spełnienia określonych warunków – nie inaczej jest w tym przypadku. Poniżej prezentujemy kluczowe aspekty dotyczące ulgi na dziecko.
Limit zarobków małoletniego/pełnoletniego dziecka, a prawo do ulgi prorodzinnej.
W przeszłości tj. do 2021 roku obowiązywał stosunkowo niski limit zarobków dziecka, którego przekroczenie wiązało się z utratą prawa do zastosowania ulgi przez rodziców/opiekunów. Limit ten wynosił 3089 zł. Aktualnie obowiązujący limit jest znacznie wyższy i wynosi 19 061,28 zł (dwunastokrotność renty socjalnej). Limit zarobków dotyczy wyłącznie dzieci pełnoletnich do ukończenia 25-tego roku życia uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie. Ponadto jeżeli dochody dziecka opodatkowane są podatkiem liniowym lub ryczałtem, wówczas prawo do skorzystania z ulgi jest całkowicie zabronione bez względu na kwotę dochodu.
Do powyższego limitu wliczają się łącznie następujące dochody z wyjątkiem renty rodzinnej:
- podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (skala podatkowa) lub art. 30b (dochody z papierów wartościowych),
- zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 (ulga dla młodych, tzw. „PIT zero” lub ulga na powrót).
Prawo do skorzystania z ulgi dotyczy wyłącznie podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
Nie wszystkie dochody dziecka należy wziąć pod uwagę.
Wymienione wyżej kategorie dochodów dziecka należy odczytywać literalnie (dosłownie). Zatem jeśli dziecko uzyskiwało inne rodzaje dochodów np. zwolnionych z opodatkowania na podstawie innego przepisu, wówczas tych dochodów nie należy brać pod uwagę. Przykładem mogą być w tym miejscu stypendia lub też popularne staże z urzędu pracy dla osób bezrobotnych.
Przykład 1
Córka Pani Anny, która jest w wieku 20 lat, uzyskała w 2023 roku następujące dochody: 1) 18 000 zł z umowy o pracę; 2) 8 200 zł ze stażu z urzędu pracy.
Z uwagi na fakt, iż stypendium stażowe zwolnione jest z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 102a lit. d, Pani Anna może skorzystać z ulgi na córkę i tym samym odliczyć 1 112,04 zł w zeznaniu rocznym.
Do limitu dochodów dziecka należy wyłącznie wliczać dochody zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152 ustawy o PIT.
ISTOTNE:
Limit dochodów dotyczy wyłącznie dzieci pełnoletnich i nie ma zastosowania do dzieci małoletnich. Powyższe oznacza, że dziecko małoletnie może uzyskać dochody przekraczające 19 061,28 zł, a rodzice/opiekunowie mogą skorzystać z preferencji podatkowej.
Ukończenie 25-tego roku życia w trakcie roku podatkowego – czy można skorzystać z ulgi?
Ulga na dziecko jest ograniczona w czasie, tzn. można z niej korzystać do ukończenia przez dziecko 25 roku życia. Jeżeli dziecko uczące się, w trakcie roku podatkowego ukończy 25 lat, wówczas rodzicom/opiekunom przysługuje prawo do proporcjonalnego odliczenia ulgi za miesiące przypadające do ukończenia wskazanego wieku. Do ulgi kwalifikuje się ponadto miesiąc, w którym dziecko ukończyło 25 lat. Sytuacja ta została zobrazowana na poniższym przykładzie.
Przykład 2
Studiujący syn Pana Jakuba 12 maja 2023r. ukończył 25 lat. Syn w 2023r. nie osiągnął żadnych dochodów.
Pan Jakub ma prawo skorzystać z ulgi prorodzinnej za 5 miesięcy 2023 roku. Kwota przysługującej ulgi wynosi 463,35 zł (5 miesięcy x 92,67 zł).
Ulgę na dziecko odliczy rodzic, który faktycznie je utrzymuje i spełnia tzw. obowiązek alimentacyjny.
W przypadku niektórych sytuacji życiowych np. gdy rodzice dziecka są po rozwodzie, mogą zaistnieć wątpliwości, który rodzic uprawniony jest do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Korzystanie z ulgi prorodzinnej może być wówczas przedmiotem sporów pomiędzy rodzicami.
Co do zasady zgodnie z przepisami ustawy o PIT odliczenie przysługuje obojgu rodzicom w proporcjach przez siebie ustalonych. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania.
W tym miejscu podkreślić należy, że samo płacenie alimentów i sporadyczne kontakty z dzieckiem nie jest wystarczające dla uznania, że rodzic ten (zazwyczaj ojciec dziecka) wykonuje władzę rodzicielską i ma tym samym prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna z dnia 24 lipca 2023 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.300.2023.2.KC, gdzie podkreślono w szczególności, że „samo płacenie alimentów na małoletnie dziecko oraz sporadyczne spotkania z małoletnim dzieckiem nie są rozstrzygające dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic.” Ponadto „wobec okoliczności przedstawionych w opisie zdarzenia a w szczególności tego, że pełnoletnie dzieci w 2022 r. pozostawały na Pani utrzymaniu w związku z wykonywanym przez Panią obowiązkiem alimentacyjnym i nie pozostawały na utrzymaniu ojca w związku z wykonywanym przez niego obowiązkiem alimentacyjnym, to również wyłącznie Pani za cały 2022 r. przysługuje prawo do dokonania odliczenia na pełnoletnie dzieci w ramach ulgi prorodzinnej”.